کمتر از یک دهه از ورود استارتاپ ها به بازار مسکن می‌گذرد، حضوری به غایت گسترده که گویی روش های سنتی عرضه و تقاضای مسکن فراموش شده و این امر بدون کمک اپلیکشن های ملک یابی امکان پذیر نیست.
آمارها نشان می‌دهند که از حدود سال ۱۳۹۳ تاکنون نزدیک به ۲۵ سایت تخصصی فعال در زمینه خرید، فروش، رهن و اجاره ملک و آپارتمان وارد بازار کسب و کارهای نوپا شده است؛ این آمار البته بدون در نظر گرفتن سایت‌های متفرقه و فعال در زمینه خرید و فروش آنلاین است.
به همین جهت، راه اندازی و گسترش فعالیت کسب و کارهای نوپا در حیطه ملک‌یابی از سال ۹۳ باعث شد تا حد زیادی قیمت حبابی بازار مسکن که پیش‌تر مستاجران و متقاضیان خانه در کلانشهرها را درگیر کرده بود، با اندکی تعدیل قیمت همراه شود.
پس از آن و با رونق هرچه بیشتر شرکت‌های نوپا در زمینه معامله مسکن، بازار پر نوسان و البته پرتقاضای خانه در ایران با تعدیل قیمت‌ها همراه شد. به گونه‌ای که فایل‌های عرضه و تقاضای آپارتمان به سرعت وارد اپلیکشین‌های مربوطه شد و متقاضیان نیز با دیدن عکس و مشخصات دقیق خانه‌ها بسیار راحت‌تر به آنچه نیاز داشتند، دست می‌یافتند.
چگونه استارتاپ ها وارد بازار مسکن شدند
قطعا ورود استارتاپ ها به بازار مسکن آنچنان که تصور می‌شود، آسان نبود. چرا که همیشه آونگاردها در ابتدای فعالیتشان با مشکلاتی همراه می‌شوند. به طور مثال اواخر سال ۹۲ و اوایل ۹۳ که چند شرکت جدید با عنوان جستجوی آسان ملک آغاز به کار کردند که علاوه بر واکنش بنگاه‌داران، با نارضایتی اتحادیه مشاوران املاک نیز همراه شد؛ چرا که این اتحادیه معتقد بود نباید حضور کسب و کارهای نوپا مانع از فعالیت بنگاه‌داران و مشاوران املاک و در نهایت کسادی بازار آن‌ها شود. جالب بود که آن‌ها هنوز به قدرت استارتاپ ها برای کمک به کسب و کارهای سنتی واقف نبودند؛ از این رو فعالیت آن‌ها را در مقابل خود تصور می‌کردند نه در کنارشان.
از این رو راه اندازی و به نوعی گسترش این کسب و کارها در میان مردم در سال‌های ابتدایی تا حد زیادی سخت به نظر می‌آمد و رقابت میان چند شرکت تا حدی سخت بود که برخی نگاه غیر قانونی بودن به آن‌ها داشتند. با این حال اما ادامه فعالیت و گسترش استارتاپ های ملک‌یابی باعث شد تا این گمان از اذهان کمرنگ‌تر شود تا جایی که مشاوران املاک نیز به کمک اپلیکیشن‌های ملک‌یابی رونق گرفتند.
با گذشت زمان و تاثیر مثبت استارتاپ های ملک‌یابی، باعث رونق هرچه بیشتر این کسب و کارها شد. چرا که بازدید از خانه‌های عرضه شده برای بازار فروش، رهن و اجاره هدف‌دارتر شد، زیرا مشتریان می‌توانستند به جای طی مسیر در خیابان‌های شلوغ پایتخت و فرصت کم، با دیدن چند عکس تصمیم بگیرند که آیا این خانه ارزش بازدید حضوری دارد یا خیر؟
استارتاپ های ملک یابی چقدر ایجاد اشتغال کردند؟
شاید در حال حاضر آمار دقیقی از تعداد شاغلان در این حوزه در دسترس نباشد، اما با وجود حدود ۲۵ استارتاپ خودرویی که شامل تعداد زیادی کارشناس فروش، پشتیبان فروش، برنامه نویس، طراح گرافیست، تیم مارکتینگ و … است، قدم مثبت این حوزه در اشتغال‌زایی موفق را می‌توان نشان داد.
البته این آمار تنها به حوزه استارتاپ ها محدود نمی‌شود چرا که بسیاری از مشاوران املاک یا بنگاه‌های قدیمی و غیر فعال نیز به واسطه ورود به روش تازه‌ای از جستجوی ملک در شهرها که سال‌های زیادی در کشورهای توسعه یافته اجرایی شده است، رونق یافتند.
همچنین در کنار همه فعالان بازار مسکن، سایر مشاغل همچون لوازم خانگی، لوازم و مصالح ساختمانی، اصناف لوازم صوتی تصویری و … به واسطه ورود به فضای دیجیتال پر رونق‌تر شدند.
کوچ فایل‌های کاغذی به دنیای دیجیتال
با ورود تکنولوژی، راه اندازی سایت‌های متعدد ملک‌یابی و کمک به افزایش مشتریان شغل سنتی بنگاه‌داری مسکن که معمولا به ساکنان همان منطقه محدود بود، کمک شد تا علاوه بر رونق کسب و کار مشاوران املاک محله‌ها، به یکباره فایل‌های سنتی و کاغذی املاکی‌ها به کمک استارتاپ های ملک یابی وارد دنیای دیجیتال شوند.
