دبیر ستاد توسعه فناوری نانو ، دولتی بودن بخش زیادی از اقتصاد کشور و عدم کشش صنایع به دریافت فناوری را از چالش‌های موجود برای شرکت های دانش بنیان نام برد و گفت: در حال حاضر محققان برای ثبت اختراعات بین‌الملل و دریافت استانداردهای بین‌المللی ارز مورد نیاز خود را با چالش‌های زیاد از بازار آزاد تامین می‌کنند که ادامه این مسیر منجر به نابودی شرکت های دانش بنیان می‌شود.
دکتر سعید سرکار امروز در نشست خبری یازدهمین نمایشگاه فناوری نانو با اشاره به چالش‌های اقتصادی در کشور افزود: ما در کشور به ندرت، صنعت و بیشتر کارخانه داریم. کارخانه یک موجود مرده و ایستا است، بنابراین رشد در کارخانه‌ها، معنی ندارد. ولی صنعت یک موجود پویا به شمار می‌رود.
وی با بیان اینکه ما به دو صورت می‌توانیم صنعت داشته باشیم، اظهار کرد: یا می‌توانیم ماشین‌آلات را از خارج خریداری کنیم یا می‌توانیم فناوری‌های تولید داخل را به آن ارائه دهیم. ولی باید به یاد داشته باشیم که رقابت‌پذیری صنایع مستلزم داشتن فناوری است. از این رو دارا بودن صنعت منجر به بهره‌برداری از فناوری‌های تولید شده در داخل می‌شود.
سرکار با تاکید بر این که در حوزه نانو صنعت کشش بهره‌برداری از فناوری‌های تولید شده در این حوزه را ندارد، خاطر نشان کرد: برخی از فناوری‌هایی که در کشور توسعه داده می‌شود، در کشورهای دیگر مشتری دارد؛ ولی در ایران کسی به آن اعتنا نمی‌کند.
دبیر ستاد توسعه فناوری نانو، دولتی بودن بخش اعظمی از اقتصاد را از دیگر چالش‌های فناوری نانو در کشور عنوان کرد و ادامه داد: دولتی بودن اقتصاد کشور موجب می‌شود که رقابت در آن حذف شود؛ از این رو ما بسیاری از فناوری‌هایی را داریم که می‌توانند صنایعی مانند خودروسازی را متحول کنند، ولی به آنها اعتنا نمی‌شود.
وی با انتقاد از این عملکرد که شرکت‌های خودروساز پول‌های مردم را دریافت و دو سال بعد محصولات خود را با هر قیمتی که بخواهند، به آنها عرضه می‌کنند، یاد آور شد: این در حالی است که بخش‌های خصوصی اگر یک فناوری را ببینند که رقابت‌پذیری آنها را ارتقاء و قیمت‌ها را کاهش می‌دهد، به سمت آن می‌روند و از این رو ما با شرکت‌های خصوصی راحت‌تر عمل می‌کنیم.
سرکار به نمونه‌ای از فناوری‌های توسعه داده شده با فناوری نانو اشاره کرد و گفت: شیرآلات مورد نیاز با استفاده از پوشش‌های نانویی در سال ۹۶ به تولید رسید. این پوشش‌ها از نوع پوشش‌های تزیینی بادوام و با کیفیت بوده است.
وی با تاکید بر این که کارخانه تولیدکننده شیرآلات، ماشین‌های پوشش‌دهنده را خریداری کرده و در خط تولید خود به بهره‌برداری رسانده است، اضافه کرد: این ماشین‌های پوشش‌دهی قرار بود به مبلغ ۸۰۰ میلیون تومان در کشور به فروش برسد، ولی قبل از آن که این محصول در کشور به فروش برسد، به کشور چین به مبلغ ۵۰۰ میلیون دلار صادر شد.
سرکار با تاکید بر این که قیمت این ماشین به قیمت ارز موجود ۶ میلیارد تومان برآورد می‌شود، خاطر نشان کرد: این عدم توجه به این فناوری در حالی است که کشور به فناوری پوشش‌دهی نیازمند بوده است و اگر دوباره تحریم‌ها تشکیل شود، می‌توانیم انتظار داشته باشیم که بخش‌های دولتی تن به خرید محصولات داخلی دهند.
دبیر ستاد توسعه فناوری نانو با اشاره به عملکرد بخش‌های خصولتی، در این حوزه گفت: بخش‌های خصولتی به هیچ نهادی پاسخگو نیستند، چون دارای هویت دوگانه هستند و ما امروز اعلام می‌کنیم که اگر این وضعیت تغییر نکند، شرکت‌هایی که در چند سال اخیر با برنامه‌ریزی تشکیل شده اند، نابود شده‌اند.
وی با بیان اینکه کسی به فکر فعالیت شرکت های دانش بنیان نیست، تاکید کرد:نابودی شرکت های دانش بنیان به معنای بیکاری متخصصان است.
سرکار همچنین به گفته‌های رئیس جدید بانک مرکزی اشاره کرد و یاد آور شد: وی در گفت‌وگویی اعلام کرد که تولیدکننده را رها و به مصرف‌کنندگان توجه کنیم. چنین رویکردی نابودی شرکت‌های تولیدکننده و دانش بنیان را در پی خواهد داشت. چرا که در سال‌های اخیر مشاهده کردیم که در هر جایی که شرکت های دانش بنیان توانسته اند محصولات “های‌تک” تولید کنند، سایر کشورها تحریم‌ها را برداشته‌اند و یا دامپینگ را آغاز کرده اند.
سرکار با بیان اینکه ما با چنین رویکردی نیاز به دشمن نداریم و با دست خودمان شرکت‌ها را نابود می‌کنیم، ادامه داد: ما امیدوار هستیم که با تصویب FATF بخشی از چالش‌های شرکت‌های تولیدکننده دانش بنیان رفع شود.
چالش‌های شرکت‌ها در نوسانات ارز
دبیر ستاد توسعه فناوری نانو با طرح این سوال که چرا ما برای واردات میلیون‌ها دلار تلویزیون و موبایل به کشور مشکلات ارزی نداریم، گفت: ما اعتقاد داریم که اگر دست ما از فناوری پر باشد و قیمت‌های محصولات تولید شده رقابتی باشد، هم خریدار و هم فروشنده مسیر خود را برای صادرات و تبادلات ارز پیدا خواهند کرد.
سرکار یادآور شد: ولی از سوی دیگر ما در تعاملات ارزی با چالش‌هایی مواجه هستیم که در این مسیر سعی کردیم با ایجاد دفاتری در خارج از کشور مبادلات پایاپای ارزی را برقرار کنیم.
وی در عین حال با ابراز امیدواری از اینکه با اجرای FATF کانالی برای تبادلات ارزی ایجاد شود، گفت: از سوی دیگر ما برای ثبت اختراعات بین‌الملل که رکن اقتصاد دانش بنیان محسوب می‌شود، نیاز به پرداخت‌های ارزی داریم که ارزهای موجود دراین زمینه را از بازار آزاد ارز تامین می‌کنیم.
سرکار همچنین با اشاره به چالش‌های دسترسی به منابع ارزی برای اخذ استانداردها و سی ای افزود: با عملکردهایی که تاکنون داشتیم، شرکت‌ها به بن بست رسیده اند البته معاونت علمی ریاست‌جمهوری در این حوزه اقدامات زیادی انجام داده است، اما نگاه نهادهای بالادستی به حمایت از شرکت های دانش بنیان رویکرد مثبتی نیست.
