پیش بینی می شود که وسعت بازار جهانی ژنومیک تا سال ۲۰۲۵ به ۲۴ میلیارد یورو برسد، و جای تعجب ندارد که تعداد زیادی از شرکت های اروپایی به دنبال منفعت بردن از آن هستند.
صنعت ژنومیک تنوع زیادی دارد. از شرکت هایی که از داده های ژنومیک برای شناسایی اهداف دارویی جدید برای طیفی از بیماری ها استفاده می کنند گرفته تا توسعه فناوری هایی برای توالی یابی هر چه سریع تر، کم هزینه تر و دقیق تر ژنوم ها. میزان مجموعه داده های ژنومیک انقدر زیاد است که حتی یافتن راهی برای ذخیره یا دسترسی سریع به آن، چالشی بزرگ است. توالی یابی نسل آینده، صنعت بیوتکنولوژی را متحول کرده و فناوری ژنومیک طی چند سال اخیر تغییرات چشم گیری داشته است. شرکت های ژنومیک اروپایی جالب توجه بسیاری وجود دارند، اما در اینجا به ۱۰ مورد شایان ذکر اشاره کرده ایم.
Oxford Nanopore Technologies
تاسیس: ۲۰۰۵
مکان: آکسفورد، انگلستان
شرکت Oxford Nanopore Technologies با ارزش فعلی ۱.۷ میلیارد یورو (۱.۵ میلیارد پوند) و سرمایه گذاری هایی از سوی کنسرسیوم جهانی شرکت ها جمع آوری شده است، از شرکت های جدید در دنیای سودآور توالی یابی ژنوم است. این شرکت با توسعه دستگاه توالی یاب DNA به نام MinION، که هم اندازه تلفن همراه است، به شهرت رسید.
قیمت این دستگاه تنها ۸۸۱ یورو (۷۶۵ پوند)- کسری از قیمت دستگاه های تولید شده توسط Illumina، Qiagen و دیگر شرکت ها- است و با استخراج DNA از صدها منافذ نانوسکوپی و اندازه گیری سیگنال الکتریکی تولید شده توسط هر بلوک ساختمانی DNA کار می کند.
با اینکه دقت این دستگاه به اندازه برخی دستگاه های توالی یاب بزرگ تر و دقیق تر تولید شده توسط رقبای تجاری آن نیست، دقت آن خیلی بهبود یافته است. همچنین بسیار کوچک و قابل حمل است و می توان از آن در مکان های دور استفاده کرد، بطور مثال برای توالی یابی ویروس ابولا.
ضمنا از دیگر دستگاه های توالی یاب خیلی ارزان تر است. این شرکت در حال توسعه یک دستگاه توالی یاب کوچک تر از قبلی به نام ‘SmidgION’ برای استفاده با تلفن های هوشمند است.
Qiagen
تاسیس: ۱۹۸۶
مکان: متعدد، تاسیس در دوسلدورف، آلمان
در سال های اخیر، Qiagen در تلاش بوده تا جایگاه خود را به عنوان یکی از رقبای جهانی در صنعت عظیم توالی یابی نسل آینده تثبیت کند و بخشی از سهم بازار را از چنگ شرکت های بزرگ آمریکایی مثل Illumina، Thermo Fisher و Pacific Life Science درآورد.
Qiagen که در اصل از متخصصان برجسته در بخش تولیدِ واکنشگرهای توالی یابی و ابزارهای بیوانفورماتیک بود، اکنون بر روی ایجاد برتری و مزیت در پلت فرم GeneReader خود- سیستمی که برخی از مراحل مربوط به توالی یابی نسل آینده را خودکار می کند- و محصولات تقویت ژنوم کامل فعالیت می کند. این محصولات در مواردی مانند تحقیقات پزشکی قانونی که در آن مقدار DNA محدود است، به دانشمندان کمک می کنند.
Qiagen امیدوار است تا در آینده از فناوری توالی یابی خود برای ایجاد سیستم های تشخیصی جامعی استفاده کند که همه ژن ها را در پنلی قرار می دهند که می تواند انواع سرطان ها و بیماری های مزمن را آزمایش کند.
Dante Labs
تاسیس: ۲۰۱۶
مکان: لاکوئیلا، ایتالیا
Dante Labs به طور قطع یکی از رقبای اصلی در این زمینه است و اولین کیت تست DNA مستقیم به مصرف کننده در اروپا را برای جهش های خاص و انجام توالی یابی ژنوم کامل ایجاد کرد. این شرکت آزمایش های مختلفی ارائه می دهد، اما هزینه بیشتر آن ها زیر ۳۰۰ یورو است. کیت های بیوتکنولوژی به مشتریان امکان می دهند که در خانه نمونه بزاق بگیرند و سپس برای آزمایش به دفاتر شرکت ارسال کنند.
