در فضای استارتاپی عادت بر این است که از موفقیتها بگوییم تا امیدمان به آینده را زنده نگهداریم اما اشتباه بزرگی است که شکست گذشتگان را به فراموشی بسپاریم و از تجارب گذشتگان بهرهمند نشویم. برای این منظور تیم اکوموتیو اقدام به جمعآوری تجربیات مجموعهای از استارتاپهای ناموفق کرده است تا شاید مرور سرگذشت ناکام ایشان زمینهای باشد برای موفقیت استارتاپهای نوپای جامعه استارتاپی ایران. این مجموعه به مرور و در قالب بخش داستان شکست منتشر و در اختیار مخاطبین قرار خواهد گرفت. سی و سومین قسمت از این مجموعه که به داستان شکست استارتاپ eToys میپردازد را با هم مرور میکنیم.
eToys در سال ۱۹۹۶ بهعنوان یک شرکت ایدهپرداز در زمینه کودکان در لسآنجلس کالیفرنیا تأسیس شد و مراکزی برای پخش محصولات خود در سواحل غربی و شرقی ایجاد نمود. سال ۱۹۹۷ وبسایت این شرکت شروع به کار کرد.
eToys علاوهبراینکه در قالب فروشگاه اینترنتی به خردهفروشی محصولات کودکان (اسباببازی، کتاب، نرمافزار، فیلم، موسیقی و محصولات مخصوص نوزادان) میپرداخت، محتوا و خدمات اجتماعی را هم در اختیار والدین، بهخصوص والدین کمتجربه و همچنین بزرگسالانی قرار میداد که قصد خرید برای بچهها را داشتند، از جمله مرور محصولات، پیشنهادات دیگران، یادآوری تاریخ تولد، فهرست آرزوها، کادوی تولد، خدمات پیش از فروش، اخبار محصولات و خدمات پشتیبانی قبل و بعد از خرید.
در سال ۱۹۹۹ سهام اولیهی شرکت -هریک به ارزش ۲۰ دلار- به صورت عمومی عرضه گردید و استقبال خوبی هم از آن شد. اما اوضاع آنچنان که باید، خوب پیش نرفت.
با وجود آنکه شرکت نام خود را مطرح کرده و تبدیل به برندی مشهور و نخستین منبع آنلاین فروش اسباببازی شده بود، اما یک اشتباه بزرگ هم مرتکب شد، آنها وارد کسبوکار شده بودند، بدون آنکه منابع مالی لازم را برای روز مبادا و رکود در بازار خردهفروشی داشته باشند. به همین خاطر وقتی که برخلاف انتظارات، کریسمس ۲۰۰۰ فروش آنها افزایش چندانی پیدا نکرد، زمین خوردند؛ چراکه ترازنامهی مالیشان قدرت مقابله با چنین ضربهای را نداشت. در همان کریسمس، شرکت از تحویل برخی اسباببازیها بازماند، همین مسئله خوشنامیاش را زیر سؤال برد و ارزش سهام آن را که تا سه ماه قبل به اوج خود، یعنی ۸۴ دلار رسیده بود، با ۷۰ درصد سقوط مواجه ساخت.
در مقابل رقیب اصلی این شرکت؛ یعنی Toys R Us تابستان همان سال، در اقدامی هوشمندانه با آمازون شریک شد. –آمازون فعالیتهای وب این فروشندهی اسباببازی را میزبانی میکرد و شرکت در عوض اسباببازیها را تأمین مینمود- این اقدام به هر دو طرف کمک کرد که شرایط سخت، رکود اقتصادی و فروش ضعیف فصل تعطیلات را تاب بیاورند.
در آن زمان این اتفاقات حتی برای مدیران eToys هم درس عبرت نشد و آنها کاهش فروش کریسمس خود را به حساب امری زودگذر گذاشتند، اما این طور نبود و شکستها بزرگ و بزرگتر شدند، آنقدر که در نهایت eToys را از پا انداختند.
۷ مارس ۲۰۰۱، والاستریت ژورنال گزارش داد که KB Toys بخش اعظمی از داراییهای eToys را طی اعلام روند ورشکستگی در ازای ۵ میلیون دلار خریداری کرده است.
وبسایت eToys هم توسط موسسه eToys Direct Inc -یکی از زیرمجموعههای کمپانی پارنت– بازگشایی گردید و به بازاریابی اسباببازیها با همان نام قدیمی در وبسایت و همچنین کاتالوگهای چاپشده ادامه داد. ۲۲ دسامبر ۲۰۰۸، شرکت پارنت هم به همراه نه زیرمجموعهاش ازجمله eToys Direct اعلام ورشکستگی کرده و وبسایت را در فوریهی ۲۰۰۹ به Toys R Us فروخت.
تحلیلگران معتقدند که سقوط سریع eToys نتیجهی برنامههای جاهطلبانه و بلندپروازانهی شرکت و فضای نامناسب سرمایهگذاری بود که بهار سال ۲۰۰۰ آغاز شد و بسیاری از شرکتهای اینترنتی را از پای درآورد.