معاون علمی و فناوری رییس جمهوری در حاشیه نشستی به میزبانی فرهنگستان علوم، گزارشی از وضعیت زیست بوم کارآفرینی و نوآوری، جایگاه کسب و کارهای دانش بنیان و استارتاپی، اقتصاد اقتصاد دانش بنیان و دورنمای این زیست بوم ارائه کرد.
سورنا ستاری پشتیبانی زیرساختی و فرهنگی از رونق زیست‌بوم کارآفرینی و نوآوری را رسالت مهم همه بخش‌های تصمیم‌گیر و اثرگذار جامعه دانست و گفت: در راه رونق این زیست‌بوم گام برداشته‌ایم و ماحصل این حرکت، در رونق کسب و کارهای دانش بنیان و استارتاپی مشهود است.
علوم انسانی و اقتصاد دانش‌بنیان
معاون علمی و فناوری رییس‌جمهور با بیان اینکه نقش و اهمیت علوم انسانی و حوزه‌های تولید محتوا در اقتصاد دانش بنیان، انکارناپذیر است، افزود: گستره و نفوذ علوم انسانی در نگارش کتاب خلاصه نمی‌شود و باید با حمایت از نوآوری‌های این حوزه مهم و راهبردی، از مصرف‌کننده صرف بودن فرآورده‌های علوم انسانی و فرهنگی کشورهای غیر رها شویم؛ شرکت‌های دانش‌بنیان در خط مقدم میدان مبارزه با هجمه محصولات فرهنگی و محتوایی بیگانه قرار دارند و باید تمام قد و مسئولانه از ایجاد کسب و کارهای خلاق که منجر به خلق محتوا یا محصول می‌شود حمایت کنیم تا پیروز میدان تهاجم فرهنگی و اقتصادی باشیم.
ستاری ادامه داد: تجاری سازی علوم انسانی حوزه گسترده‌ای است که اقتصاد دانش بنیان، ظفرمندی و پایداری‌اش را در رونق این حوزه می‌بیند. از ظرفیت‌های نهفته بسیاری برای برتری در علوم انسانی برخورداریم؛ از جمله اینکه زبان فارسی نهمین زبان پرشمار اینترنت به شمار می‌رود. همچنین استارتاپ های موفقی در حوزه تولید محتوا داریم که به خوبی و درستی از این ظرفیت‌های خارق‌العاده در جهت توسعه فرهنگ، اشتغال و خلق ارزش افزوده بهره برده‌اند.
وی فروش ۹۰هزار میلیارد تومانی بیش از ۴۷۰۰ شرکت دانش بنیان را یکی از دستاوردهای این زیست‌بوم برای کشور دانست و گفت: شرکت‌های دانش بنیان و استارتاپ ها هرروز با محصول یا خدمت دانش‌بنیان جدید و خلاقانه‌ای که ارائه می‌کنند، هوای تازه‌ای در جامعه می‌دمند. همین خدمات باعث شده است کیفیت زندگی بهبود یابد و ضمن خلق ارزش افزوده، اشتغال نیروی انسانی جوان ممکن شود.
معاون علمی و فناوری رییس جمهوری با بیان اینکه بیش از نیم میلیون متر مربع فضای نوآوری، با بیش از ۳۴۹ مرکز رشد و نوآوری به کمک بخش خصوصی فراهم شده، اظهار کرد: با تلاش‌هایی که برای رونق زیست بوم کارآفرینی و نوآوری صورت گرفت، باز شدن فضای ایده پردازی و کار نوآورانه، جهشی قابل توجه داشت. بیش از ۳۴۹ مرکز رشد و نوآوری به کمک بخش خصوصی ایجاد شده است، ضمن اینکه با جذب بیش از ۱۴۰۰ دانش‌آموخته برجسته از یکصد دانشگاه برتر دنیا، کسب و کارهای استارتاپی رونق گرفته‌اند.
