شاید استفاده از تعداد زیادی از واژه که پسوند اجتماعی را به همراه دارند شما را سردرگم کرده باشد. سه مورد از مفاهیم مهم در این حوزه نوآوری اجتماعی، بنگاه اجتماعی و کارآفرینی اجتماعی هستند. این سه مفهوم با وجود شباهت هایی که به یکدیگر دارند دارای تفاوت هایی نیز می باشند که درک آن به فهم بهتر چارچوب های فعالیت اجتماعی کمک می کند. خانم سوزان اسمیت که خود کارآفرین اجتماعی است و در این حوزه فعالیت آموزشی داشته است تمایز این سه مفهوم را به این شکل بیان می کند:
نوآوری اجتماعی در مورد «ایده» است ولی اینگونه نیست که شامل هر ایده جدیدی شود. منظور از کلمه اجتماعی، در نوآوری اجتماعی آن است که باید ایدهای که نسبت به راهکارهای موجود عملکرد بهتری دارد و در قالبهای مختلف محصول، خدمت یا روش تغییر ایجاد میکند، سودش در درجه اول به جامعه برسد. مثلاً، یک گوشی همراه به خودی خود یک محصول نوآورانه اجتماعی محسوب نمیشود، اما میتوان از آن به منظور تشخیص بیماری استفاده کرد.
یک خدمت اجتماعی نوآورانه حتی میتواند به شکل تغییر سیاستی باشد. مثلاً این ایده که به معلمان اجازه داده شود در ازای تدریس در مناطق یا مدارس محروم از تعویق یا بخشودگی وام برخوردار شوند. پرداخت در ازای موفقیت یک شیوه نوآورانه است که جهت تأمین هزینه پیشرفتهای سودمند اجتماعی به کار میرود.
درنهایت برای بررسی آن که آیا ایدههای نوآورانه از میزان تأثیر اجتماعی بالایی برخوردار هستند، باید آنها را به بوته آزمایش گذاشت.
بنگاه اجتماعی به «مدل تجاری» مربوط میشود. بنگاه اجتماعی، کسب و کاری است که میتواند انتفاعی یا غیرانتفاعی باشد و از هدفگذاری دو منظوره برخوردار است، یعنی میخواهد هم بازده اجتماعی و هم درآمد مالی خود را به حداکثر برساند. هرچند شاید بنگاه اجتماعی در آغاز کار خود یا برای پروژههای اجتماعی، از کمکهای مالی خیرخواهانه استفاده کند، اما به دنبال ایجاد یک مدل تجاری متکی بر خود و مبتنی بر بازار است.
کارآفرینی اجتماعی به «طرز فکر» مرتبط است. کارآفرینان اجتماعی، کارگزاران تغییرند که برای ایجاد تغییر اجتماعی راهکارهای جسورانه و خلاقانه را بهوسیله ساختن سازمانهای جدید یا در کسوت «کارآفرینان درون سازمانی» در سازمانها و جوامع موجود، مطرح میکنند. درست است که آنها کارآفرینان اجتماعی هستند، اما سازمانشان میتواند یک بنگاه اجتماعی باشد یا نباشد. به همین ترتیب ایده آنها هم میتواند از نظر اجتماعی نوآورانه باشد یا نباشد.
آنچه معرف کارآفرینان اجتماعی است، سه اصلی است که از آن پیروی میکنند:
۱) آنها عاشق مسئله هستند نه راه حل.
۲) آنها باور دارند که هیچ فردی مالک یک راهکار اجتماعی نیست. در عوض، این راهکار میبایست با همکاری جامعه تدوین شود تا پایداری و اثربخشی آن با استفاده از یک فلسفه مدیریت تغییر تضمین گردد.
۳) آنها میدانند که اثرگذاری، خطمشی حوزه اجتماعی محسوب میشود. کارآفرینان اجتماعی فقط بر نوآوری و اختراع متکی نیستند؛ بلکه اثرگذاری را به اثبات میرسانند و در پی توسعه و گسترش کار هستند. نکتهای که باعث میشود رویکردشان هم نظری و هم سازمانیافته و اجرایی باشد.