جزیره زیبای کیش، با آن سواحل زیبا و دریای نیلگون، همیشه مقصدی جذاب برای گردشگران داخلی و خارجی به حساب می آمد. این روزها که بر اثر پاندمی کرونا صنعت گردشگری با مشکلاتی دست و پنجه نرم می کند، برخی از جوانان پرتلاش کشور با ایده های خلاقانه، به فکر رونق اقتصادی در این جزیره زیبا هستند.
امیرحسین فولادگر، مدیرعامل و بنیانگذار استارتاپ رنتیفا، که از سال ۱۳۹۹ ایده این استارتاپ به ذهنش رسید، منطقه آزاد کیش را برای اجرای این طرح انتخاب کرد، چرا که “اجاره خودرو” در این جزیره مرسوم است. در همین راستا با مرکز نوآوری کیش آشنا شد و ایده را به آنها معرفی کرد، ایده وی، با استقبال زیادی مواجه شد و بلافاصله کارهای طراحی و پیاده سازی پلتفرم آغاز شد. در پایان سال ۹۹ که کار به اتمام رسید؛ سایت و اپلیکیشن راه اندازی و وارد فاز آزمایش شدند.
در این حین با مجموعه گذر آشنا شد و یک مبلغ سرمایه اولیه برای ۴ ماه دریافت کرد. در ماه فروردین مجوز دانش بنیانی و مجوز فعالیت اقتصادی در کیش را برای رنتیفا اخذ شد و از اواسط اردیبهشت نیز سایت لانچ شد. رنتیفا در حال حاضر در ماه چهارم فعالیت خود به سر می برد، گفتگوی اکوموتیو با امیرحسین فولادگر را در زیر بخوانید:
چطور به ایده رنتیفا رسیدید؟
من با دوستم سهند که ایشان نیز از همبنیانگذاران رنتیفاست، چندباری به کیش رفتیم و در آنجا متوجه وجود دغدغه “رنت خودرو” شدیم و اینکه مشکلات زیادی در زمینه اجاره خودرو وجود دارد به طوری که زمانی که خودمان تصمیم به اجاره خودرو گرفتیم، حتی نمی دانستیم باید به کجا مراجعه کنیم؛ از طرفی تمامی ماشین ها در دسترسمان نبود تا ماشین ها و قیمت هایشان را با هم مقایسه کنیم.
حتی نمی دانستیم کدام شرکت معتبر است؛ چراکه در آن جا افراد مختلفی در این حوزه وجود دارند، تعدادی از آنها شرکتی هستند و تعدادی شخصی که مجوزی هم ندارند؛ حتی آنهایی که شرکتی هستند نیز گاها قوانین را رعایت نمی کنند. به همین دلایل جای همچین استارتاپی را در اکوسیستم خالی دیدیم.
چه قوانینی توسط شرکت های این حوزه غالبا نادیده گرفته می شود؟
در کیش غالب مشاغل به صورت اتحادیه ای هستند؛ در حوزه اجاره خودرو نیز اتحادیه ای به نام “مجمع رنت کاران کیش” وجود دارد که بر فعالیت شرکت ها نظارت دارد؛ این اتحادیه تنها در کیش وجود دارد و در شهرهای دیگر وجود ندارد. اتحادیه بر فعالیت ها و مجوز ها نظارت دارد. شرکت هایی که در حوزه اجاره خودرو فعالیت دارند، باید حداقل ۱۰ ماشین سالم برای رنت داشته باشند تا دفترچه رنت بگیرند.
از طرف دیگر زمانی که مسافر قصد رنت خودرو دارد، باید مبالغی را به عنوان ودیعه و همچنین جریمه راهنمایی رانندگی بپردازد که این مبالغ در قالب یک قرارداد بین شرکت اجاره دهنده با مسافر بسته می شود؛ مبلغ ودیعه هنگام بازگرداندن ماشین، به مسافر برمی گردد ولی مبلغ جریمه طی مدت ۱۰ روز الی یک ماه باید برگردانده شود چراکه خلافی ها به روز نیستند؛ لذا گاهی در بازگرداندن این مبالغ، مشکل پیش می آید، البته تعداد شرکت هایی که به موقع تسویه نمی کنند، بسیار کم است.