ستاری همچنین از رونق گفتمان سرمایه گذاری خطرپذیر و توسعه ناحیه‌های نوآوری اشاره کرد و گفت: پهنه‌های نوآوری در ساختن آینده شهرها و حرکتشان به سوی خلاق و نوآور شدن، نقش مهمی ایفا می‌کنند؛ بر همین اساس، حمایت از ایجاد ناحیه‌های نوآوری در شهرها را در اولویت قرار دادیم.
دانشگاه‌ها و نوآوری
وی با بیان اینکه نهال نوآوری و توسعه‌مندی از زمین دانشگاه‌ها بارور می‌شود، افزود: ناحیه نوآوری شریف، نمونه‌ای موفق و کارآمد از این ناحیه‌ها به شمار می‌رود که در حال حاضر، مجموعه‌ای موفق است از ۵۰۰ شرکت و ۳۲۰۰ نیروی انسانی دانش‌آموخته و خلاق. همچنین ۵پژوهشکده و مرکز تحقیقاتی دولتی، یک هاب نوآور، ۵ مرکز نوآوری و ۷ شتابدهنده و ۵ برج فناوری در این ناحیه نوآوری مشغول فعالیت هستند یا به زودی ایجاد می‌شوند.
معاون علمی و فناوری رییس جمهوری با بیان اینکه با رخ‌نمایی اقتصاد دانش‌بنیان، نگرش سنتی در حوزه تأمین مالی کسب و کارها جای خود را به گفتمان تازه‌ای تحت عنوان سرمایه گذاری خطرپذیر داده است، اظهار کرد: تلاش کردیم گفتمان این نوع سرمایه گذاری را توسعه و در میان نهادها و افراد سرمایه‌گذار ترویج کنیم. سرمایه‌گذاری خطرپذیر اکنون از مرز ۱۰۰۰ میلیارد تومان فراتر رفته و همچنین بیش از ۱۲۵۰۰ میلیارد تومان تسهیلات از نظام بانکی، به زیست‌بوم کارآفرینی و نوآوری ارائه شده است.
ستاری با اشاره به ایجاد کارخانه‌های نوآوری در پایتخت و دیگر شهرها به مثابه الگوی جدیدی رونق کسب و کارهای نوآور یاد کرد و گفت: باید از الگوهای پیشین توسعه علمی، به سمت بازسازی بافت‌های فرسوده و تبدیل این اماکن، به کارخانه نوآوری و سپس به ایجاد پهنه‌های نوآوری کوچ کنیم. کارخانه نوآوری آزادی با ظرفیتی برای اشتغال ۳۵۰۰ نیروی انسانی خلاق، نمونه‌ای موفق از این الگو به‌شمار می‌رود.
معاون علمی و فناوری رییس‌جمهوری با اشاره به افزایش تعداد پتنت‌های ثبت‌شده بین‌المللی، خاطرنشان کرد: معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری، تا ۹۰ درصد از هزینه ثبت پتنت خارجی را حمایت می‌کند و اتفاق خوبی که در ثبت پتنت‌ها شاهد هستیم، حضور شرکت‌های بخش خصوصی و تسهیل این کار است.
ستاری همچنین ایجاد شبکه گسترده و یکپارچه‌ای از خدمات آزمایشگاهی به کمک شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی را گامی دیگر در راستای توسعه علمی و فناوری عنوان کرد و گفت: ما مرزها را در حوزه آزمایشگاهی شکسته‌ایم؛ به‌طوری که بیش از ۳۸ استاد دانشگاه، دانشجوی دکتری، عضو بنیاد ملی نخبگان و سرآمد علمی، بدون محدودیت از ۱۲هزار تجهیز آزمایشگاهی ارائه شده بر بستر شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی معاونت علمی، با تخفیف و بدون محدودیت استفاده می‌کنند.
