هزینه سرمایه ای ( Capital Expenditures )

هزینه سرمایه‌ای وجوهی است که به‌وسیله شرکت برای خرید، ارتقا و نگهداری دارایی‌های فیزیکی مانند: اموال، ماشین‌آلات، ساختمان‌ها، فناوری یا تجهیزات استفاده می‌شود. هزینه سرمایه‌ای اغلب برای انجام پروژه‌ها یا سرمایه گذاری های جدید شرکت مصرف می‌شود. صرف هزینه‌های سرمایه‌ای برای دارایی‌های ثابت می‌تواند تعمیر سقف، خرید قطعه‌ای از تجهیزات یا ساخت کارخانه‌ای جدید را شامل شود. این نوع هزینه‌های مالی برای افزایش دامنه عملیاتی یا افزودن مقداری سود اقتصادی به عملیات، به‌وسیله شرکت‌ها انجام می‌شود.

نکات کلیدی

• هزینه سرمایه‌ای وجوه خرج‌شده برای کالاها یا خدمات است که در صورت سود و زیان به جای محاسبه ، در ترازنامه ثبت می‌شوند.
• مخارج هزینه سرمایه‌ای برای حفظ اموال و تجهیزات موجود و سرمایه گذاری در فناوری‌های جدید و سایر دارایی‌ها به‌منظور رشد شرکت، اهمیت دارند.
• اگر عمر مفید کالایی کمتر از یک سال باشد، به جای منظور شدن در حساب دارایی، در صورت سود و زیان باید محاسبه شود (یعنی نمی‌توان آن را هزینه سرمایه‌ای در نظر گرفت).

فرمول و محاسبه هزینه سرمایه‌ای

Capital Expenditure = ΔPP& E  استهلاک فعلی +

که در آن:

Capital Expenditure = هزینه سرمایه‌ای

ΔPP&E = تغییر در اموال، ماشین‌‌آلات و تجهیزات

از هزینه سرمایه‌ای چه اطلاعاتی را می‌توان به‌دست آورد؟

از روی هزینه سرمایه‌ای می‌توانید بفهمید که شرکتی برای حفظ یا رشد کسب و کارش، چقدر در دارایی‌های ثابت موجود و جدید، سرمایه‌گذاری می‌کند. به عبارت دیگر، هزینه سرمایه‌ای، هر نوع هزینه‌ای است که شرکت به جای ثبت آن، در صورت سود و زیان خود، آن را تبدیل به سرمایه کرده یا در ترازنامه‌اش همچون دارایی سرمایه‌ای نشان می‌دهد. سرمایه‌ای کردن دارایی مستلزم آن است که شرکت هزینه مخارج را در طول عمر مفید دارایی، تقسیم‌بندی کند.

میزان هزینه سرمایه‌ای که هر شرکت می‌‌تواند داشته باشد، به صنعت آن بستگی دارد. برخی از صنایع سرمایه، دارای بالاترین سطح هزینه سرمایه‌ای هستند، از جمله: صنایع اکتشاف و تولید نفت، مخابرات، تولیدی و صنایع آب و برق.

هزینه سرمایه‌ای را در جریان نقدی حاصل از فعالیت‌های سرمایه گذاری در صورت جریان نقدی شرکت، می‌توان یافت. شرکت‌های مختلف هزینه سرمایه‌ای را به روش‌های مختلفی نشان می‌دهند و تحلیل‌گران یا سرمایه‌گذاران می‌توانند آن را به‌صورت فهرست‌شده تحت عنوان سرمایه خرج شده، خرید دارایی، ماشین‌آلات و تجهیزات یا هزینه‌های تملیک، بیابند.

هزینه سرمایه‌‌ای را می‌توانید با استفاده از داده‌های صورت سود و زیان و ترازنامه شرکت نیز محاسبه کنید. در صورت سود و زیان، مقدار هزینه استهلاک ثبت‌شده برای دوره جاری را بیابید؛ در ترازنامه، به‌دنبال موجودی سرفصل‌های اقلام اصلی اموال، ماشین‌آلات و تجهیزات دوره جاری باشید.

