شهرداری مشهد در چشم‌انداز افق برنامه پنج ساله خود بر اساس اسناد بالادستی ضریب هوشمندسازی فعالیت‌ها و خدمات خود به شهروندان را تعیین و برای رسیدن به آن برنامه‌ریزی کرده است.
بر اساس آخرین ایده‌های مدیریت شهری بر مبنای فناوری اطلاعات و ارتباطات «شهر هوشمند» شهری است که دارای شش مولفه یا شاخص مدیریت هوشمند، شهروند هوشمند، محیط زندگی و کار هوشمند، اقتصاد هوشمند، حمل و نقل هوشمند و انرژی هوشمند باشد.
ایده‌ی شهر هوشمند
شهریار آل شیخ، معاون برنامه‌ریزی و توسعه شهرداری مشهد در همین رابطه گفت: «شهر هوشمند از انواع مختلف سنسورهای الکترونیکی برای جمع‌آوری و تحلیل اطلاعات استفاده می‌کند. ایده شهر هوشمند، ادغام فناوری اطلاعات و ارتباطات (آی.سی.تی) و اتصال دستگاه‌های مختلف اجرایی به یکدیگر از طریق اینترنت یا IOT است.
آل شیخ ادامه داد: «با توجه به توسعه شهرنشینی استفاده موثر و بهینه از ابزارهای هوشمند در مدیریت شهری بسیار حایز اهمیت است و ایجاد زیرساخت هوشمند بنیان لازم را برای همه راه حل‌های هوشمندانه فراهم می‌کند.»
زیرساخت خوب اینترنت اشیا در مشهد
او بیان کرد: «تاکنون در حوزه اینترنت اشیا، زیرساخت خوبی در شهر مشهد ایجاد شده اما شهرداری مشهد در حوزه خدمات‌رسانی هوشمند به مردم هنوز راه زیادی در پیش دارد و باید تلاش کرد همه خدماتی که از سوی دولت یا شهرداری به مردم ارائه می‌شود به صورت هوشمند باشد.»
معاون شهردار مشهد همچنین هوشمند شدن خدمات را متفاوت از الکترونیکی شدن آنها ذکر و بیان کرد: «یک سطح از هوشمندی آن است که بتوان همه گردش کار را در فضای الکترونیکی تعریف کرد، نه اینکه فقط ارائه بخشی از فعالیت‌ها از طریق دیجیتالی شدن انجام گیرد.»
او گفت: «با هوشمندی ۱۰۰ درصد خدمات شهری باید ساختار تصمیم‌گیری و ارتباط مردم با حاکمیت، شناخت نیازهای شهروندی و جلب مشارکت مردم در امور متناسب با شاخص‌های هوشمندی سامان یابد.»
معاون برنامه‌ریزی و توسعه شهرداری مشهد اضافه کرد: «در حوزه ملی و در مقایسه مشهد با سایر کلان‌شهرهای کشور به لحاظ ارائه خدمات هوشمند به مردم، می‌توان نمره ۱۷ را به این کلان‌شهر داد.»
چشم انداز شهرداری مشهد در هوشمندسازی
معاون برنامه و توسعه شهری شهرداری مشهد گفت: «در حوزه اقدامات مربوط به هوشمند کردن خدمات شهری، چشم‌انداز و یک برنامه عملیاتی برای این نهاد تدوین شده که بر اساس آن باید طی یک سال آینده همه سرویس‌های خدمات‌رسان شهرداری مشهد به فضای مجازی متصل و هوشمند شوند.»
راه‌اندازی نخستین منطقه تمام الکترونیک شهرداری مشهد
او به این صورت ادامه داد: «به زودی تا پیش از پایان سال جاری یکی از مناطق شهرداری مشهد به عنوان نخستین منطقه تمام الکترونیک شهرداری معرفی می شود و دیگر هیچ مراجعه حضوری از سوی شهروندان مشهدی به شهرداری این منطقه برای دریافت خدمات انجام نمی‌گیرد.»
