علاوه بر حفاظت و جابجایی محصول، امنیت، طول عمر و جذابیت بصری آن را نیز تضمین مینماید. در این میان، بسته بندی انعطافپذیر به دلیل مزایایی چون وزن پایین و قابلیت بازیافت، در بازار ایران رشد چشمگیری داشتهاست. این محبوبیت و افزایش تقاضا برای مواد غذایی آماده، نشان میدهد که صنعت بسته بندی به یکی از بزرگترین صنایع ایران تبدیل شدهاست.
رشد خیره کننده بازار بسته بندی انعطاف در ایران
بستهبندی انعطافپذیر، با مزایایی همچون کاهش وزن، صرفهجویی در فضا و افزایش ماندگاری محصول، بهسرعت جایگاه مهمی در صنعت و اقتصاد پیدا کرده است. این رشد چشمگیر، نیاز به تأمینکنندگان تخصصی و جامع را افزایش داده است؛ بهویژه آنهایی که امکان خرید زیپ کیپ را در طرحها و ابعاد متنوع از جمله پاکتهای ایستاده، باکسپوچ و سهطرف دوخت فراهم میکنند. وجود فروشگاههایی مانند «زیپ پک» این اطمینان را به تولیدکنندگان میدهد که بتوانند بهترین انواع پاکتهای زیپدار، بغلکاست و سایر محصولات مرتبط را با کیفیت تضمینشده تهیه کنند.
به نقل از سایت معتبر polarismarketresearch.com رشد آسیا در بسته بندی انعطافپذیر بطوریست که:
“Asia Pacific accounted for the largest flexible packaging market share in 2024, driven by the region’s expanding retail sector and increasing demand for packaged food.”
«آسیا و اقیانوسیه در سال ۲۰۲۴ بزرگترین سهم بازار بستهبندی انعطافپذیر را به خود اختصاص دادند که این امر ناشی از گسترش بخش خردهفروشی و افزایش تقاضا برای مواد غذایی بسته بندیشده در این منطقه است.»
انواع بسته بندی انعطاف پذیر و سهم هر کدام
در ادامه، انواع اصلی بستهبندیهای انعطافپذیر و سهم تقریبی هر نوع در بازار جهانی آورده شدهاست:
کیسهها و پاکتها
بیشترین سهم بازار را دارند و در صنایع غذایی، نوشیدنی و دارویی بسیار پرکاربردند.
- سهم جهانی: حدود ۴۰–۴۵٪ از کل بازار.
- مزایا: حمل آسان، مصرف کم مواد اولیه، طراحی چاپی متنوع، امکان بستهبندی با حجم کوچک یا تکنفره.
فیلمها و رولها
شامل فیلمهای چندلایه پلاستیکی، پلیاتیلن، پلیپروپیلن و فویل آلومینیوم است.
- سهم جهانی: حدود ۳۰–۳۵٪
- کاربردها: پوشش محصولات غذایی تازه، محافظت از رطوبت و اکسیژن، بستهبندی ماشینآلات صنعتی و دارویی.
لیبلها و بستهبندیهای کوچک
برای بستهبندیهای مکمل یا مارکگذاری محصولات استفاده میشوند.
- سهم جهانی: حدود ۱۰–۱۵٪
- مزایا: افزایش جذابیت ظاهری، اطلاعرسانی محصول، انعطاف در چاپ و طراحی.
کیسههای ایستاده
نوعی کیسه انعطافپذیر که قابلیت ایستادن روی قفسه را دارد.
- سهم جهانی: حدود ۵–۱۰٪
- کاربرد: نوشیدنیهای آماده، تنقلات، مواد غذایی پودر شده، محصولات آرایشی و بهداشتی.
سایر بستهبندیهای انعطافپذیر
شامل لفافهای حجیم، بستهبندیهای لمینتی چندلایه و کیسههای مخصوص صنایع خاص.
- سهم جهانی: حدود ۵٪
- کاربرد: صنایع دارویی، شیمیایی و صنعتی.
مواد و جنس بسته بندی های انعطاف پذیر
بستهبندی انعطافپذیر تنها به شکل و نوع محصول محدود نمیشود، بلکه جنس و مواد به کار رفته در آن نقش تعیینکنندهای در کیفیت، ماندگاری و قابلیت بازیافت دارد. در بازار جهانی و ایران، مواد رایج به شرح زیر هستند:
| جنس/مواد | ویژگیها | کاربرد اصلی | سهم تقریبی جهانی | سهم تقریبی ایران |
|---|---|---|---|---|
| پلاستیک PE (پلیاتیلن) | سبک، انعطافپذیر، مقاوم در برابر رطوبت | کیسهها، پاکتها، فیلمهای بستهبندی | ۳۰٪ | ۳۵٪ |
| پلاستیک PP (پلیپروپیلن) | مقاوم در برابر حرارت، شفاف، بادوام | فیلمهای چندلایه، لیبلها | ۲۰٪ | ۲۲٪ |
| PET (پلیاتیلن ترفتالات) | شفاف، محکم، مقاوم در برابر گاز | نوشیدنیها، بستهبندی دارویی | ۱۵٪ | ۱۲٪ |
| فویل آلومینیوم | ضد نور، ضد رطوبت، سبک | بستهبندی دارویی، پوشش داخلی کیسهها | ۱۰٪ | ۸٪ |
| فیلمهای چندلایه ترکیبی | محافظت بالا، چندکاربردی، مقاوم در برابر اکسیژن و رطوبت | محافظت از رطوبت و اکسیژن، بستهبندی صنایع غذایی و صنعتی | ۲۰٪ | ۱۸٪ |
| مواد زیستتجزیهپذیر | دوستدار محیطزیست، قابل بازیافت، کمآسیب | بستهبندیهای دوستدار محیطزیست، مواد غذایی آماده | ۵٪ | ۵٪ |
فرصت ها و چالش های تولیدکنندگان داخلی
صنعت بستهبندی انعطافپذیر در ایران با رشد سریع تقاضا در صنایع مختلف روبرو است، اما همزمان با فرصتهای بزرگ، با چالشهایی جدی نیز مواجه است. این بخش میتواند به شکل یک اینفوگرافی دوطرفه ارائه شود:
فرصتها
- صنایع غذایی و نوشیدنی: رشد تقاضا برای محصولات بستهبندی شده و آماده
- تجارت الکترونیک: نیاز به بستهبندی سبک و مقاوم برای ارسال محصول
- صادرات محصولات ایرانی: فرصت رقابت با استانداردهای منطقهای
- تمرکز بر پایداری و مواد بازیافتپذیر: افزایش جذابیت برند و بازار سبز
چالشها
- هزینه بالای مواد اولیه: افزایش قیمت پلاستیکها و فویلها
- ماشینآلات و فناوری تولید: نیاز به واردات یا سرمایهگذاری در تجهیزات مدرن
- استانداردهای جهانی: تطبیق با قوانین و کیفیت صادرات
- پایداری و بازیافت: فشار برای رعایت الزامات محیطزیستی
جمع بندی
بسته بندی انعطافپذیر با ویژگیهایی مثل سبکی، اشغال فضای کمتر و قابلیت بازیافت، رشد سریعی در ایران و جهان داشته است. سهم بالای آسیا از بازار جهانی و افزایش تقاضا در صنایع غذایی و نوشیدنی نشان میدهد که ایران میتواند با سرمایهگذاری هوشمندانه و رعایت استانداردهای بینالمللی، از این فرصت برای توسعه صنعت و جذب بازارهای جدید بهره ببرد.
