ژن سازه، روش های نوین تشخیص و درمان

بیماری سرطان از بدو پیدایش خود معضلات بسیاری را برای بشر پدید آورده است. در بیشتر مواقع عارضه های سرطانی در نتیجه ناپایداری های ژنتیکی ایجاد شده اند. امروزه با پیشرفت چشمگیر تکنولوژی و تحقیقات به ثمر رسیده علوم پزشکی، نه تنها علل آن بیماری هولناک را می توان یافت بلکه در تشخیص زود هنگام و پیشگیری از بروز آن قادر به عملکرد بهتری نیز خواهند بود.

ژن درمانی راهکاری امید بخش جهت درمان طیف زیادی از بیماری ها با منشا ژنتیک می باشد. در ایران اقدامات خوبی در حوزه ژن درمانی به انجام رسیده است، اما هنوز در آغاز مسیر پویای علمی خود می باشد. شرکت ژن سازه نیز ارائه دهنده خدماتی در حوزه ژنتیک و تولید فرآورده های ژنومیکس خواهد بود، از آن جهت گفتگوی اکوموتیو را با مدیرعامل شرکت ژن ساز آمن دنبال کنید:

لطفا جهت آشنایی مخاطبین خودتان را معرفی کنید و از پیشینه کاریتان برایمان بگویید.

بنده رضا شهبازی فارغ التحصیل مقطع کارشناسی ارشد رشته مهندسی پزشکی هستم، تجربه کاری خود را از شرکت های تولیدی فعال در زمینه تجهیزات پزشکی و خدمات حوزه سلامت آغاز کرده ام. از طرفی قرار می باشد که در مجموعه ژن سازه در حوزه فرآورده ها و خدمات ژنتیک به فعالیت بپردازیم.

  ژن سازه از کجا شروع شد؟

تاسیس شرکت ژن سازه از تابستان سال ۹۹ آغاز شد. شرکت ژن سازه ارائه دهنده خدماتی در حوزه ژنتیک و تولید فرآورده های ژنومیکس خواهد بود. این شرکت پلتفرمی می باشد تا به واسطه آن بتوانیم کار های تجاری و فناورانه را با تیم های فناور و تحقیقاتی، مراکز دانشگاهی، مراکز تحقیقاتی و همچنین شرکت های فعال در زمینه دارو های نوترکیب انجام دهیم.

در حقیقت خواهان آن هستیم تا با مجموعه هایی که در زمینه ارائه خدمات ژنومیکس فعالیت دارند، کار های فناورانه و نوینی را به انجام برسانیم.

ژن سازه در جهت رفع چه مشکلاتی تشکیل شد؟

مسئله بروز پاندمی کرونا سبب شده است که به بسیاری از معضلات پرداخته نشده در کشورمان پی ببریم. بدین صورت می توانیم اقداماتی را در حوزه بررسی ژنتیک عوامل بیماری زا به انجام برسانیم و این به معنی تشخیص های به موقع از جانب پزشکان و توسعه ارائه روش های درمانی می باشد. بدین نحو مراکز درمانی و بیماران می توانند از علم به روز مورد استفاده در کشور های توسعه یافته جهان بهره مند شوند.

ژن سازه در حقیقت به تسهیل سازی و آماده سازی نسل جدیدی از حوزه تشخیص و درمان می پردازد که همانند آن در کشور وجود ندارد. بدین منظور می خواهد بستری برای ورود تکنولوژی های جدید به کشور باشد.

آیا گذراندن تجربه شخصی در این زمینه موجب راه اندازی ژن ساز شده است؟

خیر، بیشتر در حیطه های کاری با موضوعات این چنینی مواجه شده ام. در حال حاضر افرادی که مشغول به فعالیت در ژن سازه می باشند متوجه عدم رسیدگی به این نوع دغدغه ها در کشور شده اند و پیشنهاداتی در ارتباط با تشکیل مجموعه ای که بتواند زیر ساخت هایی فناورانه در حوزه ژنومیکس به کشور وارد کند، به مجموعه ستاد اجرایی فرمان امام (ره) ارائه داده اند.

ژنومیکس به چه معناست؟

حوزه ژنومیکس در جهان گستره بسیاری را به خود اختصاص داده است از جمله: موضوعات درمانی، استعداد یابی، رژیم های تغذیه ای، ورزش، اصلاح ساختار نباتات، گیاهان و حیوانات را همگی در برگرفته است.

ژن درمانی چیست؟

پایه اصلی تمام بیماری های جهان به ژنتیک وابسته است. ما اگر بتوانیم به شناسایی و عرضه راه حل در جهت درمان آن بپردازیم، قادر به ساخت دارو و واکسن هایی خواهیم بود که از لحاظ ساختار ژنتیکی به مقابله با بیماری بپردازد. از طرفی افراد عموما در نتیجه تغییر ماهیت ژنتیکی به سرطان مبتلا می شوند، اگر بتوان به موقع آن تغییر ماهیت را شناسایی نمود و به تحلیل و بررسی آن پرداخت، در نهایت قادر به طراحی واکسن هایی در جهت پیشگیری از بروز سرطان خواهیم بود که این راهکار را می توان در واکسن اچ پی وی مشاهده کرد.

عفونت اچ پی وی، عفونتی ویروسی است که اغلب سبب ایجاد زگیل‌ های پوستی یا مخاطی می‌شود. سرطان ناشی از ویروس اچ پی وی در مردان بسیار نادر است و عمدتا بانوان را در زمینه سرطان دهانه رحم درگیر می کند. امروزه واکسن اچ پی وی به لحاظ ژنتیکی تحلیل و تست شده است و مراحل کارآزمایی بالینی را نیز گذرانده است، بدین جهت راهکاری مطلوب برای پیشگیری از سرطان رحم در بانوان می باشد.

