وینداد یک پلتفرم ارائه خدمات حقوقی آنلاین برای کسب و کارها است که فعالیتش را از اسفند ۹۶ آغاز کرده است. وینداد خدمات متنوع حقوقی را ارائه می کند که تنظیم و بررسی قراردادها، تنظیم اوراق قضایی،مشاورههای حقوقی تلفنی و آنلاین، مدیریت دعاوی حقوقی و کیفری در زمینه های مختلف مثل وصول مطالبات وجرائم رایانه ای و مالکیت فکری را شامل می شود. وینداد که به طور تخصصی بر ارائه خدمات حقوقی به کسب و کارها متمرکز است، در آستانه ورود به چهارمین سال فعالیتش قرار دارد. در گفتگو با محمدحسین امیری، هم بنیان گذار و مدیرعامل وینداد، در خصوص تجربه ها و برنامه های وینداد برای آینده صحبت کردیم:
وینداد چه برنامه ایی برای سال چهارم فعالیت اش دارد؟
در دو سال ابتدایی تنها بر حوزه قراردادها تمرکز داشتیم. در سال سوم و با وجود شرایط سخت اقتصادی و شروع همهگیری ویروس کرونا، اعضای تیم وینداد هر روز تمام تلاش و منابع خود را به کار گرفتند تا خدماتی با کیفیت، در راستای رفع نیازها و چالشهای حقوقی کسبوکارهای ایرانی ارائه کنند و در این راستا مباحث مرتبط با دعاوی حقوقی و کیفری کسب و کارها و اوراق قضایی را نیز پوشش دادیم. در سال چهارم قصد ورود به حوزه ثبت و تغییرات شرکت ها و ثبت علامت تجاری (برند) را داریم. در سال ۱۴۰۰ به یک خدمات دهنده ۳۶۰ درجه تبدیل می شویم و صفر تا صد خدمات حقوقی مورد نیاز یک کسب و کار را ارائه می دهیم.
چرا تاکنون وارد مباحث حقوقی ثبت شرکت ها نشدید؟
تصمیم داشتیم گام به گام و متناسب با ظرفیت ها پیش برویم. ما با قراردادها کار را آغاز کردیم که بیشترین چالش کسب و کارها است. حین ارائه این خدمت، مشتریان درخواست ارائه سرویس هایی دیگر در زمینه تنظیم اوراق قضایی مانند دادخواست و شکواییه را داشتند و بنابر این نیاز، خدمات را گسترش دادیم. در چند ماه اخیر نیز با تقاضاهای زیادی در زمینه ثبت شرکت و برند از مشتریان مواجه شدیم، به همین دلیل فضا را برای ورود به مبحث ”ثبت و مالکیت فکری“ مناسب دیدیم.
از آنجایی که در زمینه “ثبت شرکت” خدمات دهنده های متعددی داریم؛ چه استراتژی برای متمایز شدن از آن ها دارید؟
ما بر دو موضوع تمرکز داریم؛ در وهله اول کیفیت خدمات مهم است. متاسفانه در بازار ثبت شرکت، علی رغم بازیگرهای بسیار زیاد کیفیت خدمات پایین است چنانکه تعداد زیادی شکایت از همین شرکت ها در دست داریم. علاوه بر خدمات پایین، قیمت گذاری استاندارد نیست؛ به عنوان مثال برای ثبت نام ارزش افزوده که حدوده ۱۵ دقیقه زمان لازم دارد، این شرکت ها ممکن است ۲ الی ۳ میلیون تومان هزینه طلب کنند. همانطور که ما کیفیت بسیار بالایی را در زمینه قراردادها و مشاوره ها ارائه دادیم، در این زمینه نیز قصد داریم خدمات با کیفیتی ارائه دهیم.
استراتژی دیگر ما، استفاده از تکنولوژی است. هسته اصلی تیم وینداد، متخصصانی در زمینه تکنولوژی هستند و سعی کردیم در سیستم هایی که در آینده نزدیک راه اندازی می شوند، از تکنولوژی نهایت استفاده را بکنیم و همین باعث می شود فرایندها سریع تر و آسان تر رخ دهند خصوصا در شرایط کرونا این مسیر بسیار کاربردی خواهد بود.
