دلتان یک مسافرت پرماجرا می‌خواهد؟ به لطف هوش مصنوعی از هرکجایی که هستید، چه پشت میز اتاق کارتان نشسته باشید و چه در تخت‌خوابتان دراز کشیده باشید، با چند کلیک ساده می‌توانید برای تعطیلاتتان یک برنامه سفر عالی بچینید.
این در حالی است که تا چند سال قبل برای خرید بلیت قطار یا هواپیما باید با چندین آژانس مسافربری تماس می‌گرفتید یا باجه‌های مختلف ترمینال اتوبوسرانی را می‌گشتید تا بتوانید یک صندلی خالی پیدا کنید.
هوش مصنوعی خلق شد تا همه چیز به یکباره دگرگون شود. این فناوری رو به رشد با ترکیبی از علوم یادگیری عمیق (Deep Learning)، یادگیری ماشین (Machine Learning) و سیستم‌های پیشرفته کامپیوتری تمامی صنایع را تحت تأثیر قرار داد و تا حد زیادی متحول کرد.
صنعت توریسم نیز از این تغییر جا نماند و امروزه بسیاری از فرایندهای مربوط به حوزه گردشگری به‌واسطه هوش مصنوعی انجام می‌شود. AI آمده تا تجربه‌ای جدید از سفر رفتن برای ما بسازد. ما به کمک هوش مصنوعی می‌توانیم به‌راحتی انواع خدمات گردشگری را رصد کنیم و بهترین انتخاب را داشته باشیم.
هوش مصنوعی چیست؟
تصور کنید یک ربات روبه‌رویتان بایستد و در هر زمینه‌ای با شما گفتگو کند یا بدون نیاز به مراجعه حضوری، کارهای بانکی‌تان را از خانه انجام دهید، گزارش‌های مالی شرکت را پردازش کنید، به صدای مشتریانتان در شبکه‌های اجتماعی گوش دهید یا یک تورلیدر اختصاصی برای سفرهایتان داشته باشید.
همه این کارها به کمک هوش مصنوعی انجام می‌شود. هوش مصنوعی یا Artificial intelligence که به اختصار AI هم نامیده می‌شود، به بیان ساده یک تکنولوژی با قابلیت یادگیری، تفکر و حل مسئله است.
هر چند هنوز برای هوش مصنوعی تعریف دقیق و ثابتی ارائه نشده است، اما تقریباً تمامی دانشمندان علوم کامپیوتر معتقدند که هوش مصنوعی از هوش انسان‌ها تقلید می‌کند تا بتواند کارها را به‌وسیله ماشین و بدون حضور انسان انجام دهد.
این فناوری امروزه بخش زیادی از زندگی ما را احاطه کرده است و با دستیابی به بازار ۷۰ میلیارد دلاری به‌عنوان «انقلابی جدید» شناخته می‌شود که تا آینده‌ای نامعلوم همراه ماست و روزبه‌روز بیشتر از قبل ما را شگفت‌زده خواهد کرد.
تأثیر هوش مصنوعی در صنعت گردشگری
بر اساس گزارش‌ها در سال ۲۰۲۱ صنعت گردشگری توانست بیش از ۹۰۰ میلیارد دلار درآمد داشته باشد، اما این عدد با توجه به پاندمی کرونا و تعطیلی بسیاری از آژانس‌های مسافرتی از کجا آمد؟
فناوری در دنیای امروز نقش چشمگیری دارد و بر نحوه کار، معاشرت، خرید و حتی سفرکردن ما تأثیر زیادی گذاشته است. گردشگری با استفاده از هوش مصنوعی توانست رشد سریعی داشته باشد و در مدت کوتاهی پس از قرنطینه‌های جهانی، تجربه‌های سفر را به شکلی جدید ارائه کند.
هتل‌ها، ایرلاین‌ها، فرودگاه‌ها و هر بخش مرتبط با صنعت گردشگری، رویه سنتی محصولات و خدمات خود را تغییر داد و به فعالیت‌های نوآورانه و مدرن روی آورد. در کشورهای پیشرفته استفاده از هوش مصنوعی به مراتب گسترده‌تر از کشور ماست، برای مثال در فرودگاه از سیستم تشخیص چهره و دستگاه‌های اسکن امنیتی استفاده می‌کنند یا یک شرکت فناوری اطلاعات فرودگاهی به نام SITA از هوش مصنوعی برای جابه‌جایی چمدان در فرودگاه استفاده می‌کند.
ظرفیت هوش مصنوعی برای گردشگران و ارائه‌دهندگان محصولات و خدمات مرتبط با صنعت توریسم و انجام وظایفی که به شکل سنتی به عملکرد شناختی انسان‌ها نیاز داشت، بسیار مفید بود.
AI خطاهای انسانی را تا حد بسیار زیادی حذف کرد و به انجام‌شدن کارها سرعت بخشید. همچنین سبب شد کسب‌وکارها در وقت و هزینه‌هایشان تا حد قابل توجهی صرفه‌جویی کنند. هوش مصنوعی فرایند شخصی‌سازی و سفارشی‌کردن خدمات را بهبود بخشید و پاسخگویی سریع به مشتریان را تضمین کرد.