واکسن اچ پی وی به تازگی به ایران وارد شده است و در مرحله تجاری بسر می برد. از سوی دیگر در ارتباط با شرایط بعد از ابتلا به بیماری، به دنبال اقداماتی در راستای خاموشی ژن بیمار هستیم.

مشکلات حیطه ژن درمانی چه می باشد؟

ژن درمانی، فناوری نوینی در جهان می باشد که در مرز دانش حرکت می کند. بنابراین طبیعی است که از جنبه رگولاتوری و دریافت مجوز ها به آن سخت گیری هایی وجود داشته باشد. ما نیز از تجارب درمان های پیشین استفاده می کنیم، به عنوان نمونه اوایل زمانی که دارو های نوترکیب به بازار ورود پیدا کرده اند شناخت زیادی در موردشان وجود نداشت، به همان علت پروسه های طولانی را برای دریافت مجوز های مربوطه طی نموده اند تا آن که به بازار مصرف و درمان وارد شده اند. در حوزه ژن درمانی نیز روال به همان گونه می باشد و ما در ابتدای کار با مشکلاتی روبرو هستیم.

چه اقداماتی در جهت ایمنی کارآزمایی های بالینی و تحقیقات ژن درمانی انجام داده اید؟

ژن درمانی همانند سایر فرآیند هایی که در کشور طی می شود، به جهت ورود به بازار و دریافت مجوز باید آزمون های دشواری را در سه سطح تحقیقات ابتدایی، مدل های حیوانی و انسانی سپری کند. بنابراین در مراحل اولیه باید پری کلینیکال آن عملی شود و سپس مراحل کلینیکال انسانی را نیز بگذراند، در نهایت در صورت اخذ تاییدیه های لازم مجوز مربوطه صادر می شود.

کسانی که تمایل به شرکت در کارآزمایی های بالینی دارند از چه طریقی باید اقدام کنند؟

به منظور ورود دارو و واکسن هایی جهت کارآزمایی های بالینی به بازار سلامت و تجاری کشور، ابتدا باید پروتکل های لازم را به منظور تایید سازمان غذا و دارو طی کنند و برای اجرایی شدن آن فراخوان هایی جهت شرکت داوطلبین در کارآزمایی ها ارائه می شود.

افراد تیم تان در چه زمینه هایی مشغول به فعالیت می باشند؟

یکی از اهداف شرکت ما فعالیت در حوزه توالی یابی ژنوم می باشد، به همان خاطر در نظر داریم که خدماتی را در آن حوزه به بیماران و مراکز درمانی ارائه دهیم. بخش دیگری از فعالیت ما در حیطه سنتز ژن است که قسمتی از آن مرتبط با فرآورده های ژنومیکس در زمینه تولید کیت های تشخیصی به کار می رود که برای استفاده مراکز درمانی و تحقیقاتی طراحی و تولید می شوند. پس از آن نیز در زمینه تولید دانش فنی دارو ها بر پایه فرآورده های ژنتیکی در حوزه ژن درمانی فعالیت خواهیم داشت.

اعضای تیم تان از چه مهارت هایی برخوردارند؟

تیم ما از تخصص های متنوعی تشکیل شده است از جمله: مهندسی ژنتیک، بیو انفورماتیک و بیوتکنولوژی. تمامی افراد تیم ما در ارتباط با تخصصشان تحصیلات دانشگاهی خود را پیموده اند، از آن رو به جهت راهبری و پیشبرد اهدافمان به مجموعه ژن سازه افزوده شده اند.

در مسیر راه اندازی کسب و کار خود با چه دشواریی هایی مواجه شده اید؟

در حال حاضر به دلیل آماده سازی اولیه زیر ساخت های ژن سازه و عدم تولید فرآورده ها هنوز با سختی های اساسی حیطه کاری خود روبرو نشده ایم، به همان جهت تجربه ای در مواجهه با آن چالش ها نداشته ایم.

از دیدگاه شما حوزه سلامت با چه موانعی روبرو می باشد؟

مشکلات و دشواری های نظام سلامت برکسی پوشیده نیست اما با در نظر گرفتن آن که ژن درمانی علم جدیدی در کشور ما می باشد و ما نیز در ابتدا مسیر هستیم، از مشکلاتی احتمالی که ممکن است در سال های پیش رو برایمان ایجاد شود پیش فرضی نداریم.

روند سرمایه گذاری کسب و کار شما چگونه بوده است؟

موسسه دانش بنیان برکت این امکان را به وجود آورد تا ستاد اجرایی فرمان امام (ره) با سرمایه گذاری در این شرکت، زیرساختی را برای انجام فعالیت های فناورانه در حوزه ژنتیک با سایر تیم های تحقیقاتی و فناور ایجاد نماید.

در زمینه فعالیت خود رقیبی دارید؟

طبیعتا ما تنها مجموعه فعال در این حوزه نبوده ایم. شرکت های دیگر نیز در حوزه ژن درمانی و ارائه خدمات ژنومیکس در حال شکل گیری می باشند و ما رقابت سازنده و پویایی را با آنان خواهیم داشت.

چه برنامه هایی برای توسعه کسب و کارتان در پس ذهن دارید؟

در حوزه توالی یابی ژنوم در زمینه سرطان و همچنین توالی یابی بیماران خاص پنل هایی را تعریف کرده ایم که بر آن اساس بتوانیم خدمات متنوعی را ارائه دهیم.