Wageningen یک شهر تاریخی در مرکز هلند و در استان گلدرلند است. شهرت این شهر ۳۸ هزار نفری به خاطر دانشگاه Wageningen است که دانشگاهی معتبر در زمینه علوم زیستی محسوب می شود. اما این سالها دلیل دیگری هم برای شهرت این شهر بوجود آمده است. این شهر، قلب یک انقلاب جدید با هدف آغاز تاثیرگذاری در صنایع غذایی و تولید محصولات کشاورزی است. اگرچه این منطقه با دشت های مسطح احاطه شده است اما از اعتبار “سیلیکون ولی” استفاده کرده و نام خود را “فودولی” قرار داده است تا اشاره ای داشته باشد بر نوآوری و شور و شوق فراوان استارت آپ های این منطقه.
Wageningen به عنوان یکی از قطب‌های اصلی تحقیقات کشاورزی، در تلاش است تا خود را با دنیایی وفق دهد که در آن استارت آپ ها و سرمایه گذاران خطر پذیر برای موفقیت و کسب اعتبار اشتیاق فراوانی دارند. شرکت‌های کوچک و متوسط، موسسات دانشگاهی و پژوهشی و آژانس‌های دولتی در هلند گرد هم آمده اند تا حول دانشگاه Wageningen اکوسیستم چند سازمانی Foodvalley را پدید آورند و راه‌حل‌های نوآورانه در شیوه‌های کشاورزی و تولید مواد غذایی سالم را توسعه دهند.
طبق گزارشات AgFunder از ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۷ سرمایه گذاری در بخش فناوری‌های غذایی مانند سیستم‌های مدیریت مزرعه و روباتیک و مکانیزاسیون سه برابر شده و به سالانه ۱۰ میلیارد دلار رسیده است. علاقه شدید به سرمایه گذاری در بخش فناوری‌های کشاورزی و متعاقباً افزایش تولید مواد غذایی، نتیجه افزایش تقاضا برای محصولات پروتئینی به ویژه گوشت از جانب کشورهای در حال توسعه است زیرا افزایش بی رویه این تقاضا عرضه مواد غذایی پروتئینی را با مشکل دچار کرده است. این افزایش تقاضا به حدی است که بر اساس بررسی سازمان غذا و کشاورزی سازمان ملل انتظار می‌رود میزان گوشت مصرفی در سطح جهان تا سال ۲۰۵۰، ۷۶ درصد افزایش یابد. در کنار این مورد، باید به تغییر سلیقه مصرف کننده غربی نیز اشاره کرد. خواست مردم کشورهای توسعه یافته عمدتاً از برندهای تولید انبوه به سمت محصولات ارگانیک و سالم تغییر کرده است.
هلند، مهد کشاورزی
کشور هلند تنها ۱۷ میلیون جمعیت دارد اما به لحاظ مساحت کم آن (۴۱ هزار کیلومتر مربع)، متراکم ترین کشور اروپا بر حسب تعداد افراد در هر متر مربع محسوب می‌شود. با توجه به این که مردم این کشور به زمین و آب دسترسی محدودی دارند، در گذشته آن ها به طور سنتی به تکنیک‌های کشاورزی متمرکز تکیه کرده بودند. اما با گذشت زمان این تکنیک‌ها فشار زیادی به محیط و شرایط زندگی موجودات وارد کرده است. لذا روش‌های جدیدی نیاز بود که علاوه بر سازگاری با محیط زیست، بهره وری را نیز افزایش دهد. آنها علم مواد غذایی را به عنوان یکی از اولویت‌های خود قرار داده و یکی از کارآمد‌ترین اکوسیستم های کشاورزی جهان را توسعه دادند.
مسئله چیست؟
در حالی که موسسات تحقیقاتی مانند دانشگاه Wageningen در بخش کشاورزی و مواد غذایی دانش زیادی را تولید کردند و عاملی برای پیشرفت‌های تکنولوژیکی بوده اند اما این مراکز توسط شرکت‌های کوچک و متوسطی که صنعت کشاورزی هلند به آن ها متکی است، قابل دسترسی نبودند. در عین حال شرکت‌های کوچک و متوسط فاقد منابع لازم برای انجام تحقیق و توسعه خود بودند. در بخش کشاورزی هلند نیاز به ایجاد روابط بین ذینفعان مختلف وجود داشت تا آنها بتوانند دانش مربوطه را به اشتراک بگذارند و برای بهبود صنعت کشاوزی همکاری کنند.
پاسخ به چالش موجود چه بود؟
تلاش‌ها برای اتصال مراکز دانش به کمپانی‌ها در اوایل دهه ۱۹۹۰ آغاز شد تا این که در سال ۲۰۰۴، فودولی در بخش مواد غذایی Wageningen راه اندازی شد. فودولی با هدف تولید غذاهای سالم‌تر و خوش‌مزه‌تر، توسعه روش‌های تولید پایدار را در دستور کار خود قرار داد.