کارکردهای هوش مصنوعی در گردشگری
هوش مصنوعی در پنج حوزه گردشگری به شکل ویژه‌ای تأثیر گذاشت:
- دستیار هوشمند رزرواسیون
با ظهور اینترنت، آژانس‌های هواپیمایی جای خود را به سایت‌ها و ربات‌هایی دادند که تنها در عرض چند ثانیه حجم گسترده‌ای از اطلاعات را در اختیار ما می‌گذارد. هوش مصنوعی اینجا هم به کمک مسافران آمد تا با تجزیه و تحلیل داده‌ها بتوانند بلیت پرواز یا سفر زمینی، محل اقامت و وسیله حمل‌ونقل خود را رزرو کنند. سایت‌های علی‌بابا، مستربلیط و فلایتیو چند نمونه از سایت‌های داخلی در حوزه گردشگری هستند که مثل یک دستیار شخصی هوشمند در خدمت ماست.
- خدمات مشتریان حضوری
اگر تا چند سال قبل ربات‌ها فقط در فیلم و انیمیشن‌ها به کمک انسان‌ها می‌آمدند، امروزه با گشتی در هتل‌ها و فرودگاه می‌توانید آن‌ها را از نزدیک ببینید. ربات‌ها به مرور جای خودشان را در زندگی انسان‌ها پیدا کرده‌اند و روزبه‌روز هم بیشتر می‌شوند. دیگر لازم نیست در صف‌های طولانی ترمینال‌ها بمانیم یا منتظر کادر خدماتی هتل و فرودگاه برای جابه‌جایی وسایلمان باشیم؛ اکنون ربات‌ها این امور را به خوبی برای ما انجام می‌دهند. ربات «Connie» در هتل هیلتون مک‌لین در ویرجینیا نمونه خوبی از هوش مصنوعی در صنعت گردشگری است.
- پردازش و آنالیز داد‌ها
یکی از کاربردهای محبوب و مؤثر هوش مصنوعی در صنعت گردشگری، پردازش و آنالیز داده‌هایی است که توسط کاربران تولید و منتشر می‌شود. AI با استفاده از الگوریتم‌های مخصوص نظرات مسافران را جمع‌آوری و تفسیر می‌کند تا به آژانس‌های مسافرتی بگوید روی کدام یک از خدمات و محصولاتشان خط بکشند و کدام یک را تقویت کنند. درواقع به آن‌ها کمک می‌کند تا بازاریابی هدفمندتری داشته باشند و برای بلندمدت خود بهتر برنامه‌ریزی کنند.
- تحلیل احساسات مسافران در شبکه‌های اجتماعی
سوشال لیسنینگ (Social Listening) مفهوم جدیدی است که امروزه با استفاده از فناوری هوش مصنوعی راه خود را در میان برندها پیدا کرده است. کسب‌وکارهای مسافرتی با استفاده از پست‌هایی که افراد در طول سفرشان در رسانه‌های اجتماعی منتشر می‌کنند، بازخوردهای مثبت و منفی را در لحظه رصد کرده و درصدد بهبود یا مرتفع‌کردن آن‌ها برمی‌آیند. برای مثال کاربری که از تأخیر هواپیما در فضای مجازی ابراز نارضایتی می‌کند، توسط هوش مصنوعی آژانس‌ها شنیده شده و به‌موقع با مشتری تعامل برقرار می‌کنند تا تجربه بهتری برای او رقم بزنند.
نمونه بارز استفاده از هوش مصنوعی در سفرهای درون‌شهری، شرکت‌های تپسی و اسنپ هستند که با رصد نظرات کاربران در فضای وب، به آن‌ها واکنش نشان می‌دهند. آژانس‌های مسافرتی نیز با استفاده از همین رویه، هوای مسافران خودشان را دارند.
- قیمتگذاری پویا
قیمتگذاری یکی از فاکتورهای مهم در صنعت توریسم است. هوش مصنوعی با تحلیل و رصد قیمت‌ها به آژانس‌های مسافرتی کمک می‌کنند تا قیمتی مناسب با خدمات و نیاز مشتریان در مقایسه با سایر برندها ارائه کنند. همچنین مسافران را از چرخیدن میان آژانس‌های مختلف و صرف هزینه زمانی زیاد رها کرده و در چند ثانیه تمامی اطلاعات لازم را در اختیارشان قرار می‌دهد.
- بهبود تجربه مشتری در طول سفر
کارایی هوش مصنوعی تنها به رزرو هتل و بلیت محدود نمی‌شود. پس از اینکه مسافران به محل اسکان خود رسیدند، با یاری هوش مصنوعی تجربه‌ای دلپذیر از سفرشان خواهند داشت. معمولاً در هتل‌ها از دستیارهای مجازی هوشمند برای مدیریت چراغ‌های اتاق، وسایل الکترونیکی، تأیید اعتبار مسافران و غیره استفاده می‌شود.