رنت خودرو از اشخاصی که به صورت غیرقانونی فعالیت دارند نیز کاملا یک ریسک است. مورد دیگر در زمینه سلامت فنی ماشین است به عنوان مثال ماشین باید کولر سالم داشته باشد. مساله دیگر تحویل به موقع ماشین است؛ چراکه مسافران زمانی که به فرودگاه می رسند، نیاز به تحویل به موقع ماشین دارند. همه این مسائل چالش هایی هستند که برخی از شرکت ها در آن خوب عمل نمی کنند. رنتیفا تمام این چالش ها را رفع کرده و رزروها را گارانتی می کند.
گارانتی رزرو رنتیفا چه ارزش هایی ارائه می دهد؟
گارانتی رزرو به این صورت است که مبلغی که مسافر به عنوان ودیعه می پردازد، بلافاصله بعد از تحویل ماشین برگردانده می شود و اگر به مشکلی بخورد، مشکل توسط پشتیبانی رنتیفا سریع حل می شود؛ مبلغ جریمه نیز به همین منوال است.
در سایت این امکان وجود دارد که مسافر هر آدرسی را برای تحویل و عودت خودرو می تواند انتخاب کند و تمام تحویل ها در محل انجام می شود این در حالی است که غالب شرکت ها از مسافرها می خواهند که برای تحویل خودرو، به محل آنها مراجعه کنند.
یک قانونی مبنی بر اینکه “مسافر باید ماشین را همانطور که تحویل گرفته، تحویل دهد” وجود دارد، به عنوان مثال اگر ماشین کثیف شود، مسافر باید هزینه کارواش را نیز پرداخت کند اما این قانون در رنتیفا وجود ندارد.
ارزش دیگر مبحث باشگاه مشتریان است؛ کسانی که یک بار از ما ماشین اجاره کنند در دفعات بعد (بسته به میزان رزروی که داشتند) می توانند از “تخفیف باشگاه مشتریان” استفاده کنند. در این راستا اگر شخصی مجموعه روزهای رزروش به ۱۰ روز برسد، یک روز اجاره رایگان به او تعلق می گیرد.
در مورد دیگر، اگر خودرو مشتری به مشکل فنی بخورد، بلافاصله یک خودرو مشابه همان خودرو و یا حتی ماشین بهتر را بدون هزینه اضافی جایگزین می کنیم. بعد از رزرو از مشتری نظرسنجی می کنیم و تا به الان از مشتریان رضایت صد در صدی داشتیم. این نظرسنجی باعث می شود هم اطمینان مسافر جلب شود و هم اینکه عملکرد شرکت ها را کنترل می کنیم و شرکت هایی که کیفیت بهتری داشته باشند، ماشین بیشتری به آن ها تعلق می گیرد.
تمامی نظرسنجی ها در سایت برای مشتریان نمایش داده می شود، و مشتریان می توانند طبق نظرسنجی ها، خودرو را اجاره کنند. همین مسائل یک بازار رقابتی ایجاد کرده است که تا به امروز این مساله در کسب و کارهای این حوزه وجود نداشت. حتی شرکت ها در قیمت گذاری ها نیز با هم رقابت می کنند و قیمت ها تعدیل می شود. از طرفی به دلیل تبلیغات گسترده ای که ما در کشور داریم، افرادی که تا به حال ماشین اجاره نکرده اند، به رنت ماشین علاقمند می شود و منجر به بزرگ شدن این بازار می شود.
ما کیش را به صورت پایلوت برای آغاز کار انتخاب کردیم، کسب و کارمان را در قشم نیز راه اندازی کردیم و در تهران نیز به زودی راه اندازی می شود و قصد داریم کل کشور را برای این موضوع مورد هدف قرار دهیم. مجوزی که ما داریم، مجوز “اجاره وسایل نقلیه” است و صرفا مرتبط به اجاره ماشین نیست، به همین دلیل وسایل نقلیه دیگر نیز تا پایان سال اضافه می شوند از جمله: اجاره موتورسیکلت برقی، قایق های تفریحی، دوچرخه، ون، لیموزین و حتی جت شخصی.