چرا کار خود را با ارائه خدمات تنظیم و بررسی قراردادها آغاز کردید؟
چون خودمان با این مساله مواجه شده بودیم. قبل از وینداد ما استارتاپی در حوزه آموزش با نام یونش راه انداختیم و در یکی از شتابدهنده های مطرح مستقر بودیم. در آن جا ما و استارتاپ های دیگر با مسائل قراردادی بسیاری مواجه می شدیم. بعد از تحقیقات بازار متوجه شدیم که در بازار خدمات حقوقی، بسیاری از قراردادها توسط افراد خبره تنظیم نمی شود و یک وکیل که تجربه قراردادنویسی ندارد، قرارداد تنظیم می کند. از طرف دیگر کارآفرین ها به دلیل هزینه های گزاف سراغ وکلا نمی روند و خودشان قرارداد تنظیم می کنند، به دلیل عدم تخصص بسیاری از نکات از دید آن ها جا می ماند و همین مساله عدم رشد شرکت و ایجاد مشکلاتی را برای آن ها به دنبال دارد.
وینداد چه جایگاهی در بازار خدمات حقوقی دارد؟
۹۹% بازار خدمات حقوقی در ایران به شکل آفلاین و سنتی است که وکلا، دفاتر وکالت و موسسات حقوقی آن را در اختیار دارند. در عرصه آنلاین، اکثر بازیگران به صورت واسط وکیل را به موکل وصل می کنند اما وینداد، یک تیم حقوقی دارد که آن تیم خدمات حقوقی را ارائه می دهد. از طرف دیگر اکثر فعالین این حوزه به صورت عمومی فعالیت دارند یعنی تمامی خدمات حقوقی را ارائه می دهند و مانند ما به طور تخصصی در زمینه ای خاص فعالیت ندارند.
وینداد در بین کسب و کارهایی که به صورت آنلاین خدمات حقوقی ارائه می دهند ۳۰ الی ۴۰ درصد بازار را در اختیار دارد. رقبای جدی ما استارتاپ های دادسان، بنیاد وکلا و مجموعه هایی که در حوزه ثبت فعالیت دارند مانند ثبت فردا و فکر برتر هستند.
چرا مانند برخی رقبا از مدل پلتفرمی برای ارائه خدمات حقوقی استفاده نکردید؟
ما ابتدای سال دوم فعالیت وینداد مدل پلتفرمی را امتحان کردیم که با چالش های مختلفی مواجه شدیم. در حوزه حقوقی یک کسب و کار پلتفرمی نمی تواند بر مشکلات بازار غلبه کند. قیمت گذاری توسط وکلا و عدم شفافیت آن، متغیر بودن مورد به مورد قیمت ها، عدم دسترسی به وکلا و ناتوانی در کنترل سطح پاسخگویی ایشان از مشکلات این حوزه است.. بنابراین مدل پلتفرمی مدلی پرچالش است.
از طرف دیگر خدمات حقوقی مبتنی بر اعتماد است. در صورتی که اعتماد بین وکیل و موکل شکل بگیرد، پلتفرم از چرخه خارج می شود و از جایی به بعد موکل مستقیما به وکیل مراجعه می کند. به همین دلایل ما بعد از مدتی تصمیم گرفتیم فعالیتمان به شکل پلتفرم را متوقف کنیم و روی توانمندسازی تیم داخلی و ارائه خدمات توسط تیم تمرکز کردیم.
چالش دیگر پلتفرم های کیفیت است. برای کارکرد پلتفرمی لازم است که تعداد وکلا باید بسیار زیاد باشد و مثلا با ۶۰ وکیل شدنی نیست؛ زیرا هرکدام از وکلا فعالیت خود راخارج از پلتفرم دارند و پلتفرم قطعا شغل دوم این افراد خواهد بود به همین دلیل ممکن است پرونده ای در پلتفرم بی وکیل بماند. از طرف دیگر زمانی که تعداد بالا می رود، کنترل کیفت سخت می شود و کنترل کیفیت را در این حوزه نمی توان به کاربر واگذار کرد؛ زیرا در مواردی ممکن است وکیل تمام تلاش خود را بکند اما به نفع موکل تمام نشود و در این صورت اگر موکل بخواهد به وکیل نمره بدهد، نمره بدی می دهد، پس اعتبارسنجی دقیق نخواهد بود.
