بانک مرکزی به تازگی ویرایش سوم مستند «فناوری مالی و ضوابط پرداخت یاران» را منتشر کرده؛ مستندی که میتوان گفت توسط آن، گامی مهم در راستای سهولت کار پرداخت یاران برداشته شده است. اما موضوع دیگری که به اندازهی انتشار همین مستند اهمیت دارد، رویکرد استارتاپی بانک مرکزی در نحوهی تدوین و انتشار این سند است.
اولین بار در مهر ماه ۹۶، بانک مرکزی با شنیدن صدای ذینفعان نسخهی اولیهای از این سند را آماده و سپس در بهمن ۹۶ ویرایش دوم آن را منتشر کرد. اکنون و پس از ۱۰ ماه، نسخهی نهایی منتشر شده است؛ رویکردی نسخه به نسخه و استارتاپ گونه که شاید بتواند به عنوان یک الگو برای سایر نهادهای حاکمیتی که میخواهند در حوزههای جدید و دربارهی فناوریهای نوین قانون گذاری کنند مورد استفاده قرار گیرد.
این رویکرد البته هزینهای هم برای بخش خصوصی داشت و یکی از این هزینهها، بازهی زمانی تقریباً ۱۰ ماهه برای آماده شدن نسخهی نهایی بود. «میلاد جهاندار»، دبیر انجمن فین تک در خصوص علت این تاخیر میگوید: «یکی از علتهای طولانی شدن آماده سازی این مستند از سوی بانک مرکزی، همراه کردن دستگاههای دیگر بود. از طرفی بانک مرکزی مقاومت میکرد که تغییرات مورد نظر ما در این مستند باقی بماند. به شکل مشخص، یکی از مباحث مربوط به اینماد و مرکز توسعهی تجارت الکترونیکی بود.» وی همچنین اشاره میکند که از نظر انجمن فین تک، این سند برای شروع مناسب است اما از ایدهآلها فاصله دارد.
به گفتهی دبیر انجمن فین تک ایران، بسیاری از نظرات این انجمن در نسخهی نهایی اعمال شده اند: «در نسخههای قبلی، باید پذیرندگان و کاربران خود را از طریق PSP به شاپرک معرفی میکردیم. در حالی که این اطلاعات رقابتی و حساس بود. اما اکنون میتوانیم مستقیم به شاپرک متصل شویم.»
نکتهی مثبت دیگر از دیدگاه او، عدم الزام به دریافت مجوز و صرفاً ارائهی چارچوب است: «به این شکل ورود به حوزهی پرداخت یارها آسان میشود اما نظارت، نظارتی جدی و مستمر خواهد بود. در این روش دغدغههای امنیتی بهتر پوشش داده میشوند و از طرفی به دلیل ورود آسان، رقابت جدیتری شکل میگیرد که نفع اصلی آن را کاربران میبرند و سرویسدهندهی بهتر، میتواند به کاربران بیشتری دست پیدا کند.»
بانک مرکزی در خصوص تعریف «پرداخت یار» مینویسد: «شخص حقوقی است که در چارچوب سند تدوینی و براساس قرارداد منعقده با شرکتهای ارائه دهندهی خدمات پرداخت و تفاهمنامهی منعقده با شرکت شاپرک فعالیت میکند. پرداخت یار پرداختهای بدون حضور کارت از جمله پرداختهای درون برنامهای مبتنی بر زیرساختهای همراه را دریافت کرده و به شبکه شاپرک ارسال میکند.»