استارتاپ گیلیمو فعال در حوزه صنایع دستی، کسب و کاری است که به وسیله عرضه محصولات بافندگان استان اردبیل کار خود را آغاز کرده است. این استارتاپ موفق به دریافت جوایز مختلفی به عنوان استارتاپ اثرگذار اجتماعی شده است. به همین سبب با کارن آهنگری گفتگویی در رابطه با گیلیمو و مسیری که تاکنون طی کرده است داشته ایم.
ابتدا برایمان کمی از خودتان بگویید. چه شد که گیلیمو را ایجاد کردید؟
کارن آهنگری بنیان گذار استارتاپ گیلیمو هستم. ما فعالیت اولیه مرتبط با استارتاپ گیلیمو را از شهر عنبران در شهرستان نمین استان اردبیل آغاز کردیم. تیم ما شامل سه نفر یعنی خودم به همراه خانم سایه شفق (کارشناس نرم افزار) به عنوان بخش پشتیبانی سایت و فروش و همینطور خانم پریسا شفق (کارناس نقاشی) به عنوان طراح محصول است.
من از وقتی که در روستا به دنیا آمدم، مادرم گلیم می‌بافت و همیشه یک دار گلیم روی دیوار خانه‌مان بود. یک بار که همراه مادرم به گردنه حیران رفته بودیم تا به غرفه داران آن جا گلیم بفروشیم، فروشنده سر هزار تومان با ما بحث می‌کرد و در نهایت ۲۵ هزار و پانصد تومان آن گلیم‌ها را فروختیم. آن هم به این شکل که برای ما چکی کشید تا بعد از فصل کاری تابستان پول را بپردازد. همان زمان یک مشتری وارد مغازه شد و قیمت گلیم ها را پرسید. غرفه‌دار در حالی که حواسش نبود ما هنوز در مغازه هستیم گفت ۷۵ هزار تومان!
اینجا خیلی به من برخورد چون ما با ماشین خودمان گلیم ها را دودستی آورده بودیم و در اختیار مغازه دار گذاشته بودیم و در نهایت هم تنها ۵ هزار تومان سود اضافی داشتیم. این شد که بعد از خدمت سربازی با دیگر دوستان صحبت کردیم و تصمیم گرفتیم که محصولات را از این پس در اینستاگرام بفروشیم. در همین حین اخبار را بررسی کردیم و متوجه شدیم صنایع دستی استان اردبیل هیچ برندی ندارد. این در حالی است که گلیم بعد از فرش در اردبیل، پرفروش ترین محصول صنایع دستی است. به همین دلیل ما به فکر انتخاب یک اسم افتادیم که بعدا آن را به یک برند در این زمینه تبدیل کنیم و نام «گیلیمو» را انتخاب کردیم. شعار ما هم «گیلیمو سلیقه خوب تو» هست. اولین همکاران گیلیمو نیز مادران خودمان بودند؛ زیرا بازار گلیم گاهی غیرفعال است و لازم است که عرضه محصولات به شکل همیشگی صورت بگیرد. در ادامه برنامه توسعه وبسایت را راه اندازی کردیم تا بتوانیم از این طریق نیز محصولات را به فروش برسانیم. تولید محتوای صفر تا صد این محصولات نیز با خودمان است.
در این مسیر چه بازخوردهایی از مشتریان گرفتید؟ چه طور شد که محصولات عرضه شده تنوع بیشتری پیدا کرد؟
در این بازه متوجه شدیم بسیاری از مشتریان طراحی و اندازه‌های خاص مدنظرشان است و این چیزی است که در بازار پیدا نمی‌شود. چون در بازار طرح‌ها و اندازه‌های روتین وجود دارد. اما محصولات ما در واقع دلبافته اند یعنی هنرمند تمام نقوش را به صورت ذهنی روی دار گلیم ترسیم می‌کند. بر همین اساس ما شروع به ثبت سفارش برای طرح‌های اختصاصی کردیم.
اغلب خریداران گیلیمو علاقه به طرح‌ها و اندازه‌های استثنایی و خاص داشته اند که این نوع طرح‌ها غالبا مشتریان زیادی ندارد و در این راستا در صورت تایید طرح‌های سفارشی، محصول عرضه می‌شود. همچنین سفارش دهنده می‌تواند مواردی مانند رنگ گلیم را نیز انتخاب کند.
در کنار گلیم، ما به ایجاد بازار برای زیورآلات گلیمی مانند دستبند، پرده‌های گلیمی، زیرلیوانی، تابلوی گلیمی و … پرداختیم و از این طریق سعی داریم طرح‌های سنتی منطقه خود را هم در کنار طرح‌های مدرن زنده نگه داریم.
