۱۳ پروژه توسعه تولید محصولات زیست دریا در کشور تعریف شده است که منجر به افزایش سهم مصرف این مواد در سفره های ایرانی می شود. زیست فناوری دریایی به معنای استفاده از موجودات آبزی برای بهبود و افزایش کیفیت زندگی انسان و یا تولید محصولات دریایی است که به طور مستقیم یا غیرمستقیم در زندگی انسان تأثیر دارند.
زیست فناوری دریا فقط به تولید انواع ماهیان محدود نمیشود و بهره برداری از سایر منابع دریا مانند جلبک ها، میکروارگانیسم ها، گیاهان آبزی و غیره نیز در این حوزه میگنجند.
بر اساس آمارهای موجود، میزان تولید آبزیان کشور عددی حدود ۲ میلیون تن انواع آبزیان و میگو است که حدود ۱۲ درصد میزان تولید فرآوردههای پروتئینی کشور را شامل میشوند. حدود ۳.۶۱ درصد تولید آبزیان کشور از فعالیتهای صیادی در سواحل شمالی و جنوبی کشور حاصل میشود و مابقی نتیجه فعالیتهای آبزی پروری است.
با توجه به اولویتها و پتانسیل موجود در کشور، ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در بهره برداری از منابع زیست دریا در حوزههای اصلاح نژاد آبزیان، واکسن و بهداشت آبزیان، پرورش جلبک و میکروجلبک، تولید گوشت ماهیان، تولید مواد زیستی و تولید سوخت زیستی متمرکز شد.
بدین ترتیب در گام اول، افزایش تولید محصولات دریایی نظیر تولید تخم تمام ماده قزل آلا، جلبک، تولید ژلاتین از ضایعات آبزیان، گوشت قرمز و افزایش تولید خاویار در دستور کار ستاد توسعه زیست فناوری قرار گرفت.
۱۳پروژه به شرح زیر است؛
۱. کشت جلبک
یک پروژه ملی ۲۰ میلیون دلاری برای توسعه کشت و تولید جلبک در کشور تهیه شده است. طرحی که با اجرای کامل آن در ۵ سال، برای ۲۰۰ نفر اشتغالزایی خواهد شد. گیاهی ثروتآفرین که در صنایع غذایی، دارویی، بهداشتی و آرایشی، شیمیایی صنعتی و دامی کاربرد دارد.
۲. تولید تخم تمام ماده قزلآلا
پروژه دیگر این ستاد برای افزایش سهم محصولات دریایی در سفره کشور، ارتقای تولید تخم تمام ماده قزلآلا است. توسعه تولید این محصول برنامهای ۳ ساله دارد و قرار است اجرای آن برای کشور ۶ میلیون دلار ارزش افزوده و ۹۶ مورد اشتغالزایی ایجاد کند.
۳. پرورش ماهی؛ شامل ۵ برنامه
همچنین در ستاد توسعه زیستفناوری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری ۵ برنامه ۵ ساله برای تولید و پرورش ماهی تعریف شده است تا با کمک این پروژه ۵ ساله، ۲ هزار میلیون دلار ارزش افزوده برای کشور ایجاد شود.
۴. پرورش میگو
تولید و پرورش میگو به عنوان یک ماده غذایی مهم و پرخاصیت نیز مدنظر قرار گرفته است در این راستا معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری برنامه ۵ سالهای در کشور دارد تا سهم این ماده غذایی مفید در سفرههای ایرانی را افزایش دهد. تولید این محصول در قالب ۲ پروژه ملی با ارزش افزوده یک هزار ۹۰۰ میلیون دلاری تعریف شده که برای ۴۰۰ نفر نیز اشتغالزایی خواهد کرد.
۵. تولید امگا ۳
امگا ۳ یکی از اسیدهای چرب ضروری است که در ساختار برخی از چربیها وجود دارد. این اسیدهای چرب برای ادامه حیات ضروری است و بدن انسان نمیتواند آن را تولید کند، به همین دلیل باید از طریق غذا یا مکملها تأمین شود. تأمین این نیاز بدن جز یکی از پروژههای ملی ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی و فناوری با افزایش تولید محصولات زیست دریا است.
اجرایی شدن این پروژه ۲ ساله ۵۰ میلیون دلار ارزش افزوده و ۴۰ مورد اشتغال زایی برای کشور به همراه دارد.
۶. تولید ژلاتین از ضایعات آبزیان
از دیگر پروژههای تعریف شده برای توسعه محصولات دریایی، تولید ژلاتین از ضایعات آبزیان است که در ذیل یک پروژه ملی با ارزش ۱۰ میلیون دلار اجرایی خواهد شد و برای ۳۰ نفر نیز اشتغالزایی خواهد کرد.
۷. تولید تن ماهی به عنوان جایگزین گوشت قرمز
انتخاب مواد غذایی جایگزین گوشت قرمز نیز در این برنامه مدنظر است. برنامهای ۲ ساله با ارزش افزوده ۵۴ میلیون دلاری و با اشتغالزایی برای ۵۰ نفر.
۸. تولید خاویار
تولید خاویار، یکی از مواد غذایی گرانقیمت در جهان هم یکی از برنامههایی است که برای توسعه محصولات زیست دریا در نظر گرفته شده است. برنامهای ۳ ساله با ۵۰ میلیون دلار ارزش افزوده که میتواند برای ۶۰ نفر شغل ایجاد کند.