از این رو با تغییر روش تقاضا و عرضه مسکن در کلانشهرها، نیاز مشتریان نیز بسیار سریع‌تر از گذشته پاسخ داده شد تا جایی که امروز دیگر تصور جستجوی خانه به روش سنتی اقدامی سخت و زمان‌بر محسوب می‌شود.
تعدیل قیمت‌ها پس از رونق استارتاپ های ملک یابی
یکی از مزایای قابل توجه ورود استارتاپ ها به این حوزه, عرضه بیش از پیش آپارتمان‌های خالی جهت فروش، رهن و اجاره، تعدیل قیمت‌ها در مناطق مختلف و همچنین ورود برخی از واحدهای مسکونی آماده عرضه به بازار که سال‌ها در بازار رهن و اجاره وارد نشده بودند، است.
ورود غیر مستقیم به دنیای دیجیتال باعث شد تا برخی صاحبان املاک که سال‌ها دستی به سر و روی واحد مسکونی‌شان نکشیده بودند و یا آن را خالی نگه‌داشته بودند، نسبت به عرضه به بازار رهن و اجاره ترغیب شوند که این اقدام یکی از دلایل تعدیل قیمت‌ها به واسطه عرضه انبوه است.
وضعیت بازار مسکن در دهه ۸۰ و ۹۰
بازار مسکن به عنوان بازاری پرتقاضا همواره با نوسان قیمتی و جذابیت سرمایه گذاری همراه بوده است. به همین دلیل بارها و بارها در طول زمان دچار شوک‌های قیمتی شده است.
حتما شوک قیمتی دهه ۸۰ بازار مسکن را به یاد دارید، شوک ناگهانی قیمت مسکن در نیمه دوم سال ۱۳۸۶ که قیمت هر متر مربع خانه در تهران را تا دو برابر افزایش داد. در این میان عد‌ه‌ای از دست به نقدها قدرت خرید خانه را از دست دادند و برخی دیگر که خانه خود را فروخته بودند و قصد خرید مجدد داشتند، دیگر فکر صاحب‌خانه شدن را از سرشان بیرون کردند.
به واسطه افزایش قیمت مسکن در تهران، سایر کلانشهرها نیز همین رویه را پیش گرفتند و قیمت هر متر مربع مسکن دو برابر شد.
به دنبال افزایش قیمت مسکن در کلانشهرها و به همراه آن در سایر شهرها، هزینه ساخت مسکن از جمله دستمزدها، مواد و مصالح ساختمانی، لوازم و شیرالات ساختمانی، لوازم خانگی و غیره نیز افزایش قیمت را تجربه کردند.
همین رویه تا شروع دهه ۹۰ ادامه یافت که البته اوایل سال ۹۰ و ۹۱ اندکی رکود نیز بر فضای این بازار حاکم شده بود تا اینکه مجددا در نیمه دوم سال ۱۳۹۱ قیمت مسکن به یکباره تا دو برابر صعود کرد. این بار اما شوک قیمتی باعث شد تا فضای خرید و فروش خانه در کشور به ویژه در تهران با رکود در سال ۱۳۹۲ همراه شود. تا جایی که معاملات در این بخش به شدت کاهش یافت و بازار به سمت رهن و اجاره پیش رفت.
بازار مسکن بیش از یکسال در رکود و کاهش خرید و فروش سپری شد و رفته رفته با اعطای وام‌های مسکن توسط بانک‌ها کمی رونق به بازار برگشت.
به دنبال نوسانات بازار، حدود شش ماه پیش از انتخابات سال ۱۳۹۶ بازار دوباره موجی از رکود را تجربه کرد اما پس از آن به تدریج افزایش قیمت مسکن کلید خورد. اما این بار حضور استارتاپ های این حوزه باعث شد تا قیمت رقابتی مسکن در محله‌های مختلف بیش از هر زمان دیگری مشهود باشد.
اوایل سال ۱۳۹۸ نیز بازار مسکن در کنار سایر بازارها با نوسانات زیادی مواجه شد، تحت تاثیر نرخ ارز دچار حباب قیمتی شد و رکود نسبی را تجربه کرد، اما همانند سال‌های مشابه این وضعیت، حضور دست به نقدها و متقاضیان خرید خانه باعث زنده ماندن این بازار شد.
از سویی دیگر بازار همیشه فعال اجاره آپارتمان بیش از هر زمان دیگری، آن هم به واسطه حضور پر رنگ استارتاپ های کمک به ملک‌یابی، فضا را برای مستاجران تسهیل کرد.
آشنایی با استارتاپ های ملک یابی
در حال حاضر حدود ۲۵ شرکت فعال در زمینه ملک یابی فعال هستند. برخی از این شرکت‌ها تنها به معرفی واحدهای مسکونی خالی بسنده می‌کنند و با نمایش شماره تماس و آدرس آگهی دهنده، موجر و مستاجر را به یکدیگر ارتباط می‌دهند. اما برخی دیگر رابط میان مشاور املاک و متقاضی مسکن هستند که در این مورد امنیت معامله نیز بیشتر است. البته توصیه می‌شود حتی اگر با معتبرترین استارتاپ جستجو ملک هم خانه مورد نظرتان را انتخاب کردید، حتما نکات اساسی در معامله را رعایت کنید.
