اینستاگرام بزرگترین شبکهی اجتماعی عکس و ویدئو است که در ایران و سایر کشورهای جهان طیف وسیعی از مخاطبان را جذب کرده است. بازیگران سینما و تلویزیون، ورزشکاران، خوانندهها و حتی سیاستمداران، مشتریان ثابت این اپلیکیشن هستند. این استقبال کم نظیر باعث شده این شبکه اجتماعی جایگاه ویژه ای کسب کند و در جوامع مختلف اثرگذار و جریان ساز باشد.
کوین سیستروم، نفر اول اینستاگرام، در سال ۲۰۰۶ از دانشگاه استنفورد با مدرک کارشناسی در علوم مدیریت و مهندسی فارغ التحصیل شد. کوین یکی از دوازده دانشجویی بود که برای شرکت در بورسیه بسیار معتبری در دانشگاه استنفورد انتخاب شد و دوره ی کارآموزی خود را در Odeo، شرکتی که توئیتر از دل آن بیرون آمده است، گذراند. بعد از فارغ التحصیلی پای او به گوگل باز شد و آنجا به عنوان مدیر بازاریابی فعالیت میکرد.
اما مدتی بعد از گوگل خارج شد و به توصیه ی همکاران سابقش همراه با مایک کریگر و میشل برزیل در سال ۲۰۱۰ اینستاگرام را تاسیس کرد. او نمونهی اولیهی کار خود را در یک مهمانی با موسسان شرکت Andreessen Horowitz، مارک اندرسون و بن هورویتز، مطرح کرد. این شرکت بیش از ۴ میلیون دلاری روی ۴۵ شرکت نوپا من جمله Twitter سرمایهگذاری کرده بود و به عنوان یک سرمایهگذار فرشته شناخته میشد. پس از اولین جلسه سیستروم تصمیم به ترک شغل خود میگیرد و در عرض دو هفته موفق به جذب ۵۰۰ هزار دلار بودجه از زوج اندرسون و هورویتز میشود.
داستان اینستاگرام و فیسبوک به هم گره خورده است و هر زمان که از یکی از آنها صحبت میکنیم باید گریزی هم به داستان دیگری بزنیم. در هجدهم ماه مه سال ۲۰۱۲ قرار بود سهام فیسبوک در بازار بورس به شکل عمومی عرضه شود و صرفا یک ماه پیش از این اتفاق بسیار حساس، مارک زاکربرگ مدیرعامل فیسبوک دست به اقدامی زد که هیچ کس انتظارش را نداشت. او اعلام کرد که یک اپلیکیشن به اشتراکگذاری تصویر به نام اینستاگرام را خریداری کرده است.
چیزی که بیشتر همه را متعجب می کرد این بود که این مدیر جوان برای اینکه اینستاگرام را تحت تملک خود در آورد، مبلغی معادل ۱ میلیارد دلار پرداخت کرده بود. این رقم بیش از دو برابر ارزشی بود که برای اینستاگرام مشخص شده بود. اگر بخواهیم دقیقتر به مسئله نگاه کنیم یک میلیارد دلار، برای استارتاپ کوچکی که صرفا از ۱۳ کارمند تشکیل شده بود، هنوز هیچ درآمدی کسب نکرده بود و از همه بدتر، خریدارانی که قرار بود سهام فیسبوک را بخرند هنوز نامش را هم نشنیده بودند.
این اقدام زاکربرگ باعث شد بسیاری تصور کنند این مدیر ۲۷ ساله قدرت تصمیم گیری درستی ندارد و نمیتواند یک شرکت با سهامی عام که منفعت جمع زیادی به آن وابسته است را مدیریت کند. نکتهی جالب دیگر این بود که زاکربرگ در فرآیند این معامله و خرید بزرگ، بدون دریافت هیچگونه مشاورهای از مدیران و روسای کمپانی، تمام مراحل مذاکرات خرید با کوین سیستروم را خودش ظرف مدت چند روز انجام داد.