موجودی تجهیزات دوره قبل شرکت را پیدا کنید و با در نظر گرفتن تفاوت بین این دو، تغییر موجودی تجهیزات شرکت را پیدا کنید. تغییر در تجهیزات را به هزینه استهلاک دوره جاری اضافه کنید تا به مخارج هزینه سرمایه‌ای دوره جاری شرکت برسید.

تفاوت بین هزینه سرمایه‌ای و هزینه‌های عملیاتی

هزینه‌های سرمایه‌ای را نباید با هزینه‌های عملیاتی اشتباه گرفت. هزینه‌های عملیاتی، هزینه‌های کوتاه‌مدتی هستند که برای برآورده کردن هزینه‌های عملیاتی جاریِ اداره کسب و کار لازم است. برخلاف هزینه سرمایه‌ای، هزینه عملیاتی را می‌توان به‌طور کامل از مالیات شرکت در همان سالی که هزینه‌ها در آن رخ می‌دهد، کسر کرد.

از نظر حسابداری، زمانی هزینه‌ای را جزو هزینه سرمایه‌ای محسوب می‌کنیم که آن دارایی، سرمایه‌ای تازه‌خریداری‌شده باشد یا سرمایه گذاری ای باشد که عمر مفید آن بیش از یک سال است، یا زمانی که آن دارایی، عمر مفید یکی از دارایی‌‌های سرمایه‌ای موجود را بهبود بخشد. با این حال، اگر آن هزینه، مثلاً تعمیرات، دارایی را در شرایط فعلی حفظ کند، بهای تمام شده معمولاً به‌‌طور کامل در سالی که هزینه تحمیل می‌شود، کسر می‌شود.

نمونه‌ای از نحوه استفاده از هزینه سرمایه‌ای

جدا از تجزیه و تحلیل سرمایه گذاری شرکت در دارایی‌های ثابت آن، از معیار هزینه سرمایه‌ای در چندین نسبت برای تجزیه‌و‌‌تحلیل شرکت استفاده می‌شود. نسبت جریان نقدی به هزینه سرمایه‌ای به توانایی شرکت برای به‌دست آوردن دارایی‌های بلندمدت با استفاده از جریان نقدی آزاد مربوط می‌شود. نسبت جریان نقدی به هزینه سرمایه‌ای، اغلب در طی چرخه‌های هزینه‌های سرمایه‌ای بزرگ و کوچک کسب و کارها، نوسان می‌یابد.

نسبت بزرگ‌تر از 1 می‌تواند به این معنی باشد که عملیات شرکت وجه نقد مورد نیاز برای تامین مالی تملیک دارایی‌های آن را تولید کند. از سوی دیگر، نسبت پایین ممکن است نشان‌دهنده این باشد که شرکت در رابطه با جریان‌های نقدی ورودی و در نتیجه خرید دارایی‌های سرمایه‌ای خود با مشکلاتی رو به رو است. شرکتی با نسبتی کمتر از یک، ممکن است برای تامین مالی خرید دارایی‌های سرمایه‌ای خود نیاز به وام داشته باشد. برای مثال: شرکت اِی‌بی‌سی، 46/7میلیارد دلار هزینه سرمایه‌ای در یک سال مالی داشته است. در مقایسه، شرکت ایکس‌وای‌زی تجهیزات حفاظت فردی را به ارزش 25/1میلیارد دلار برای همان سال مالی خریداری کرده است.

