آمن کپیتال یک سرمایه گذار خطرپذیر تخصصی در حوزه سلامت است که فعالیت خود را از سال ۹۷ آغاز کرده است. آمن در این مدت روی استارتاپ هایی مانند پذیرش ۲۴ و سیمیاروم سرمایه گذاری است. فعالیت این شرکت به سرمایه گذاری روی استارتاپ های سلامت محدود نیست و سرمایه گذاری بر روی پروژه‌های تحقیق و توسعه محصولات حوزه سلامت را نیز در برنامه دارد. در گفتگو با مهندس مهدی تقی نیا، مدیر سرمایه گذاری آمن کپیتال، با روند شکل گیری این شرکت، فعالیت‌ها و برنامه‌هایش آشنا می شویم.
قصه‌ی آمن کپیتال از کجا شروع شد؟
آمن کپیتال از دل موسسه برکت بیرون آمده است. موسسه دانش بنیان برکت یا همان برکت ونچرز حدود ۴ الی ۵ سال پیش شروع به کار کرد و در ابتدای فعالیتش بیشتر به دنبال این بود که به عنوان یک بازیگر فعال در اکوسیستم کارآفرینی شناخته شود. در این راستا در سال های ۹۶ و ۹۷ چند ده میلیارد تومان در حوزه‌های مختلف استارتاپی سرمایه‌گذاری نمود.
موسسه برکت در فاز دوم به سمت نهادسازی و ایجاد سبدهای مشترک با دیگر نهادها و مجموعه‌های سرمایه گذار رفت اما چون از لحاظ موضوعی پراکنده عمل می‌کرد، نتیجه ایده‌آلی حاصل نشد. به همین دلیل بود که مقرر شد موسسه برکت به عنوان یک هلدینگ فعالیتش را ادامه دهد. خود موسسه جهت دهی کلی، نظارت، تسهیل گری و تامین منابع مورد نیاز برای سرمایه گذاری را بر عهده گرفت و ۵ شرکت تخصصی ذیل برکت ایجاد شد تا هر یک ماموریت سرمایه گذاری در حوزه تخصصی خودشان را پیگیری کنند. فین تک، سلامت، فناوری اطلاعات و تجارت الکترونیک، محتوا و سرگرمی و معدن حوزه هایی بودند که برای پرداختن به هر کدام یک شرکت سرمایه گذاری تخصصی ایجاد شد.
پیش از اینکه به مرحله شکل گیری شرکت‌های سرمایه گذاری تخصصی برسیم، برکت دو مورد سرمایه گذاری در حوزه سلامت انجام داده بود و پس از این دو مورد، ایده شکل گیری یک کار جدی در حوزه سلامت مطرح شده بود که نتیجه اش شکل گیری شتابدهنده هلثیو بود. یکی از ماموریت های هلثیو این بود که با سرمایه‌ی محدودی که در اختیار داشت روی برخی استارتاپ های حوزه سلامت سرمایه گذاری کند و حین این فعالیت، نسبت به حوزه سلامت شناخت عمیق تری پیدا کند تا از این شناخت برای تدوین استراتژی‌های شرکت سرمایه گذاری تخصصی سلامت استفاده شود.
در هلثیو چند مورد سرمایه گذاری اتفاق افتاد و پس از انباشت تجربه کافی، شرکت سرمایه گذاری تخصصی سلامت، که اکنون با نام آمن کپیتال شناخته می شود، شکل گرفت.
شما چطور به آمن اضافه شدید؟
قبل از ورود به آمن کپیتال، اطلاعات چندانی از حوزه سلامت نداشتم اما قبل از اینکه شکل بگیرد با آقایان عظیمی و سیفی در هلثیو به عنوان مشاور همکاری داشتم. شخصیت این دو بزرگوار، جسور بودن و نگاه جدیدی که به حوزه سلامت داشتند، همکاری با ایشان را برایم جذاب می‌کرد و به همین دلیل تصمیم گرفتم وارد مجموعه آمن شوم.