این شرکت قصد دارد با استفاده از این کیت ها بیش از ۱۰ هزار ژنوم را در سراسر اروپا توالی یابی کند و در همین حین محصولات جدیدی را نیز عرضه کند. به عنوان مثال، سرویس گزارش دهی آن که به تازگی منتشر شده است به مشتریان اطلاعات دقیقی در مورد حساسیت منحصر به فرد آن ها به بیش از ۱۰۰ نوع مختلف دارو را می دهد که هم اکنون به صورت بالینی در زمینه های مختلف از قلب و عروق گرفته تا روانپزشکی استفاده می شوند.
این شرکت امیدوار است که با استفاده از این تجزیه و تحلیل ها برای ایجاد برنامه های دارویی شخصی برای بیماران، با بیمارستان ها همکاری کند.
deCODE
تاسیس: ۱۹۹۶
مکان: ریکیاویک، ایسلند
طی دو دهه گذشته، deCODE با توالی یابی ژنوم های بیش از ۱۰ هزار ایسلندی از چشم اندازهای ژنتیکی منحصربه فرد ایسلند بهره برده است. با استفاده از این اطلاعات ژنومیک، انواع ژن های کمیاب مربوط به طیف وسیعی از بیماری ها از آلزایمر گرفته تا اسکیزوفرنی شناسایی می شوند.
این شرکت از طریق اجداد مشترک در میان اکثریت جمعیت توانسته ژنوم های ۳۲۰ هزار شهروند باقی مانده را استنباط کرده و بدین ترتیب تجزیه و تحلیل های آماری مفصلی را بر روی این حجم عظیم از داده ها انجام دهد.
در سال ۲۰۱۲، این شرکت توسط غول بیوتکنولوژی آمریکا Amgen به مبلغ ۳۶۶ میلیون یورو (۴۱۵ میلیون دلار) خریداری شد و تحقیقات deCODE هم اکنون برای هدایت برنامه های توسعه داروی Amgen مورد استفاده قرار می گیرند.
Sophia Genetics
تاسیس: ۲۰۱۱
مکان: لوزان، سوئیس
پیش بینی می شود که ارزش بازار هوش مصنوعی در خدمات درمانی در سال های آتی به ۳۲ میلیارد یورو (۳۶ میلیارد دلار) برسد و Sophia Genetics یکی از شرکت های پیشرو در استفاده از الگوریتم های هوش مصنوعی برای داده های ژنومیک است.
این شرکت یک سیستم هوشمند ایجاد کرده است که می تواند هزاران توالی DNA را برای شناسایی جهش ها در ژنوم های بیماران مبتلا به انواع بیماری های مزمن مانند سرطان، اختلالات متابولیکی و بیماری های قلبی غربالگری کرده و در آینده به تشخیص آن ها کمک کند. این سیستم در طی روند پردازش داده های ژنومیک بیشتر، به طور مداوم الگوریتم های خود را یاد گرفته و تطبیق می دهد و بدین ترتیب، به طور پیوسته در تجزیه و تحلیل خود دقیق تر می شود.
Sophia Genetics در حال حاضر با بیش از ۹۲۲ بیمارستان در ۷۷ کشور در سراسر جهان کار می کند و تا کنون بیش از ۳۰۰ هزار بیمار را آزمایش کرده است.
Congenica
تاسیس: ۲۰۱۳
مکان: کمبریج، انگلستان
Congenica اسپین آفی از موسسه پیشرو در جهان Wellcome Trust Sanger کمبریج است و پروژه نوآورانه ژنوم انسان را راه اندازی کرده است. این شرکت از تجزیه و تحلیل ژنومیک برای کمک به تشخیص بیماری های نادر استفاده می کند.
محصول اصلی این شرکت پلت فرم بالینی تجزیه و تحلیل ژنوم به نام Sapientia است که از یادگیری ماشینی برای تهیه گزارش های تشخیصی از حجم وسیعی از داده های ژنومیکی که هم اکنون در بیمارستان ها و موسسه های سراسر جهان موجود است، استفاده می کند. در سال ۲۰۱۷، Congenica به منظور پشتیبانی از گسترش بین المللی این پلت فرم، مبلغ ۱.۳ میلیون یورو (۸ میلیون پوند) را در تامین مالی دور دوم جمع آوری کرد.
