مدیرکل دفتر نوآوری و حمایت از سرمایهگذاری وزارت ارتباطات که در حاشیهی جلسهی کمیسیون ICT اتاق بازرگانی ایران صحبت میکرد، گفت: وقتی در زمینهی تاکسییابهای اینترنتی یک شرکت موفق میشود، شرکتهای بسیار دیگری نیز با همان موضوع شروع به فعالیت میکنند. البته به نظر من تا زمانی که اندازهی بازار جواب دهد این موضوع هیچ مشکلی ایجاد نمیکند. اما وقتی آنقدر تعداد استارتآپهایی که به یک موضوع خاص ورود میکنند، زیاد میشود که آنهایی که میآیند به رشد مورد انتظار نمیرسند، مشکل ایجاد میشود؛ اما این موضوعی نیست که بخواهیم در ساختارهای دولتی جلویش را بگیریم و چنین برخوردی اشتباه است.
حمیدرضا احمدیان ادامه داد: یکی از مولفههای شروع کسبوکار، تدوین سند بازگشت سرمایه است؛ یعنی هنگامیکه یک کسبوکار میخواهد به یک حوزه ورود کند باید به نوع آن کسبوکار آشنا باشد و نمیتوان گفت چون یک شرکت در حوزهای خاص موفق بوده، فرد دیگر هم با ورود به آن حوزه میتواند موفق باشد. در این خصوص باید توجه داشت که قبل از آنکه کسبوکار دوم وارد شود، کسبوکار اول که قبلتر ورود کرده بخشی از بازار را از آن خود کرده است. طبیعتا ورود به شاخههایی مثل تاکسیهای اینترنتی که فعالان اقتصادی زیادی درگیر آن هستند، مسیر ورود را برای استارتآپهای جدید سختتر میکند و آنها را ناچار میکند که هزینههای سنگینی برای تبلیغات صرف کنند و هزینههای تشویقی زیادی در نظر بگیرند.
احمدیان ادامه داد: توجه داشته باشید تجارتی که با مردم در ارتباط باشد، همواره حجم بازار بزرگی دارد و زمانی به اشباع میرسد که فضای کار را برای بسیاری از افراد فراهم کرده است. در زمینهی ارسال غذاهای آماده به درب خانهها نیز چنین وضعیتی وجود دارد چراکه به نیاز جاری مردم کار دارد و بازار بزرگ است. مارکت چنین بازاری پیچیدگیهای خاص خود را دارد و موفقیت در آن به چیزی بیشاز صرف نوشتن برنامه نیاز دارد.
احمدیان گفت: البته به نظر من هیچ ساختار دولتی نباید به این موضوع وارد کند بلکه خود کسانی که به یک تجارت ورود میکنند، باید نگرش خوبی نسبت به موضوع داشته باشند.
نبود نوآوری، علت تقلید در بازار استارتآپها از نمونههای خارجی
احمدیان درباره علت تقلید استارتآپهای ایرانی از نمونههای خارجی و نبود خلاقیت و نوآوری در ارائهی طرحهای جدید نیز گفت: این موضوع یکی از انتقادات جدی خود ما است؛ ما در زمینهی کارآفرینی جوانان در کشور چه در مدارس و چه در دانشگاهها کاری انجام نداده ایم. لذا فارغالتحصیلانمان حتی اگر ذهن خلاقی داشته باشند آموزشهای لازم را برای بروز خلاقیتشان ندیده اند و آماده نشان دادن خلاقیتهای خود نیستند.
یکی از علل شکست و کوچک ماندن بازار استارتآپهای ما نیز به همین موضوع ارتباط دارد. در دنیا مفاهیم کارآفرینی و نوجویی را در مدارس آموزش میدهند در کشور ما نیز برخی از مدارس غیرانتفاعی اخیرا متوجه این موضوع شده و این کار را میکنند اما این مساله باید وارد سیستم آموزشوپرورش ما شود. با این روش وقتی جوان به سطح دانشگاه رسید با آموزشهایی که دیده ادبیات خلاقیت و نوآوری را خواهد شناخت و در دانشگاه فقط به دنبال تکمیل بقیهی حلقهها بوده و گروهسازی را انجام میدهد. بنابراین اگر این اتفاق بیفتد، جوان در دانشگاه کسبوکار خود را راه میاندازد و لازم نیست معطل کار بماند.
مدیرکل دفتر نوآوری و حمایت از سرمایهگذاری وزارت ارتباطات ادامه داد: اما ما برخلاف این توقع داریم جوانی که فارغالتحصیل شده و با مفاهیم پایهای خلاقیت آشنایی ندارد، کار نوآورانه انجام دهد که مطمئنا این کار سخت بوده و زمان بیشتری میبرد. ما در مجموعه تعاملاتی که با وزارت آموزشوپرورش و وزارت علوم داریم تلاش کرده و برنامههایی داریم که سیلابهای درسی عوض شوند و کمک شود که دانشآموز از همان دوران ابتدایی مدرسه با ادبیات نوآوری بالا بیاید. البته اتفاقات خوبی نیز در کشور در حال وقوع است و آمدن اسباببازیهای خلاقیت محور به فروشگاهها نشانههای خوبی است که میبایست با تهیهی برنامههای جامع به ادامهی این روند کمک کرد.
او افزود: ما باید کمک کنیم تا در یک برنامهی نهایتا سه ساله اسباببازیهای خلاقیتمحور فعلی را که بیشتر نمونههای خارجی هستند، با ابزار داخلی جایگزین کنیم و موضوع مرتبط با مسائل کارآفرینی و نوآوری را به سطح مدارس بکشانیم تا وقتی یک دانشآموز به سطح دانشگاه برسد دنبال تیمسازی و به نتیجه رساندن ایدههای خود باشد یعنی دانشگاه هم باید پوستانداخته و بهجای مدرکگرایی دانشمحور شود.