در آن زمان همه از این خرید نجومی انتقاد میکردند حتی جان استوارت مجری برنامهی معروف دیلی شو این حرکت فیس بوک را به باد تمسخر گرفت و گفت:
یک میلیارد پول؟!! آن هم برای برنامهای که جز نابود کردن عکسها کار دیگری انجام نمیدهد؟ تنها در صورتی اینستاگرام یک میلیارد دلار ارزش خواهد داشت که بتواند بی درنگ یک گرم به وزن شما اضافه کند.
اما حالا همه باور دارند که خرید اینستاگرام یکی از هوشمندانهترین اقدامات زاکربرگ بوده است. فیسبوک در سال ۲۰۱۱ نیز تلاشهای زیادی برای خرید اینستاگرام صورت داده بود که همگی آن ها ناکام بود. این را میتوان یکی از انتخابهای درست کوین سیستروم و مایک کریگر دانست، چرا که آن ها صبر کردند تا استارتاپشان به مرحلهای مناسب برای چانه زنی و فروش برسد.
هر زمان که فیسبوک گزارش مالی خود را ارائه می دهد، اینستاگرام به عنوان ستاره کسب درآمد در میان سرویسهای این شرکت بزرگ میدرخشد. هر چند فیسبوک رقم دقیق درآمدهایش از اینستاگرام را افشا نمیکند اما به نظر میرسد که به خوبی راه و رسم کسب درآمد از خرید بزرگ خود را آموخته است.
مسلما درآمد بیشتر تنها انگیزهای نیست که زاکربرگ در زمان خرید اینستاگرام در نظر داشته است. در سال ۲۰۱۲ اینستاگرام رشد سریعی را تجربه میکرد و باعث شد فیسبوک حضور یک رقیب توانمند در بازار شبکههای اجتماعی را احساس کند. از سوی دیگر اکثریت کاربران اینستاگرام را افراد جوان زیر ۲۹ سال تشکیل میدهند که این میانگین سنی بسیار پایینتر از افرادی است که از فیسبوک استفاده میکنند و این مسئله گنجینهی کاربران در حال رشد اینستاگرام را هرچه بیشتر برای تبلیغات و بازاریابی جذاب میکند.
از آنجایی که اشتراکگذاری تصویر، محور طراحی تجربه کاربری فیسبوک بود، زاکربرگ دچار یک نگرانی منطقی شد که رشد و محبوبیت اینستاگرام ممکن است روزی فیسبوک را به زیر بکشد. او به جای تلاش برای رقابت با اینستاگرام به این نتیجه رسید که هوشمندانه تر خواهد بود اگر این شرکت نوپا را به کلی تصاحب کند. زاکربرگ در وبلاگ خود دلیل این سرمایه گذاری را اینگونه شرح می دهد:
این امر نقطه عطفی برای فیسبوک است. چرا که این برای نخستین بار است که ما یک محصول و شرکت را با کاربرانی به این تعداد زیاد خریداری میکنیم. ما قصد نداریم تا کارهایی این چنین را به دفعات انجام دهیم. اما انجام این کار به این دلیل است که ارائه بهترین تجربهی به اشتراک گذاری عکس یکی از دلایلی است که عده زیادی از مردم مشتاق به استفاده از فیسبوک هستند و ما بر این عقیده هستیم که ادغام این دو شرکت ارزش بالایی خواهد داشت.
نکته جالب دیگر در این سرمایهگذاری این بود که فیسبوک پس از تصاحب اینستاگرام به نحو هوشمندانهای شرایط رشد طبیعی را برای اینستاگرام فراهم کرد و کوین سیستروم را نیز در سمت مدیریت اینستاگرام ابقا کرد. به طرزی باور نکردنی فیسبوک و اینستاگرام ثمرهی این همکاری را در زمانی کوتاهتر از آنچه انتظار میکشیدند، مشاهده کردند و ارزش اینستاگرام تنها دو سال پس از خرید توسط فیسبوک به بیش از ۴۹ برابر رسید.