آل شیخ بیان کرد: «تا پایان سال آینده نیز همه شهرداری‌های مناطق در مشهد تحت پوشش سامانه هوشمند و ارائه خدمات الکترونیک قرار خواهند گرفت. در دیگر حوزه‌های خدمات‌رسانی نیز در حال اجرای پروژه‌های هوشمند هستیم به نحوی که به صورت پایلوت ایجاد بوستان هوشمند در حال انجام است و یا درصدد هوشمندسازی سامانه دوچرخه‌سواری هستیم.»
او گفت: «در مجموع اجرای پروژه‌های مربوط به هوشمندسازی باید توجیه اقتصادی داشته باشد و این مهم از سوی شهرداری مشهد در دست بررسی است. در سند چشم‌انداز توسعه در شهرداری مشهد به جهت هوشمندسازی فعالیت‌ها، گستره خدمات شهرداری طی سه سال آینده کاملا الکترونیکی خواهد شد.»
نقش استارتاپ ها در هوشمندسازی شهر
او با اشاره به اینکه هنوز فرآیند حمایت از استارتاپ ها و مشارکت آنها در ارائه خدمات به مردم کامل نشده است، ادامه داد تاکنون تعداد محدودی از استارتاپ های پیشرو به کسب و کار تبدیل شده‌اند و شهرداری مشهد نیز از خدمات آنها بهره برده است.
آل شیخ افزود: «عمده استارتاپ ها در مشهد خدمات خود را به سایر کسب و کارها ارائه می‌دهند و تعداد خیلی محدودی از آنها هستند که دامنه فعالیت خود را معطوف به خدمت‌رسانی عمومی کرده‌اند لذا خیلی از استارتاپ ها تناسب کاری با حوزه وظایف شهرداری ندارند.»
راه‌اندازی مرکز نوآوری شهرداری در مشهد
او به راه‌اندازی اخیر مرکز نوآوری شهرداری در مشهد اشاره کرد و گفت: «هدف از راه‌اندازی این مرکز معرفی ظرفیت‌های قانونی، امکانات و شرایط همکاری شهرداری بوده تا بتواند نخبگان و صاحبان ایده‌های نوآورانه را در ارائه خدمات شهری به مردم جذب کند.»
معاون شهردار مشهد ادامه داد: «تاکنون ۵۰۰ مورد خدماتی که می‌توان با همکاری نخبگان و صاحبان ایده به صورت هوشمند به مردم در سطح شهر ارائه داد توسط شهرداری احصا و به جامعه نخبگان نیز معرفی شده اند تا از ایده‌های آنان برای شکل‌گیری یک جامعه هوشمند بهره گرفت.»
او گفت: «شهرداری مشهد خریدار شیوه‌هایی است که به حل بهتر مسائل شهری کمک کنند. بسیاری از ایده‌هایی که از سوی استارتاپ ها مطرح می‌شود بدون مشتری می‌ماند یا در تجاری‌سازی دچار مشکل می‌شود، لذا شهرداری نیازهای خود را به جامعه نخبگان معرفی کرده تا استارتاپ ها بر این اساس، ایده‌های خود را مطرح کنند.»
ارائه داده‌های باز به استارتاپ ها
آل شیخ با اعلام اینکه شهرداری مشهد همچنین مدل داده‌های باز را در اختیار استارتاپ ها قرار داده تا بتوانند از این داده‌ها در کارهای پژوهشی و فعالیت‌های تحلیلی خود بهره گیرند، علت این امر را به این صورت توضیح داد: «زیرا خیلی از استارتاپ ها نیاز شدید به داده‌های تحلیلی دارند تا بتوانند کسب و کارشان را شکل دهند؛ شهرداری مشهد نخستین نهاد در کشور است که داده‌های تحلیلی را در قالب پلتفرم در اختیار استارتاپ ها قرار داده است.»