آمن کپیتال چه بخش‌هایی از نظام سلامت را هدف قرار داده است؟
نظام سلامت را می توان از دو منظر تقسیم بندی کرد. اول از منظر زمان اقدام که شامل مراحل پیشگیری، تشخیص، درمان و مراقبت های پس از درمان می‌شود و سبک زندگی را هم در کنار خود دارد. در این منظر دو رویکرد وجود دارد. یک رویکرد کوتاه مدت و پرهزینه ناظر بر وضعیت فعلی است که با اتخاذ آن باید تمام سرمایه را در بخش درمان و پس از درمان وارد کنید. این رویکرد بر نظام سلامت فعلی کشور ما غالب است.
رویکرد بعدی بیشتر به پیشگیری و تشخیص می‌پردازد. این رویکرد نیاز به حجم سرمایه گذاری بالا و برنامه ریزی بلند مدت دارد که این در کشور ما به ندرت رخ می دهد. در رویکردی که بر سبک زندگی متمرکز است، نگاه بلند مدت و البته سرمایه به نسبت کمتری مورد نیاز است تا به واسطه آن برای داشتن زندگی سالم فرهنگ سازی شود و منجر به کاهش نیاز جامعه به خدمات درمانی شود.
از منظر دوم می‌توان تعیین کرد که تلاش‌ها را بر چه بخشی از مسائل متمرکز کنیم. از این منظر دو رویکرد قابل اتخاذ است. رویکرد اول این است که تنها بر چالش های موجود در نظام سلامت متمرکز می شویم و به نیازهای کوتاه مدت و عاجل سیستم بهداشت کشور فکر کنیم. رویکرد دوم این است که مبتنی بر ترندهای دنیا عمل کنیم و در حوزه سرمایه گذاری خطرپذیر به موضوعاتی ورود کنیم که دنیا هم به دنبال دستیابی به راهکارهای پیاده سازی آن هاست.
ایده آل آمن کپیتال تمرکز بر پیشگیری، تشخیص و سبک زندگی با نگاه به وضعیت آینده است اما در عمل نمی‌توانیم بر نیازهای عاجل و چالش های کنونی حوزه سلامت کشور، چشم بپوشیم. برای اینکه چالش‌های کنونی نظام سلامت ما را از آیده‌آلی که مدنظر داریم دور نکند، تصمیم گرفتیم صرفا آن مواردی از نیازهای کنونی را مدنظر قرار دهیم که نیاز آن‌ها به ارز بسیار زیاد است، کالاهای استراتژیک به شمار می‌روند و گستره اثر بالایی دارند. به عنوان مثال در حوزه تجهیزات قلب و عروق که این خصوصیات را دارد ورود کرده‌ایم تا بتوانیم مشکلات موجود را برطرف کنیم.
چه افقی برای فعالیت آمن ترسیم شده است؟
ما در حوزه های سلامت الکترونیک، دارو و فناوری تشخیص و درمان و حوزه تجهیزات پزشکی سرمایه‌گذاری می‌کنیم. در یک برنامه ۵ ساله، مبلغ ۵۰۰ میلیارد تومان برای سرمایه گذاری در این چند حوزه در نظر گرفته‌ایم که ۲۰% آن در حوزه سلامت الکترونیک خواهد بود.
در هر یک از حوزه ها چه اقداماتی انجام شده یا در پیش گرفته اید؟
در زمینه تجهیزات پزشکی سرمایه‌گذاری‌های متعددی داشته ایم. بخشی از این سرمایه گذاری ها متمرکز بر تجهیزات مصرفی قلب و عروق بوده است. در سال پیش یک سرمایه گذاری ۳۰ میلیارد تومانی در این حوزه داشتیم که زیرساخت‌های تولیدی و زمینه انتقال دانش فنی مربوط به آن فراهم شده است و به زودی شاهد عرضه محصولات آن به بازار خواهیم بود.