وی استارتاپ ها را در تفکر اقتصاد دانش‌بنیان، تامین‌کننده نیروی انسانی زیست‌بوم نوآوری و کارآفرینی قلمداد کرد و گفت: استارتاپ ها، زمینه ساز رونق کسب و کارهای دانش بنیان می‌شوند. بسیاری از کسب و کارهای استارتاپی، اکنون به دست نخبگان و المپیادی‌های این کشور اداره می‌شود و شکست در اندیشه جوانان خلاق و استارتاپی، فرصتی برای آموختن و شروعی دوباره است. باید انتخاب کنیم که اداره و توسعه کشور را به دست این افراد بسپاریم.
تکامل زیست‌بوم حوزه دارویی و بیوتکنولوژی
معاون علمی و فناوری رییس‌جمهوری با بیان اینکه زیست‌بوم کارآفرینی و نوآوری حوزه زیست فناوری و دارویی، به بلوغ و تکامل رسیده و این حوزه به مدد شرکت‌های دانش بنیان صاحب صنعت است، افزود: شرکت های دانش بنیانی در این حوزه فعالیت دارند که با درآمدهای هزاران میلیارد تومانی، زمینه جذب و ماندگاری استعدادهای برتر حوزه دارو را فراهم کرده‌اند؛ همچنین برای تأمین بخش‌های دارای وابستگی فرآورده‌های دارویی و غذایی، به کمک همین شرکت‌ها برنامه‌ریزی کرده‌ایم.
ستاری افزود: در دورنمای زیست‌بوم کارآفرینی و نوآوری تا سال ۱۴۰۰ بیش از ۱۰هزار استارتاپ و جذب بیش از ۲هزار فارغ التحصیل از برترین دانشگاه‌های جهان پیش‌بینی شده است.
وی با اشاره به جایگاه روبه رشد این زیست‌بوم گفت: بر مبنای مولفه‌های ارائه شده در گزارش شاخص‌های جهانی نوآوری جایگاه بسیار در حرکت به سوی ایجاد زیست‌بوم نوآوری داریم، به طوری‌که از رتبه ۱۲۱ به ۶۱ جهش داشته‌ایم؛ این واقعیت نشان می‌دهد زیست بوم نوآوری ایران، به تدریج خودش را پیدا کرده است و به جلو پیش می رود.
رییس بنیاد ملی نخبگان، با اشاره به اینکه در حوزه بازگشت نخبگان زیرساخت مناسبی برای حضور استعدادهای برتر و نخبه‌ها فراهم شده است، افزود: به این طریق، انتقال تجربه و دانش استعدادهای برتر و نخبه‌ها تسهیل شد. تعداد زیادی از این افراد در پژوهشگاه‌ها، پروژه‌های فناورانه کشور فعال هستند؛ انگیزه‌بخش تعداد قابل توجهی از این افراد برای بازگشت به کشور، کسب و کارهای دانش‌بنیان و استارتاپی است که خودشان به راه می‌اندازند و می توانند راهبر و هدایتگر دیگر استارتاپ ها باشند.
معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری، با تأکید بر اینکه می‌بایست سایه سنگین نفرین منابع با اصلاح فرهنگ و تفکر عمومی با گذار از خام‌فروشی و منبع‌محوری به تمرکز بر خلاقیت نیروی انسانی کم شود، افزود: این کار به زیست بومی نیاز دارد که یکی از پایه‌هایش نیروی انسانی است. وقتی پایه اقتصاد از منابع زیرزمینی به منابع انسانی تغییر پیدا کند، ارزش تولید علم و دانشگاه بازشناخته می‌شود.
در ادامه این نشست، جمعی از اعضای فرهنگستان علوم دیدگاه‌های خود را درباره چگونگی تعامل میان معاونت علمی و فناوری و فرهنگستان علوم برای حمایت از زیست بوم دانش بنیان و سازوکارهای پیشرفت کشور به کمک تولید علم بیان کردند.
به گزارش مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، ضرورت گذار از نفت محوری و خام فروشی، توجه به فرصت های بازار سرمایه و ضرورت هم افزایی و تغییر رویه در تولید مقالات با رویکرد نسبت به ثبت پتنت و تولید محصول، از مباحثی بود که در این نشست مطرح شد.
