سرمایه اولیه یا مرحله کشت ایده ( Seed Capital )

سرمایه مرحله کشت ایده چیست؟

اصطلاح سرمایه مرحله کشت ایده به تأمین مالی‌ای اشاره دارد که برای تشکیل استارتاپ استفاده می‌شود. این تأمین مالی توسط سرمایه‌گذاران خصوصی ارائه شده و معمولاً در ازای آن، حقوق صاحبان سهام شرکت یا سهمی از سود یک محصول را دریافت می‌کنند. بخش زیادی از سرمایه اولیه شرکت احتمالاً از طرف منابع نزدیک به بنیان‌گذاران آن مانند خانواده، دوستان و سایر آشنایان تأمین می‌شود. کسب سرمایه مرحله کشت ایده، اولین مرحله از چهار مرحله تأمین مالی مورد نیاز برای تبدیل شدن استارتاپ به کسب‌وکار است.

نکات کلیدی

• سرمایه اولیه وجهی است که برای آغاز توسعه یک ایده برای کسب‌وکار یا تولید محصولی جدید جمع‌آوری می‌شود.
• این بودجه معمولاً فقط هزینه‌های تهیه پروپوزال را پوشش می‌دهد.
• پس از کسب تأمین مالی اولیه، استارتاپ‌ها می‌توانند برای دریافت سرمایه بیشتر، به سرمایه‌گذاران خطرپذیر مراجعه کنند.
• مقداری از سرمایه مرحله کشت ایده ممکن است از طرف سرمایه‌گذاران فرشته، یعنی سرمایه‌گذاران حرفه‌ای که سرمایه‌شان دارای ارزش خالص بالایی است، تأمین شود.

آشنایی با سرمایه مرحله کشت ایده

شرکتی که برای اولین بار شروع به کار می‌کند ممکن است دسترسی محدودی به منابع مالی و سایر منابع داشته باشد. ممکن است که بانک‌ها و سایر سرمایه‌گذاران تمایلی به سرمایه‌گذاری نداشته باشند، زیرا هیچ پیشینه یا سابقه کار تثبیت‌شده یا شاخصه‌ای برای موفقیت ندارند. بسیاری از مدیران استارتاپ اغلب برای سرمایه‌گذاری اولیه به آشنایانشان، مثل خانواده و دوستان، روی می‌آورند. این نوع تأمین مالی، سرمایه مرحله کشت ایده نامیده می‌شود.

سرمایه مرحله کشت ایده – که به آن سرمایه اولیه یا تأمین مالی مرحله کشت ایده نیز می‌گویند – به این دلیل این چنین نامیده می‌شود که وجهی است که کسب‌وکار در مراحل اولیه آن جمع‌آوری می‌کند. لازم نیست مقدار زیادی پول باشد. از آنجا که از منابع شخصی تأمین می‌شود، اغلب مبلغ نسبتاً کمی است. این پول معمولاً فقط نیازهای ضروری استارتاپ مانند طرح تجاری و هزینه‌های عملیاتی اولیه – مثل اجاره، تجهیزات، حقوق و دستمزد، بیمه و/یا هزینه‌های تحقیق و توسعه (R&D) – را پوشش می‌دهد.

هدف اصلی در این مرحله جذب منابع مالی بیشتر با جلب علاقه سرمایه‌گذاران خطرپذیر و/یا بانک‌ها است. هیچ کدام از اینها تمایلی به سرمایه‌گذاری مبالغ هنگفت برای ایده جدیدی که هنوز فقط روی کاغذ وجود دارد، ندارند. مگر اینکه آن ایده از طرف یک کارآفرین با موفقیت‌های مکرر باشد.

ملاحظات ویژه

هر استارتاپی معمولاً قبل از اینکه کاملاً جا بیفتد، باید چهار مرحله مشخص سرمایه‌گذاری را بگذراند: سرمایه مرحله کشت ایده، سرمایه خطرپذیر، تأمین مالی مِزانین[1]، و عرضه اولیه سهام (IPO). همانطور که در بالا ذکر شد، سرمایه اولیه فقط به اندازه‌ای کافیست که به استارتاپ‌ها در دستیابی به اهداف اولیه خود کمک کند. اگر شرکت در مرحله اولیه موفق باشد، ممکن است توجه سرمایه‌گذاران خطرپذیر را جلب کند. احتمال دارد که این سرمایه‌گذاران قبل از توسعه بیشتر شرکت، سرمایه‌گذاری سنگینی در آن بکنند. این به اصطلاح تأمین مالی مزانین، گاهی برای حمایت شرکت در مرحله مقدماتی آن ضروری است. این نوع تأمین مالی معمولاً فقط برای کسب‌وکارهای با سابقه کار در دسترس است؛ تازه آن هم با نرخ بهره بالا. مرحله آخر زمانی است که سرمایه‌گذاران اولیه کارمزد خود را دریافت می‌کنند. شرکت‌های جوان هنگام عرضه اولیه سهام خود و سهامی عام شدن، سرمایه کافی برای ادامه رشد و توسعه را جذب می‌کنند.