- شخصی‌سازی تجربیات
همه ما دوست داریم تجربیاتی منحصربه‌فرد برای خودمان بسازیم که با دیگری متفاوت باشد. AI در این زمینه نیز با ما همراه بوده تا بتوانیم سفری خاص را تجربه کنیم. اگرچه هنوز این فناوری جای کار دارد، اما به نظر می‌ر‌سد هوش مصنوعی قادر است کاری کند که ما در کمترین زمان، بتوانیم برنامه‌ریزی‌های سفرمان را شخصی‌سازی کنیم؛ برای مثال بتوانیم بودجه‌بندی بهتری داشته باشیم، قبل از سفر محل اسکانمان را ببینیم یا سلامت مسافران را ردیابی کنیم.
- چت‌بات‌های پشتیبان
در گذشته یکی از دغدغه‌های مسافران هنگام خرید بلیط پشتیبانی و عدم دسترسی ۲۴ساعته به کارکنان آژانس‌های مسافرتی بود. صنعت گردشگری با استفاده از هوش مصنوعی چت‌بات‌هایی را طراحی کرد در سریع‌ترین زمان ممکن به سوالات مشتریان پاسخ بدهند و آن‌ها را در فرایند خرید راهنمایی کنند.
گردشگری ایران چقدر از فناوری AI استفاده کرده است؟
در ایران نیز مانند سایر کشورهای جهان، البته با سرعت پایین‌تر، از هوش مصنوعی در صنعت گردشگری استفاده شده است. برای مثال شرکت «علی‌بابا» ابتدا با راه‌اندازی سیستم خرید اینترنتی بلیط هواپیما، قطار و اتوبوس کار خود را آغاز کرد سپس با ایجاد رزرواسیون هتل و اقامتگاه‌ها حیطه کاری خود را توسعه داد.
همچنین این شرکت با سرمایه‌گذاری در پروژه‌های دیگری به‌نام‌های «مدگو» و «دکترنکست»، هوش مصنوعی را به حوزه گردشگری سلامت هم وارد کرد.
استارتاپ‌های دیگری هم هستند که با ورود به حوزه هوش مصنوعی قصد دارند گردشگری ایران را متحول کنند. برای مثال «بوم‌کم» با استفاده از تکنولوژی‌های روز، برخی از نقاط گردشگری ایران را به‌طور زنده پوشش می‌دهد.
«وینوپو» نیز یکی دیگر از استارتاپ‌های گردشگری است که با استفاده از فناوری هوش مصنوعی جای خود را در بازار ایران پیدا کرد. وینوپو خود را دستیار تورهای گردشگری معرفی می‌کند و خدماتی همچون فروش آنلاین تورهای گروهی، مدیریت و حسابرسی تورها، ارائه بیمه، کنسلی و استرداد رایگان، سوال از مسافر، ارسال پیامک و گزارش فروش و غیره را برای مجریان تورها فراهم می‌کند.
فلایتیو، مستربلیط، سفرسنجی، سفرنما و سایر پلتفرم‌های مشابه نیز با ایجاد بات‌های هوش مصنوعی فضایی رقابتی در این عرصه ایجاد کرده‌اند. این مسائل باعث شد کم‌کم تمامی آژانس‌های گردشگری برای بقای خود مجبور شوند وارد فضای دیجیتال شده و از هوش مصنوعی استفاده کنند.
آینده صنعت گردشگری با تکنولوژی‌های جدید
همانطور که تا اینجا خواندید هوش مصنوعی تمامی جنبه‌های سفر را تغییر داده است و در آینده نیز بیش از پیش این حوزه را دگرگون خواهد کرد. فرقی نمی‌کند مسافر هوایی، دریایی یا زمینی باشید، در هر صورت آژانس‌های مسافربری، هتل‌ها و ایرلاین‌ها کاری می‌کنند که سفری راحت، سریع و دلچسب داشته باشید.
شورای جهانی سفر و گردشگری «World Travel & Tourism Council» اعلام کرد در سال ۲۰۲۱ صنعت گردشگری ۲۱.۷ رشد داشته است. در ایران نیز بعد از پاندمی کرونا صنعت گردشگری رشد مثبت ۴۰ درصدی را تجربه کرد و ارزش آن به ۲۰۲ هزار میلیارد تومان افزایش یافت.
در گزارش سال ۱۴۰۰ شرکت علی‌بابا نیز به این مورد به‌خوبی اشاره شده بود و نشان می‌داد تعداد گردشگرانی که به‌واسطه اینترنت و هوش مصنوعی سفر خود را برنامه‌ریزی کرده‌اند، رشد قابل‌توجهی داشته است.
با این حساب می‌توان گفت هرچقدر هم هوش مصنوعی برایمان عجیب‌و‌غریب باشد، اما راه فراری از آن نیست. پس بهتر است از AI برای راحت‌تر شدن زندگی‌مان استفاده کنیم.