در زمینه ژنتیک و سلول های بنیادی تعداد زیادی پروژه تحقیق و توسعه مبتنی بر تکنولوژی‌های سل تراپی و ژن تراپی را پیش می‌بریم که در درمان سرطان خون، درمان ضایعه نخاعی و … کاربرد دارند. این حوزه ها در ایران بسیار پرریسک هستند و افرادی که در آن‌ها متخصص باشند، انگشت شمارند. ما در این حوزه ها با دانشمندان مطرحی در حوزه تحقیقات سلول های بنیادی و سلول درمانی همکاری داریم.
در حوزه دارو و فناوری تشخیص و درمان ورود به بخش هایی مثل داروهای استنشاقی، داروهای افسردگی و بیماری های عصبی را در برنامه داشتیم اما اکنون جایگاه آن در برنامه‌های آمن کمرنگ شده است.
در حوزه سلامت رقیب جدی برای آمن متصور هستید؟
من هیچ سرمایه گذار خطرپذیری دیگری که به صورت تخصصی در حوزه سلامت فعال باشد را نمی‌شناسم. ممکن است صندوق های پژوهش و فناوری حوزه سلامت وجود داشته باشند که تسهیلات بدهند ولی فعالیت این مجموعه ها را جدی ارزیابی نمی‌کنیم. البته از آن جایی که حوزه سلامت گسترده است، شاید نتوان همه بازیگران را شناسایی کرد و عملکردشان را مورد ارزیابی قرار داد.
در حوزه سلامت دو فضای متمایز وجود دارد که یکی استارتاپی و دیگری غیر استارتاپی است. آمن کپیتال در هر دو فضا فعالیت دارد. در فضای استارتاپی به حوزه سلامت الکترونیک ورود کرده‌ایم که بازیگران زیادی مثل اسمارت آپ، حرکت اول، بهمن کپیتال و… در آن فعال هستند. در فضای غیر استارتاپی که مواردی مثل تولید تجهیزات پزشکی و تحقیق و توسعه فناوری تشخیص و درمان را شامل می‌شود، بازیگرانی هستند که توسعه فناوری یا تامین مالی انجام می دهند اما هیچکدام به عنوان یک نهاد مالی که دارای استراتژی باشند، به حساب نمی آیند و از این رو با آمن کپیتال قابل مقایسه نیستند.
حول بازیگران جدی حوزه سلامت مانند سیناژن و پیشتازطب نیز یکسری مراکز نوآوری شکل گرفته‌اند اما بیشتر شکل شتابدهنده دارند و موردی که به صورت حرفه‌ای کار سرمایه گذاری خطرپذیر انجام دهد، نداریم.
تجربه سرمایه گذاری مشترک در آمن اتفاق افتاده است؟
ما یک سرمایه گذاری مشترک با دو سرمایه گذار دیگر داشتیم که مربوط به حوزه تجهیزات پزشکی مصرفی است اما هنوز به مرحله به تولید نرسید. انجام سرمایه گذاری مشترک یکی از اهدافی است که دنبال می‌کنیم اما نه با هدف تامین منابع مالی، بیشتر به دنبال ایجاد شبکه‌ای هستیم که ارزشی غیر از سرمایه را به کسب و کار ارائه کند. چون در این همکاری استفاده از ارزش‌ها و شبکه‌ی ارتباطات هم برای ما اهمیت دارد، با مجموعه‌ای وارد همکاری می شویم که که کمک کند شبکه ما توسعه پیدا کند یا ارزشی را ارائه کند که خود قادر به ارائه‌ی آن نیستیم.
شیوع کرونا چه آثاری بر آمن و فضای فعالیت هایش گذاشت؟
شرکت زیست تجهیز دانش پویا یا همان اکسیژن پلاس که دستگاه‌های اکسیژن ساز خانگی و سایر دستگاه‌های حوزه تنفسی را تولید می‌کند، از مجموعه‌هایی بود که شیوع کرونا اثر مثبتی بر رشد این کسب وکار گذاشت و این شرکت توانست بخش خوبی از نیازهای سیستم درمان در حوزه تولید دستگاه‌های تنفسی را بر طرف کند.