سرمایه مرحله کشت ایده در کنار سرمایه‌گذاری خطرپذیر، تأمین مالی مزانین و عرضه اولیه عمومی، یکی از چهار مرحله سرمایه‌گذاری می‌باشد.

مقایسه سرمایه مرحله کشت ایده و سرمایه‌گذاری فرشته

سرمایه‌گذاران حرفه‌ای فرشته گاهی از طریق وام یا در ازای حقوق صاحبان سهام در شرکت آینده، سرمایه مرحله کشت ایده را تأمین می‌کنند. این سرمایه‌گذاران معمولاً افرادی با ارزش خالص بالا (HNWI) هستند و ممکن است از نزدیکان بنیان‌گذاران استارتاپ باشند. سرمایه‌گذاران فرشته اغلب تمایل دارند که نقشی عملی در کمک به توسعه شرکت‌ها از صفر، داشته باشند. در صورتی که مبلغ مشارکت سرمایه‌گذار فرشته کمتر از 1 میلیون دلار باشد، این وجه معمولاً به صورت وام ارائه می‌شود. با توجه به عدم تمایل موسسات مالی و حتی سرمایه‌گذاران خطرپذیر به پذیرش ریسک بالا، این وجه می‌تواند مشکل جذب سرمایه اولیه کافی را برای کارآفرینان حل کند. در صورت مشارکت بیش از 1 میلیون دلار، سرمایه‌گذاران فرشته معمولاً ارائه سرمایه اولیه را ترجیح می‌دهند و در ازای آن، مالک مشترک استارتاپ شده و سهام ممتاز با حق رای دریافت می‌کنند.

مقایسه سرمایه مرحله کشت ایده و سرمایه خطرپذیر

گرچه اغلب سرمایه اولیه و سرمایه‌گذاری خطرپذیر را به صورت مترادف به کار می‌برند، اما معمولاً همپوشانی دارند. سرمایه مرحله کشت ایده به طور کلی برای توسعه ایده تجاری استفاده می‌شود تا بتوان آن را به نحو احسن به شرکت‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیری که پول زیادی برای سرمایه‌گذاری دارند، معرفی کرد. در صورتی که شرکت‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر از آن ایده خوششان بیاید، در ازای سرمایه‌گذاری در توسعه آن، سهام این کسب‌وکار جدید را دریافت می‌کنند.

سرمایه‌گذاران خطرپذیر بیشترین میزان پول مورد نیاز برای راه‌اندازی یک کسب‌وکار جدید را تأمین می‌کنند. مقدار این سرمایه‌گذاری قابل توجه بوده و هزینه‌های توسعه محصول، تحقیقات بازار و تولید نمونه اولیه را فراهم می‌کند. اکثر استارتاپ‌ها در این مرحله دارای دفاتر، کارکنان و مشاوران هستند، حتی اگر هنوز محصول واقعی نداشته باشند.

نمونه‌ای از سرمایه مرحله کشت ایده

آلفابت، شرکت مادر گوگل، در سال 2015 سرمایه اولیه برای توسعه پروژه‌ای به منظور اجرای برنامه‌های صدور مجوز انرژی‌های تجدیدپذیر در آسیا را به مرکز راهکارهای منابع (CRS) اعطا کرد. هدف این مرکز مستقر در سانفرانسیسکو، کمک به کسب‌وکارها برای خرید برق از منابع پاک است. مرکز راهکارهای منابع یک سازمان غیرانتفاعی است، اما از نظر تجاری توجه گوگل را به خود جلب کرده است. این شرکت در حال حاضر بزرگ ترین خریدار غیرخدماتی انرژی‌های تجدیدپذیر در جهان است، اما قصد دارد انرژی مراکز داده‌های جهانی و در نهایت کل عملکردهای خود را از طریق انرژی‌های تجدیدپذیر تأمین کند.

[1] mezzanine