به نظرتان چقدر توانسته اید در تغییر وضعیت زندگی این قشر از جامعه اثرگذار باشید؟
هدف اصلی ما این بود که کمکی برای بافنده ها باشیم و به اندازه ای که در توان تیم سه نفره ما بوده، در این راستا تلاش کرده ایم؛ چرا که خودمان می‌توانستیم در شهر دیگری مشغول به کار شویم ولی ترجیح دادیم آن جا بمانیم. چون در منطقه ای که ما هستیم حدود ۸۰۰ -۷۰۰ نفر فروشنده گلیم وجود دارد و معیشت خیلی از آن‌ها از این طریق تامین می‌شود. در این وضعیت اقتصادی خرید و فروش ماهیانه گلیم نسبت به سال‌های پیش نیز کاهش زیادی داشته است. یکی از مشکلات ما هم افزایش قیمت مواد اولیه ای مانند نخ است که حدودا سه برابر شده است و دلیل آن صادرات پشم به دیگر کشورهاست. مثلا خانمی که ۳ تا ۴ گلیم در ماه می‌بافت و با سود ناچیزی به یک دلال می‌فروخت؛ در حال حاضر تنها یکی دو گلیم در ماه می‌فروشد. ما سعی کردیم که یک گلیم آن بافنده را به دو گلیم تبدیل کنیم.
حتی ما موردی داشته ایم که خانمی پسرش تصادف کرده بود و به علت ناراحتی دیگر گلیم نمی‌بافت اما به خاطر ما مدتی است که بافتن را شروع کرده است. در بسیاری از موارد هم بحث پول مطرح نیست و افراد می‌گویند روحیه بهتری با این کار پیدا می‌کنیم.
از طرفی بعضی خانم ها با وجود ۹-۸ ساعت کار، روزی بیشتر از ۱۵-۱۰ هزار تومان درآمد کسب نمی‌کردند.
متاسفانه مثل همه جا، این صنعت نیز در منطقه ما مافیای خودش را دارد. از بافنده‌ها ارزان می‌خرند و انبار می‌کنند و بعد از مدتی به قیمت‌های گران‌تر می‌فروشند. ادارات و سازمان‌ها هم حامی‌شان هستند.
گلیمیو تا چه اندازه موفق شده که درآمد گلیم بافان را بیشتر کند؟
گیلیمو تا حدی موفق به بالا بردن متراژ بافته‌ها شده است و همچنین ما همیشه سعی کرده ایم که حداکثر سود به بافنده برسد. به این طریق ما کمک می‌کنیم تا حدودا درآمد آن ها ۳۰ تا ۵۰ درصد افزایش یابد. بعضی از مشتریان حتی مایل اند پول بیشتری برای مادران روستا بدهند چون می‌دانند این پول کجا می‌رود.
از طرفی نیز آموزش‌هایی در راستای ارتقای سطح بافنگی و توصیه‌هایی جهت طراحی بهتر به بافنده ها ارائه می‌دهیم تا به واسطه این خدمات افزایش درآمد داشته باشند؛ ولی میزان جامعه آماری شاغلان این حوزه به قدری زیاد است که این کمک‌ها، چندان به حساب نمی‌آیند.
چه برنامه ای برای توسعه محصول دارید؟
ابتدا ما نیاز به افزایش اعضای تیم داریم ولی با توجه به مقدار درآمدمان، این کار ممکن نیست. در نهایت ما قصد داریم تا صنایع دستی اردبیل و حتی شمال غرب کشور با برند و بسته بندی شکیل فروش برود که این کار نیاز به سرمایه دارد که فعلا ما آن را در اختیار نداریم؛ به ویژه آن که قیمت دلار روی هزینه بسته بندی هم اثر زیادی گذاشته است.
از دیگر اهداف ما رسیدن به محصولات با کیفیت است که تا حدی با ارائه آموزش، به این هدف نایل شده ایم. صنایع دستی مانند اثر انگشت است و تکرارپذیر نیست. برای همین وقتی محصولی به فروش می‌رسد ناموجود نوشته نمی‌شود بلکه گزینه خرید به صورت پیش سفارش فعال می‌شود و مدت زمان مورد نیاز به اطلاع مشتری می‌رسد و تلاش می‌شود محصولی با همان کیفیت تولید شود.
طبق بارخوردهایی که داشته ایم محصولات دیگری را نیز مانند عروسک ساخته شده از دورریختنی‌ها، سفال سازی و … ارائه داده ایم و قصد داریم به محصولات نیز تنوع بیشتری بدهیم.
در زمینه صادرات نیز برنامه‌هایی داریم ولی ابتدا باید پلتفرم را گسترش دهیم، سرمایه جذب کنیم، مشکلات بسته بندی را رفع کنیم و همچنین نیروهایی به عنوان مترجم زبان اضافه کنیم که عاشق این کار باشند.