زیست تجهیز از جمله مجموعه هایی بود که در سال گذشته به واسطه تحریم ها حتی قادر به واردات قطعات نبود و تمام تمرکز خود را بر داخلی سازی قطعات گذاشته بود، اما امسال به دلیل کرونا، زیست تجهیز، شرایط بسیار خوبی پیدا کرد. در دوره کرونا بخش های مربوط به “ماسک” را موسسه برکت پیگیری می کرد و بخش کیت های تشخیص کرونا را شرکت آتیه بهمن از زیر مجموعه‌های شرکت بهمن کپیتال، پیگیر بود.
استارتاپ ها از چه کانالی با شما ارتباط می گیرند؟
در گام های ابتدایی، از شناخت خوبی که از اکوسیستم داشتیم بهره بردیم و مواردی مانند سیمیاروم و پذیرش ۲۴ را شناسایی کردیم و تعامل را کلید زدیم. با این وجود مانند اکثر وی سی ها که بیشتر ورودی شان از طریق شبکه ارتباطاتیشان با فعالین اکوسیستم ایجاد می‌شود، ۸۰ درصد ورودی ما نیز از طریق همین شبکه ایجاد شد. آمن تا به حال فراخوانی منتشر نکرده است و حتی در فضای وب و شبکه‌های اجتماعی نیز فعالیت خاصی نداشته است. البته این امکان فراهم است که اگر تیمی مایل بود از طریق وبسایت ما برای جذب سرمایه اقدام کند.
کدام تیم‌های آمن را سرآمد می‌دانید؟ چرا؟
پروژه طبیب (تجهیزات قلب و عروق) یکی از سرمایه گذاری های خوب ما بود. در صنعت تجهیزات پزشکی دو بحث اصلی تجارت و فروش و تولید فنی وجود دارد و در واقع شکل گیری یک کسب و کار در این بخش نیازمند همکاری یک تولیدکننده دانش فنی و یک فروشنده است. ما در طبیب با فردی وارد همکاری شدیم که بخش قابل توجهی از بازار واردات تجهیزات قلب و عروق را در دست داشت و لذا در بخش تجارت و فروش توانمند بود. این فرد به تولید هم علاقه‌مند بود و ما با در اختیار قراردادن سرمایه کمک کردیم که این فرد زیرساخت لازم برای تولید را فراهم کند و زنجیره لازم برای ایجاد یک کسب و کار تولید تجهیزات پزشکی فراهم شود. یک سرمایه گذار صرفا تامین سرمایه نمی تواند ارزش خاصی خلق کند اما اگر بتواند سرمایه را به عنوان اهرمی برای ایجاد زنجیره به کار بگیرد، در اکوسیستم تاثیرگذار خواهد بود.
در حوزه سلامت دیجیتال، سیمیاروم و پذیرش ۲۴ قابل اشاره هستند. سیمیاروم در حوزه مشاوره روانشناسی آنلاین به ایرانیان خارج از کشور، در انتخاب بازار هوشمندانه عمل کرد و به یک اقیانوس آبی وارد شد. همین باعث شد که رشدی مستمر داشته باشد. پذیرش ۲۴ نیز به عنوان یک استارتاپ نوبت‌دهی و مشاوره پزشکی آنلاین نیز ارتباطات گسترده‌ای با مراکز درمانی و پزشکان شکل داده است و مخاطبان بسیاری زیادی دارد اما هنوز تمام ظرفیت های خود را فعال نکرده است و مسیر درازی در تبدیل شدن به مرجع خدمات پزشکی و درمانی در کشور دارد. محدودیت هایی که در رگولاتوری وجود دارد، تاثیر زیادی بر پذیرش ۲۴ گذاشته است و تا کنون یکی از عوامل اصلی در عدم شکوفایی تمامی ظرفیت های این کسب و کار بوده است.