این شرکت در حال حاضر با بیمارستان های انگلستان و اروپا، چین و آمریکا برای تشخیص ژنومیک مشارکت دارد. Congenica همچنین با شرکت بیوتکنولوژی بلژیکی UCB برای پشتیبانی از فعالیت های خود در زمینه تشخیص اهداف دارویی جدید برای بیماری های ژنتیکی همکاری می کند.
Eurofins Genomics
تاسیس: ۱۹۸۷
مکان: لوکزامبورگ
Eurofins Genomics بخشی از گروه علمی Eurofin و از دیگر رقبای اصلی این صنعت است که خود را برای منفعت بردن از بازار NGS آماده می کند. Eurofins با داشتن ۲۰ هزار مشتری از سراسر جهان برای فناوری های توالی یابی ژنومیک خود به سرعت در حال رشد است، گرچه هنوز به اندازه Qiagen و Illumina پیشرفت نکرده است.
این شرکت در سال ۲۰۱۷، شرکت ارائه دهنده توالی یابی GATC را خریداری کرد، که در زمان خرید حدود ۲۰ میلیون یورو کسب درآمد داشت. در سال های اخیر، Eurofins Genetics تمرکز بسیاری بر ژنومیک گیاهان و حیوانات داشته و چندین همکاری در صنایع کشاورزی و اصلاح نژادی داشته است. همچنین راهکارهای خاصی برای توالی یابی میکروبیوم ایجاد کرده است.
F2G
تاسیس: ۱۹۹۸
مکان: منچستر، انگلستان
F2G یک شرکت کشف داروی مستقر در انگلستان و استرالیا است که از فناوری ژنومیک برای شناسایی و تایید اهداف ژنی برای عفونت های قارچی نادر کشنده، به خصوص آسپرژیلوس فورمیگاتوس استفاده می کند.
فناوری F2G کشف دسته جدیدی از ضد قارچ ها به نام اوروتومیدها را ممکن ساخته است که در برابر تعدادی از کپک های بیماری زای مقاوم به دارو موثر هستند. آزمایش فاز IIb محصول اصلی اولوروفیم شرکت در حال حاضر در شش کشور در حال انجام است.
برنامه توسعه داروی F2G قبلا توسط چندین سرمایه گذاران خطرپذیردر آمریکا، اسکاندیناوی و بلژیک و وام ۲۴ میلیون یورویی از طرف بانک سرمایه گذاری اروپا حمایت شده است.
MediSapiens
تاسیس: ۲۰۰۹
مکان: هلسینکی، فنلاند
برخلاف سایر شرکت های این لیست، MediSapiens در حال توسعه فناوری توالی یابی یا کشف اهداف دارویی جدید نیست. با این حال، راهکارهای مدیریتی ژنومیک آن نقش مهمی در کمک به دانشمندان در کار با مجموعه داده های وسیع ژنومیک با قیمت های رقابتی ایفا می کنند.
دانشمندان هنگام تلاش برای کار کردن با داده های ژنومیک در لحظه، با چالش های قابل توجهی رو به رو شده اند و MediSapiens یکی از شرکت های پیشرو است که برای حل این مشکل تلاش می کند. این شرکت اولین نرم افزار مدیریت و استعلام داده های ژنومیک در جهان را ایجاد کرده است که دانشمندان را قادر می سازد مجموعه داده های ژنومیک در سطح جمعیت را جست و جو کرده و پاسخ سوالاتشان را به جای چند ساعت یا چند روز، تنها در چند ثانیه بگیرند.
NRGene
تاسیس: ۲۰۰۹
مکان: نس صهیونا، اسرائیل
گرچه شرکت اسرائیلی NRGene در واقع اروپایی نیست، اما شایسته ذکر در این لیست است. طی دو دهه گذشته، فناوری ژنومیک اصلاح ژنتیکی گیاهان را به سطح بالاتری رسانده و ژن هایی را شناسایی کرده است که محصولات را کارآمدتر، مقاوم تر در برابر بیماری ها و سازگارتر با آب و هوا می کنند.
با این حال، این چالش همچنان پابرجاست زیرا تنوع ژنتیکی گیاهان بسیار زیاد است و برخی از ژنوم های آن ها بسیار بزرگ تر از ژنوم انسان است. NRGene در زمینه توالی یابی ژنوم های گیاهی در جهان پیشرو است و روش هایی را برای کمک به هدایت اصلاح ژنتیکی گیاهان در سراسر جهان معرفی می کند.
این شرکت در سال های اخیر ژنوم گیاهان ذرت، سویا و گوجه و حتی گندم را توالی یابی کرده است، دستاوردی که قبلا به دلیل اندازه آن غیرممکن تلقی می شد.