نسبت جریان نقدی به هزینه سرمایه‌ای به صورت زیر محاسبه می‌شود:

CF/CapEx = Cash Flow from Operations/CapEx

که در آن:

CF/CapEx = نسبت جریان نقدی به هزینه سرمایه‌ای

با استفاده از این فرمول، نسبت جریان نقدی به هزینه‌ سرمایه‌ای اِی‌بی‌سی به شرح زیر است:

94/1=

 نسبت جریان نقدی به هزینه‌ سرمایه‌ای ایکس‌وای‌زی به شرح زیر است:

5.49 =

حتماً به این نکته توجه داشته باشید که این نسبت، مختص صنعت است و تنها با نسبت برگرفته از شرکت دیگری که الزامات هزینه سرمایه‌ای مشابهی دارد، قابل مقایسه است.

هزینه سرمایه‌ای در محاسبه جریان نقدی آزاد به حقوق صاحبان سهام  نیز به کار می‌رود. این جریان، مقدار وجه نقد در دسترس سهامداران است. فرمول آن به این صورت است:

FCFE = EP− (CE−D) × (1−DR) − ΔC × (1−DR)    :

که در آن:

FCFE = جریان نقدی آزاد به حقوق صاحبان سهام

EP = سود هر سهم

CE = هزینه سرمایه‌ای

D = استهلاک

DR = نسبت بدهی

یا، به عبارتی، می‌توان آن را به‌صورت زیر محاسبه کرد:

FCFE = NI−NCE−ΔC+ND−DR

که در آن:

NI = درآمد خالص

NCE = هزینه سرمایه‌ای خالص

ND = بدهی جدید

DR = بازپرداخت بدهی

هزینه سرمایه‌ای جزو چه نوع سرمایه‌گذاری‌هایی محسوب می‌شود؟

هزینه سرمایه‌ای نوعی سرمایه گذاری است که شرکت‌ها برای رشد یا حفظ عملیات تجاری خود انجام می‌دهند. برخلاف هزینه‌های عملیاتی که به‌طور مداوم از سالی به سال دیگر تکرار می‌شوند، هزینه‌های سرمایه‌ای چندان قابل پیش‌بینی نیستند. برای مثال: شرکتی که تجهیزات جدید گران‌قیمتی را خریداری می‌کند، آن سرمایه گذاری را جزو هزینه‌های سرمایه‌ای به‌حساب می‌آورد. بر همین اساس، در طول عمر مفیدشان به دلیل استهلاک، از ارزش آن تجهیزات کم می‌شود.

آیا هزینه‌های سرمایه‌ای معافیت مالیاتی دارند؟

هزینه‌های سرمایه‌ای به‌طور مستقیم مشمول کسر مالیات نیستند. با این حال، می‌توانند مالیات شرکت را به‌طور غیرمستقیم از طریق استهلاکی که ایجاد می‌کنند کاهش دهند. برای مثال: اگر شرکتی تجهیزاتی به ارزش یک میلیون دلار خریداری کند که عمر مفیدشان 10 سال است، می‌تواند تا ده سال، سالانه مبلغ 100.000 دلار را جزو هزینه‌های استهلاکی ثبت کند. این کاهش ارزش، درآمد قبل از مالیات شرکت را سالانه 100.000 دلار کاهش داده و در نتیجه موجب کسر مالیات بر درآمد آن می‌شود.

تفاوت بین هزینه‌های سرمایه‌ای و هزینه‌های عملیاتی چیست؟

تفاوت اصلی بین هزینه‌های سرمایه‌ای و هزینه‌های عملیاتی در این است که هزینه‌های عملیاتی به‌طور منظم و قابل پیش‌بینی تکرار می‌‌شوند، مانند: اجاره، دستمزد و هزینه‌های آب و برق. بر خلاف آن، هزینه‌های سرمایه‌ای بسیار کم و با نظم کمتری رخ می‌دهند. در صورت سود و زیان، هزینه‌های عملیاتی ثبت شده و کاملاً مشمول کسر مالیات می‌شوند، در حالی که هزینه‌های سرمایه‌ای تنها از طریق استهلاکی که ایجاد می‌کنند، موجب کسر مالیات می‌شوند.