البته این چالش ها تنها مختص به پلتفرم های حقوقی ایران نیست و ما حتی با پلتفرم های حقوقی در کشورهای دیگر مانند هند و انگلستان و استرالیا و .. نیز در تماس بودیم که آن ها هم با این مسائل مواجه بودند. جدای از این ها، وکلا باید به طور تخصصی به موضوعات ورود کنند، زیرا یک وکیل نمی تواند بر تمام موضوعات به صورت عمیق ورود کند و اگر این مساله رعایت نشود، کیفیت کار پایین می آید.
در طول فعالیت خود چقدر تغییر مثبت در وضعیت حقوقی کسب و کارها حس کردید؟
متاسفانه در کشور ما فرهنگ استفاده از خدمات حقوقی و حقوقدان جا نیفتاده و چه بسا شرکت های بزرگی در کشور داریم که هنوز یک واحد حقوقی ندارد و مدیرعامل قراردادها را پیش می برد و به دنبال آن به مشکلاتی نیز بر می خورد. به همین دلیل ما از ابتدا تمرکز خود را بر فرهنگ سازی و افزایش سواد حقوقی گذاشتیم و در این راستا، طی این سه سال بیش از هزار مقاله رایگان و تخصصی توسط تیم تولید محتوای حقوقی در مجله حقوقی منتشر کردیم، بیش از ۲۰ وبینار کاربردی رایگان و آموزشی برگزار کردیم، ۶ کتابچه الکترونیکی رایگان منتشر کردیم و تلاش کردیم تا آگاهی استفاده از حقوقدادن را در جامعه شکل دهیم که فکر می کنم موفق بودیم چراکه بیش از ۴ میلیون بازدید از مجله حقوقی وینداد صورت گرفته و همچنین با بیش از ۲۰ هزار کارآفرین و مدیر کسب و کار به عنوان مخاطبینی که در پلتفرم وینداد ثبتنام کردهاند در ارتباط بودیم.
چالش های حقوقی کسب و کارها بر چه موضوعاتی متمرکز است؟
چالش ها متعدد هستند. یکی از حوزه ها جذب سرمایه است که ما در این زمینه حضور پررنگی داشتیم و حتی در برخی توافقات سرمایه گذاری، به عنوان نماینده های حقوقی سرمایه گذار یا تیم استارتاپی شرکت کردیم و از مذاکره تا تنظیم قراردادها در کنار آنها بودیم. حوزه دیگری که غالب استارتاپ ها و کسب و کارهای نوپا درگیر آن هستند، راه اندازی کسب و کار بدون آگاهی از مسئولیت های حقوقی است که سبب می شود در مسیر با مشکل مواجه شوند. کشور ما قوانین ضعیف و غیرشفافی در حوزه تجارت الکترونیک دارد و در اغلب موارد عدم ارائه مجوز، مانع فعالیت کسب و کارها می شود. به همین دلیل افراد ملزم به آگاهی از قوانین، پیش از راه اندازی استارتاپ خود هستند لذا ما با توسعه ابزارهای مبتنی بر تکنولوژی به رفع این چالش ها کمک کردیم؛ به عنوان مثال ما یک ابزار رایگان با عنوان ” ارزیابی حقوقی هوشمند” داریم که افرادی که قصد راه اندازی کسب و کار دارند، در این سیستم طی ۶ مرحله به چند سوال پاسخ می دهند و در انتها گزارشی دریافت می کنند مبنی بر اینکه چه اقداماتی در جهت قانونی سازی کسب و کار خود باید انجام دهند.
چه ابزارهای دیگری مانند “ابزار ارزیابی حقوقی هوشمند” توسعه دادهاید؟
یکی دیگر از ابزارهای پرمخاطب ما “امضای الکترونیک” رایگان است. این موضوع به خصوص بعد از شیوع کرونا جدی شد چراکه بسیاری از مشتریان ما در شهرستان ها به دلیل ضعف سیستم پستی، در امضای قرادادها در اسناد حقوقی به مشکل خورده بودند. سیستم امضای الکترونیک وینداد کاملا قانونی است و امنیت بسیار بالایی دارد. در این سیستم دو مرحله احراز هویت صورت می گیرد، یک مرحله توسط سامانه شاهکار وزارت ارتباطات و مرحله دیگر با استفاده از داده های ثبت احوال. تعدادی از سازمان ها و شرکت های بزرگ نیز از این سیستم استفاده می کنند.