فودولی به عنوان یک سازمان غیرانتفاعی، از دریافت حق عضویت از شرکت‌ها و کمک‌های مالی دولت هلند و اتحادیه اروپا هزینه‌های خود را پوشش می‌دهد. اگرچه در این منطقه شرکت‌های بزرگ نیز وجود دارند اما تعداد شرکت‌های کوچک و متوسط به مراتب بیشتر است.
شرکت‌های تحقیقاتی زیادی در این منطقه به کسب و کارها خدمات می‌دهند مانند NIZO که بینش‌های تحقیقاتی را به یک فناوری تجاری مناسب تبدیل می‌کند تا کسب و کارهای کوچک و متوسط بتوانند از آن استفاده کنند. همچنین بنگاه‌های دیگر مانند HAN BioCenter آزمایشگاه و امکانات تحقیقاتی مقرون به صرفه‌ای را برای این شرکت‌ها فراهم می‌کند.
همچنین سازمان‌ها برای حمایت از شرکت‌هایی که ذیل آن کار می‌کنند برنامه‌های متنوعی را برای شتابدهی و بازاریابی به آنها ارائه می‌کنند. به عنوان مثال پورتال worldfoodinnovations.com نوآوری‌های زراعی در هلند را به جهان معرفی می‌کند.
چنین طرح‌هایی از جنبه‌های گوناگون می‌تواند مفید باشد. شرکت‌های کوچکتر از دسترسی به نتایج آخرین تحقیقات، بازارهای خارجی، سرمایه و شریک بهره مند می‌شوند و بنگاه‌های بزرگ‌تر استارتاپ های آینده دار را شناسایی و با مراکز تحقیقاتی دانشگاه بیشتر از گذشته تعامل می‌کنند.
شهرت و اعتبار دانشگاه باعث شده تا منطقه ای با شعاع ۱۰ کیلومتر، شامل ۲۰۰ شرکت حول آن شکل بگیرد. برای کمک به ایجاد پیوندها با بخش خصوصی، دانشگاه در سال ۲۰۰۴ گروهی با نام Food Valley NL و با هدف شبکه سازی ایجاد کرد که به افراد تازه کار و شرکت‌های کوچک کمک می‌کرد تا با شرکت‌های بزرگ و شرکای تجاری جدید مرتبط شوند. همچنین ارائه مشاوره‌های حقوقی و تجاری نیز از وظایف این گروه بود.
نتیجه چه شد؟
فود ولی به بزرگترین خوشه تحقیق و توسعه مواد غذایی در جهان تبدیل شده است. امروزه کشاورزان فودولی بسیاری از رویکردهای جدید کار در مزرعه را که موجب پایداری و بهره‌وری بالاتری است به کار می‌برند. آنها برای تسریع رشد محصولات، از LED ها و طیف وسیعی از سیستم‌های خودکار مانند تراکتورهای خودران و پهپادهایی که کیفیت خاک، رطوبت و رشد گیاهان را تحت نظر می‌گیرند و … استفاده می‌کنند.
برخی از کشاورزان وابستگی خود به آب را تا ۹۰ درصد کاهش داده اند و بسیاری از آنها دیگر از سموم شیمیایی دفع آفات استفاده نمی‌کنند. همچنین مصرف آنتی بیوتیک ها برای دام نیز به طور قابل توجهی کاهش یافته است.
تمرکز فودولی بر نوآوری‌های مشارکتی فرصت‌های بیشتری برای سایر اعضای زنجیره تولید فراهم کرده است. به عنوان مثال در سال ۲۰۱۲ شرکت Solynta جایزه فودولی را به خاطر بهترین نوآوری از آن خود کرد. نوآوری آنها باعث می‌شد تا زمان تولید بذر جدید سیب زمینی از ۱۰ تا ۵۰ سال به ۳ تا ۵ سال کاهش یابد. جایزه‌ای که سالانه اعطا می‌شود به شرکت‌ها این امکان را می‌دهد تا محصولات نوآورانه خود را معرفی کنند و سرمایه جذب کنند.
در آزمایشگاه دیگری، تعدادی از متخصصان در حال کار روی بازوی روباتی هستند که مجهز به یک حسگر است و می‌گوید چه موقع فلفل رسیده است و باید آن را برداشت کرد. یکی از آنها در این رابطه می‌گوید: “ما به دنبال این هستیم که ببینیم آیا می‌توانیم کیفیت میوه و سبزیجات را بدون فشار دادن آنها، اندازه گیری کنیم.” با توجه به اینکه میوه‌ها و سبزیجات از بلوغ یکنواخت برخوردار نیستند، چالش‌های فناوری گسترده است. محققان امیدوارند که هوش مصنوعی بتواند به آنها کمک کند تا فقط میوه و سبزیجات رسیده را برداشت کنند و مهارت‌های مکانیکی و شناخت مکانی آنها را نشان دهند.