از چه شهرهایی بیشترین خریدها را داشته اید؟
جالب است که از شهرهای دیگر مانند اصفهان و بوشهر که خود، شهرهای خلاق صنایع دستی هستند، بیش از شهرهای شمال غرب تقاضای خرید داشته ایم.
گیلیمو تاکنون موفق به دریافت چه جوایزی شده است؟
اصلی ترین جایزه ای که دریافت کرده ایم جایزه کارآفرینی اجتماعی و کاهش آسیب‌های اجتماعی وزارت کشور بود که به عنوان استارتاپ برتر در دانشگاه تربیت مدرس شناخته شدیم. برای ما هزینه زیادی داشت که چند بار به تهران سفر کنیم ولی به این وسیله توانستیم خودمان را بیشتر معرفی کنیم و بعد از سه مرحله موفق شدیم در بین استارتاپ های برگزیده قرار بگیریم.
اواخر تابستان هم موفق شدیم به عنوان استارتاپ برتر در رویداد ملی رویش کوثر معرفی شویم. همچنین در جشنواره وب و موبایل ایران در بخش کالای فرهنگی هنری نیز موفق شدیم در بین ۵ کاندیدای برتر قرار گیریم.
آیا جذب سرمایه داشتید؟
خیر چون وقتی از راه‌هایی مثل خرید و فروش طلا و دلار می‌توان درآمدزایی کرد، کمتر کسی حاضر به ریسک می‌شود. اما برای تبلیغات و مسائل دیگر نیاز به جذب سرمایه داریم. اخیرا نیز با یک سرمایه گذار صحبت‌هایی داشتیم و یک دوره منتورینگ آنلاین به صورت رایگان به ما ارائه دادند که نتیجه آن هنوز مشخص نیست و در حال گذر مراحل برای استانداردسازی استارتاپ و زمینه سازی هستیم. تا این مرحله را با هزینه‌های شخصی پیش آمدیم و به اینجا رسانده ایم. من زمانی که دامنه را ثبت کردم، با آخرین حقوق سربازی‌ام این کار را انجام دادم ولی در حال حاضر نیاز به جذب سرمایه گذار داریم.
آیا حمایت‌هایی از جانب سازمان‌های دولتی و منطقه ای داشتید؟
خیر. از جانب ادارات منطقه استان اردبیل جز یکی دو مورد مثل پارک علم و فناوری استان اردبیل که حامی ما بوده‌اند نه حمایت مالی و نه معنوی صورت نگرفته است. بسیاری از هزینه‌های سفر و حضور در نمایشگاه بر عهده خودمان است. این در حالی است که ما تنها استارتاپ فعال صنایع دستی استان اردبیل و اولین شرکت خلاق استان بوده ایم. متاسفانه دیدگاهی در شهرستان ها نسبت به مساله استارتاپ از سوی مسئولین جز برای نمایش و شو وجود ندارد و بیشتر با این کلیدواژه ها بازی می‌کنند که همین موضوع فشارهایی بر ما وارد می‌کند. یکی از محدودیت‌های ما استقرار دفتر در اردبیل است. شهری که ما در آن ساکن هستیم ۲۵-۳۰ کیلومتر با دفتر ما در اردبیل فاصله دارد. اگر در تهران بودیم همه چیز خیلی راحت‌تر بود. محیط در آن جا کشش خیلی از کارها را ندارد و به دلیل مسائل ساده‌ای درگیر فرآیندهای اداری و حاشیه ای می‌شویم و سرعت رشدمان بسیار کاهش پیدا می‌کند.
از میراث فرهنگی نیز تقاضای همکاری در حد معرفی گیلیمو داشتیم که با وجود اینکه ما در پارک علم و فناوری اردبیل مستقر هستیم، آن را رد کردند. خیلی از سازمان‌ها و ادارات به عنوان مسئولیت اجتماعی می‌توانند در معرفی گیلیمو شریک باشند؛ اما متاسفانه این فرهنگ هنوز در کشور ما جا نیفتاده است، شاید هم کلا جا نیفتد!
گرچه از نظر خیلی‌ها این ریسک باشد که در صنایع دستی سرمایه گذاری کنیم اما ما می‌گوییم بیایید از صنایع دستی حمایت کنیم تا سبد خرید این هنرمندان را پر کنیم. اقتصاد ما نیاز به حمایت از کسب و کارهای حوزه صنایع دستی دارد چرا که ما جزء اولین کشورها در تولید محصولات صنایع دستی هستیم و آینده خوبی برای صنعت گردشگری ما پیش‌بینی می‌شود.