یکی دیگر از ابزارهای ما که حدود یک ماه اخیر راه اندازی شده ابزار “تقسیم سهام مشارکت” است. در این ابزار، افراد پس از پاسخ گویی به سوالات، درصد سهام پیشنهادی برای شراکت را از سیستم دریافت می کنند. پیشنهاد میزان سهام بر اساس داده هایی که ما به صورت تجربه در تیم داشتیم و تحقیقاتی است که در بازار انجام داده ایم. موضوع مشارکت غالبا در قراردادها جدی گرفته نمی شود و خوشبختانه ما در این ۳ سال بالای هزار قرارداد مشارکتی در کسب و کارهای مختلف داشتیم که این داده ها به ما در توسعه این ابزار کمک کرد.
ابزار دیگر “مرجع انلاین قوانین و مقررات ایران” است که در آن تمام قوانین و مقررات و آیین نامه های اجرایی و بخش نامه های مربوط به قوانین حوزه کسب و کارها فراهم کردیم. قوانین مختلف از حوزه های بانکی و پولشویی تا حوزه های فضای مجازی، قوانین مدنی، تجارت و… که در جاهای مختلف از جمله مجلس، اتاق های بازرگانی، دولت و .. بخش نامه شده اند، دراین سامانه وجود دارد.
یک ابزار نسبتا قدیمی دیگری نیز داریم با عنوان “پرسش و پاسخ” که در آن کاربران می توانند یک بحث یا چالش حقوقی را مطرح کنند. تیم حقوقی وینداد در این سیستم فعال است و به سوالات پاسخ می دهند.
آیا برای این ابزارها مدل درآمدی تعریف کرده اید؟
خیر. این ابزارها رایگان هستند و در جهت آگاه سازی و کمک به کسب و کارها شکل گرفته اند. در خصوص ابزار “امضا الکترونیک” اگر که سازمان ها نیاز به امکانات بیشتری داشته باشند، طبق یک مدل درآمدی با آن ها وارد همکاری می شویم اما شکل معمول آن به صورت رایگان در دسترس است. در حال حاضر مدل درآمدی ما متمرکز بر ارائه خدمات حقوقی به کسب و کارها است.
در زمینه بازاریابی از چه ابزار و کانال هایی استفاده کردید؟
تمرکز ما غالبا بر حوزه محتوا بوده ولی در حال حاضر “کیفیت خدمات” و “سهولت دسترسی” مخاطب را به سمت ما کشانده و باعث شده افراد، وینداد را به هم صنف های خود معرفی کنند و این بزرگ ترین کانال ما برای جذب مخاطب است.
تجربه جذب سرمایه داشتهاید؟
بله. وینداد در تیرماه ۹۸ از شرکت اسمارت آپ ونچرز یک مرحله جذب سرمایه داشت.
با اسمارت آپ ونچرز چطور آشنا شدید؟
از آنجایی که اکوسیستم سرمایه گذاری ما کوچک است، همه همدیگر را می شناسند و ما نیز اسمارت آپ را در جمع های اکوسیستمی شناختیم. ما تجربه فوق العاده ای با اسمارت آپ داشتیم. اسمارت آپ دارای یک تیم چابک و سریع است و مشکل غالب VCها که کندی در عمل است را ندارد. از طرف دیگر منتورینگ حرفه ای در حوزه های مختلف از جمله رشد، منابع انسانی و … ارائه می دهد که از مهم ترین مزیت هایش است.
برای دور بعدی جذب سرمایه برنامهای دارید؟
در حال حاضر و با اتخاذ استراتژیهای مختلف رشد خوبی را طی میکنیم و با درآمد خودمان هزینهها را پوشش میدهیم و کار را پیشمیبریم، البته مذاکراتی در این زمینه با سرمایهگذارهای مختلف داشتهایم اما ترجیح می دهیم پروسه جذب سرمایه جدید را به سال ۱۴۰۰ منتقل کنیم.