در فضای استارتاپی عادت بر این است که از موفقیتها بگوییم تا امیدمان به آینده را زنده نگهداریم اما اشتباه بزرگی است که شکست گذشتگان را به فراموشی بسپاریم و از تجارب گذشتگان بهرهمند نشویم. برای این منظور تیم اکوموتیو اقدام به جمعآوری تجربیات مجموعهای از استارتاپهای ناموفق کرده است تا شاید مرور سرگذشت ناکام ایشان زمینهای باشد برای موفقیت استارتاپهای نوپای جامعه استارتاپی ایران. این مجموعه به مرور و در قالب بخش داستان شکست منتشر و در اختیار مخاطبین قرار خواهد گرفت. بیست و سومین قسمت از این مجموعه که به داستان شکست استارتاپ کازمو میپردازد را با هم مرور میکنیم.
خدمات کازمو
کازمو استارتاپی بود که از طریق اینترنت خدماتش را ارائه میکرد و در عرض یک ساعت، فیلم، بازی، دیویدی، مجله، کتاب، غذا، قهوههای استارباکس و چیزهای دیگر را در چند شهر بزرگ آمریکا، به صورت رایگان تحویل مشتریان خود میداد. این استارتاپ توسط دو بانکدار سرمایهگذار جوان؛ یعنی جوزف پارک و یونگ کانگ در مارس ۱۹۹۸ در نیویورکسیتی تأسیس شد.
مدل تجاری کازمو مبتنی بر تحویل کالاهای خریداریشدهی کوچک با موتورسیکلت، اتومبیل، کامیون یا وسایل حملونقل عمومی بود. تحلیلگران تجاری با انتقاد از این مدل، معتقد بودند که تحویل کالا به این صورت بسیار گران تمام شده و بعید است این استارتاپ سودی از این کار ببرد. شرکت در پاسخ میگفت که در بازار هدف خود، به علت عدم نیاز به فضای استیجاری برای انبارکردن کالا، درآمد بیشتری نسبت به هزینهی تحویل اجناس خواهد داشت.
کازمو در سال ۱۹۹۹ در مجموع ۲۸ میلیون دلار از گروهی از سرمایهگذاران؛ یعنی فلتراین، اُ.آک و کَش دریافت کرد و ۶۰ میلیون دلار دیگر هم در سال ۲۰۰۰ از طرف آمازون به این شرکت پرداخت شد.
سقوط کازمو
در فوریهی ۲۰۰۰ توافقنامهای میان کازمو و استارباکس برای تجارت مشترک بسته شد که به موجب آن، جهت ترویج خدمات کازمو در کافیشاپهای استارباکس، ۱۵۰ میلیون دلار به این شرکت پرداخت شود. در عوض بالغ بر ۵۰۰ کافیشاپ استارباکس، دراپباکسهایی را برای پسدادن فیلمها، در مغازههایشان تعبیه کردند. نهایتا در مارس ۲۰۰۱، کازمو پس از پرداخت ۱۵ میلیون دلار به این قرارداد پایان داد.
کازمو بیمهابا در تلاش بود تا به سرعت رشد کرده و توسعه یابد، که در این میان مرتکب اشتباهاتی شد. مدل تجاری شرکت تنها برای شهرهای پرتراکم و شلوغ مناسب بود و نه همهی شهرهایی که کار خود را به آنها گسترش داده بود، از این رو بازارهایی که این شرکت بدان دست یافته بود، عموما کمتقاضا و کمسود بودند. همچنین تحویل رایگان برخی کالاهای کوچک برای شرکت ضرر به همراه داشت، برای همین خدمات کترینگ برای مشتریان اصلی، زمانی که مشتریان ردهبالایی وجود داشتند و انتظار میرفت کالاهای گرانقیمت سفارش بدهند، متوقف میشد.
بر اساس پروندههای کمیسیون اوراق بهادار و بورس، شرکت در سال ۱۹۹۹ درآمدی ۳.۵ میلیون دلاری داشته و ضرر خالص آن ۲۶.۳ میلیون دلار بوده است.
هرچند کازمو نزد دانشجویان و حرفهایهای جوان محبوبیت پیدا کرده بود، اما پس از ترکیدن حباب داتکام، مانند بسیاری دیگر از استارتاپهای آن سالها شکست خورد و با اخراج ۱۱۰ کارمندش، به کار خود پایان داد. کارمندان وقتی متوجه قضیه شدند که سر شیفت کاریشان حاضر شده و با درهای بسته مواجه شده بودند. تمامی دفاتر شرکت و مرکز توزیع ممفیس، به یک عمدهفروش سرگرمی فروخته شد.