فعالیت کسبوکارها در فضای مجازی همانند فضای فیزیکی نیازمند نظم، قانونمندی و نظارت است. یکی از طرحهای موفق کشور در سالهای گذشته، طرح ساماندهی کسبوکارهای اینترنتی است که از طریق مرکز توسعهی تجارت الکترونیکی و پروژهی نماد اعتماد الکترونیکی انجام شده است.
به گزارش اکوموتیو، طرحی که بهتنهایی فضای فعالیت کسبوکارهای اینترنتی را ساماندهی کرده است، پروژهی نماد اعتماد الکترونیکی باهدف ساماندهی کسبوکارهای اینترنتی بهعنوان یکی از ۱۰ پروژهی بخش اصلاح نظام توزیع در طرح تحول اقتصادی مصوب سال ۱۳۸۷ از وظایف وزارت صنعت، معدن و تجارت است.
بند ۱- ح اساسنامهی مرکز توسعهی تجارت الکترونیکی، ساماندهی فعالیت سایتهای تجارت الکترونیکی را بهعنوان یکی از وظایف مرکز توسعه قید نموده که به تأیید شورای نگهبان رسیده است. بهعلاوه مطابق مصوبه جلسه مورخ ۱۳۹۱/۴/۱۲ شورای امنیت کشور، باهدف ساماندهی فعالیت سراچههای فروش اینترنتی، مسئولیت اعطای نماد اعتماد به کسبوکارهای اینترنتی به مرکز توسعهی تجارت الکترونیکی تفویض گردیده است. لازم به یادآوری است هدف از اعطای نماد اعتماد الکترونیکی، اعتمادسازی و رسمیتدهی به فعالیت کسبوکارهای اینترنتی و حمایت از حقوق مصرفکنندگان و جلوگیری از آسیبهای احتمالی در ابعاد مختلف اعم از: امنیتی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی است.
نبود اطمینان و اعتماد کافی به سایتهای اینترنتی در سالهای گذشته، بازار فعالیتهای اینترنتی را با مسائل و نقطهضعفهای متعددی مواجه ساخته بود. عدم رشد و بلوغ کافی فروشگاهها از یکسو، نوپا بودن فرهنگ خرید اینترنتی، عدم وجود ارگان و یا سازمانی برای پاسخگویی به تخلفات و رسیدگی به شکایات از فروشگاههای اینترنتی از سویی دیگر، دولت را مصمم نمود تا در سال ۱۳۸۷ مرکز توسعهی تجارت الکترونیکی را بهعنوان دستگاه سیاستگذار در این حوزه معرفی نماید. مروری بر سوابق پروژهی اینماد، باهدف ساماندهی فضای کسبوکار و اعطای بیش از ۳۶۵۰۰ لوگوی نماد طی ۸ سال گذشته به کسبوکارهای اینترنتی فعال و متعهد به خدمت در کشور، گواه ارزشمندی از فعالیتهای این مرکز است.
از طرفی، به اذعان گزارشهای پلیس فتا، نیم درصد شکایات درجشده از وبسایتهای دارای نماد اعتماد الکترونیکی هست. همچنین نظرسنجیهای متعددی نشان از استقبال مردم از فروشگاههای دارای نماد داشته بهگونهای که فروشگاههایی که دارای درگاه پرداخت از طریق متمرکز کننده بوده اند نیز تلاش خود را برای دریافت نماد اعتماد برای عینیتبخشی به این مسئله داشته اند.
ساماندهی فضای کسبوکار طی ۸ سال گذشته دستاوردهای ارزشمندی برای رشد و توسعهی فضای کسبوکار اینترنتی به همراه داشته است. امکان خرید با آسودگی خاطر، پیگیری شکایات از فروشگاههای اینترنتی تا حصول نتیجهی مطلوب، نظارت بر فعالیت کسبوکارها، رسیدگی به تخلفات اعلام شده از دستگاههای نظارتی، فرهنگسازی و آموزش به افراد برای شروع فعالیت قانونمند مطابق با قوانین و مقررات کشور و دستگاههای تخصصی، ازجمله دغدغههایی است که پروژهی اینماد در این سالها پاسخگوی آن بوده است.
ناگفته پیداست ساماندهی این فضا با توجه به بلوغ فعالان این حوزه، عدم رعایت الزامات از طرف فروشگاهها در پارهای از موارد و همچنین انتظارات متفاوت خریداران از خدمات میتواند مشکلاتی به همراه داشته باشد. نوع و جنس مشکلات بعضاً میانحوزهای بوده و همکاری و همیاری نهادهای نظارتی متعدد را میطلبد. ازاینرو اشتراک مساعی و همدلی دستگاههای نظارتی و سازمانهای مجوز دهنده تاکنون توانسته است سهم به سزایی در این مهم ایفا نماید.
لازم به ذکر است مجوز نماد اعتماد الکترونیکی هماکنون یکی از مجوزهای مورد تأیید هیئت مقررات زدایی بوده و به استناد مادهی ۸۷ قانون نظام صنفی، صدور پروانهی کسب مجازی منوط به بررسی کسبوکار مطابق با چکلیست مرکز توسعهی تجارت الکترونیکی بوده و صدور همزمان نماد اعتماد الکترونیکی هست.
همچنین مصوبهی شورای امنیت کشور در مورد اخذ نماد اعتماد الکترونیکی کما فی السابق لازمالاجرا هست و بهموجب مادهی ۴ این مصوبه، مجوز درگاه پرداخت الکترونیکی صرفاً به فروشگاههای دارای نماد اعتماد اعطا میشود. با این وجود الزام داشتن اینماد برای فروشگاههای فعال در حوزهی کسبوکار اینترنتی کاملاً محرز بوده و هیچ گرهای در کار این فروشگاهها ایجاد نمینماید و موجب کسب اعتماد عمومی جهت استفاده از فروشگاههای اینترنتی و توسعهی بازار مربوطه میشود.