صادرات ۴۵۰ میلیون دلاری محصولات دانش بنیان به ۶۰ کشور جهان

معاون علمی و فناوری رئیس جمهور در جلسه‌ی شورای اداری آذربایجان شرقی که با رویکرد اقتصاد مقاومتی و اقتصاد دانش بنیان برگزار شد از صادرات محصولات دانش بنیان به ۶۰ کشور جهان خبر داد: «صادرات محصولات دانش بنیان استانداردهای خاصی نیاز دارد و تجربه‌ی جدیدی برای ایران است ولی با ورود موفق به این حوزه توانستیم صادرات این حوزه را گسترش دهیم. خلاصه عملکردی که ما در چند سال اخیر داشتیم، تشکیل ۳۸۰۰ شرکت با ۶۰ هزار میلیارد فروش و صادرات ۴۵۰ میلیون دلاری است.»

سورنا ستاری معتقد است که نسل جدیدی از کارآفرینان وارد بازار شده‌ اند و شرکت‌هایی وجود دارند که ارزش آن‌ها بالاتر از ۱۰۰۰ میلیارد است و تا سه چهار سال آینده بزرگ‌ترین شرکت‌های ایران، بالاتر از فولاد و خودروسازی و… خواهند شد. او هم‌چنین تاکید دارد که عامل رشد محصولات دانش بنیان، پول نیست بلکه محیط و اکوسیستم است. به گفته‌ی او داشتن اقتصاد نفتی باعث شده تا تصور کنیم با پول می‌شود دانش خرید و صنعت ساخت درحالی‌که چنین نیست و ایده، فکر و نیروی انسانی پایه‌ی اقتصاد دانش بنیان است و می‌تواند آن را به قدرت بین المللی تبدیل کند.

ستاری عنوان می‌کند که همه‌ی شرکت‌های بزرگ دانش بنیان در کشور و یا حتی دنیا، از اتاق زیرزمین رشد کرده‌ اند و با رویکرد بچه‌پولداری بزرگ نشده‌ اند و دانشگاه‌ها نیز برای رشد باید ثروت‌آفرینی کنند: «چیزی که باعث نگه داشتن نیروی انسانی نابغه در داخل کشور و بازگشت مغزها از دانشگاه‌های بزرگ دنیا به ایران می‌شود، «محیط» است، چراکه این افراد به‌خاطر پول نمی‌مانند بلکه به‌خاطر فضای کسب و کار مناسب ماندگار می‌شوند. رشد اقتصادی از پول کارآفرین و محیط کسب و کار مناسب به‌بار می‌آید نه از پول نفت؛ فقط پژوهش‌های مرز دانش باید با پول دولت باشد ولی بقیه‌ی پژوهش‌ها باید توسط کارآفرینان باشد تا ثمربخش باشند، باید بخش خصوصی‌ای داشته باشیم تا روی این محصولات و خدمات دانش بنیان هزینه کنند.»

این عضو هیئت دولت، تراکنش‌های اینترنتی کشور در سال گذشته را ۱۳۰هزار میلیارد عنوان کرد که نتیجه‌ی خدمات دانش بنیان بود. آن‌طور که ستاری می‌گوید این شرکت‌ها هر روز با بانک‌ها رقابت می‌کنند و بانک‌ها و بیمه‌ها هم به‌عنوان سیستم سنتی فهمیده‌ اند که باید روی استارتاپ های خود و حرکت به‌سمت اقتصاد دانش بنیان سرمایه گذاری کنند.

ناکارآمدی ورود دولت در حوزه‌های مختلف به‌ویژه حوزه‌ی پژوهش

ستاری به الگوی پژوهش‌های دولتی که پژوهشکده‌های دولتی هستند، انتقاد می‌کند. به گفته‌ی او تنها یک مورد از آن‌ها سالانه ۶۰ تا ۷۰ میلیارد به پرسنل خود حقوق می‌دهند اما در چند سال اخیر یک واکسن نصف و نیمه بیرون داده که هنوز هم کامل نشده است. در حالی‌که شرکت‌های دانش بنیان تازه تاسیسی وجود دارند که با پژوهش توانسته اند ۱۸ نوع محصول ارائه کنند. همین نشان می‌دهد ورود دولت در حوزه‌های مختلف به‌ویژه حوزه‌ی پژوهش، کارآمد نیست و باید بخش خصوصی توانمند وارد این حوزه شوند: «مثلاً در حوزه‌ی تاکسی، همین شرکت‌های تاکسی اینترنتی را در خرداد ۹۵ از سازمان تاکسی‌رانی با تیپا بیرون انداختند ولی اکنون با تشخیص نیاز مردم، یک میلیون سفر در روز فقط در تهران دارند و ادعای ارزش میلیون دلاری شرکت را دارند، چون مردم چنین سرویسی را انتظار داشتند ولی دولت نتوانست تأمین کند، لذا بخش خصوصی این زمینه را برای مردم فراهم کرد.»

معاون علمی و فناوری رئیس جمهور دولت را فقط تأمین‌کننده‌ی زیرساخت فعالیت‌های دانش بنیان دانست تا میدان بازی را در اختیار بچه‌های همین مرز و بوم قرار دهد. وی در ادامه خاطرنشان کرد که هرکس در هر جایگاهی، اقدام به بستن مسیر یک کسب‌ و کار کند به کشور خیانت کرده و ما باید به نقطه‌ای برسیم که کارآفرین بخش خصوصی را ناامید نکنیم.

ستاری با تصریح این‌که دلار با ضربات بزرگی که به کشور زد، فرصتی هم برای صادرات ایجاد کرد، گفت: «بازار ما شرق آسیا و چین است و زمانی حتی فکرش را نمی‌کردیم شرکت‌های نوپای ما بتوانند صادرات کنند. زمانی می‌گفتیم که رتبه‌های برتر علمی نانو را در دنیا داریم اما وقتی محصولات نانو تولید کردیم، توانستیم تاکنون ۱۲۰۰ میلیارد دلار در نانو تجهیزات و مواد دانش بنیان بفروشیم.

وی از برنامه‌ی گسترده‌ی معاونت علمی ریاست جمهوری برای حمایت از شتاب دهنده ها خبر داد و اضافه کرد: «با تفاهم‌نامه‌هایی که در استان به امضا رسیده، امیدواریم این استان در حوزه‌ی شتاب دهنده ها و تقویت محصولات و خدمات دانش بنیان رشد کرده و به جایگاه تاریخی خود در علم و فناوری دست یابد.»