چه پتانسیلی در منطقه آزاد وجود دارد؟
از آنجایی که “کیش” با سایر مناطق آزاد از نظر قوانین، فرهنگ و.. تفاوت دارد، صرفا در رابطه با کیش می توانم بگویم که پتانسیل بالایی برای راه اندازی استارتاپ هایی دارد که فعالیت های سنتی را به پلتفرم های آنلاین تبدیل می کنند از جمله کاری که ما انجام دادیم. غالب شرکت ها به دلیل نبود معافیت های مالیاتی به مناطق آزاد روی می آورند که این ویژگی، امسال با اضافه شدن قوانین “ارزش افزوده” برای مناطق ازاد عملا از بین رفته و حتی این موضوع برای شرکت های رنت خودرو نیز مشکل ایجاد کرد.
چراکه معافیت مالیاتی ارزش افزوده یک مزیت بزرگ محسوب می شد که در حال حاضر این جذابیت از بین رفته و برای شرکتی مثل ما که مجوز دانش بنیان دارد و در پارک علم و فناوری نیز مستقر است، بود و نبودمان در کیش تفاوت چندانی نمی کند. کسب و کار ما در حال حاضر صرفا به واسطه تعداد بالای شرکت های اجاره ماشین می تواند رشد خوبی داشته باشد و تنها به همین دلیل در اینجا استقرار یافتیم. در غیر این صورت، کیش را انتخاب نمی کردیم زیرا هزینه ها بسیار بالا است و حتی جذابیت معافیت مالیاتی ارزش افزوده نیز دیگر وجود ندارد.
شما چطور از فرصت های کیش باخبر شدید؟
بحث معافیت مالیاتی مناطق ازاد از سال های پیش در رسانه ها تبلیغ می شد؛ از طرف دیگر آشنایی ما با کیش به واسطه مسافرت هایی بود که به آنجا داشتیم و بنده پیش از این در کیش استارتاپی در زمینه گردشگری داشتم و به همین دلایل کیش را انتخاب کردیم.
به جز شتابدهنده گذر، چه مجموعه ایی از استارتاپ رنتیفا حمایت می کنند؟
در ابتدا به واسطه اینکه مرکز نوآوری کیش تازه راه اندازی شده بود و ما نیز جزو اولین استارتاپ های مستقر در این مجموعه بودیم و از آنجایی که پایلوت بیزینس ما مختص جزیره کیش است و متقاضی زیادی دارد، مرکز نیز از ما حمایت کرد که غالب این حمایت ها معنوی بوده؛ با وجود اینکه ما درخواست های زیادی در زمینه حمایت مالی داشتیم اما هم سازمان و هم ارگان های مربوطه هنوز حمایتی از ما نکردند و از نظر من به شدت نیاز است از استارتاپ هایی مثل ما که مشکلات مسافران و مردم را حل می کنند، حمایت شود.
چرا دانش بنیان شدید و چه پروسه ای را در این راستا طی کردید؟
به واسطه اینکه ما قبلا محصول دانش بنیان دیگری نیز داشتیم و پروسه انجام آن را کامل می دانستیم، دانش بنیان شدن رنتیفا زمان زیادی نبرد و ظرف یک ماه دانش بنیان شد. علت دانش بنیان شدن آن هم مباحث نوآوری و پیچیدگی هایی بود که در طراحی و برنامه نویسی پلتفرم و استفاده از هوش مصنوعی و ماشین لرنینگ برای اتومیشن مارکتینگ وجود داشت.
رقبای رنتیفا در جزیره چه مجموعه هایی هستند؟
با توجه به اینکه رنتیفا اولین پلتفرم مارکت پلیس اجاره خودرو در کشور است، کسب و کاری تحت عنوان این مدل هنوز راه اندازی نشده است اما سایت هایی وجود دارند که خود شرکت های اجاره خودرو ایجاد کرده اند که ما اتفاقا مخالفتی با این سایت ها نداریم چراکه باعث می شود این بازار توسعه پیدا کند و از طرفی وجود چنین سایت ها برای ما رقابتی محسوب نمی شود.
تا به حال با چه چالش هایی در جزیره مواجه شدید؟
از آنجایی که جزیره بسیار کوچک است و همه همدیگر را می شناسند و اتحادیه ها بسیار قوی عمل می کنند، روابط بیش از ضوابط حاکم است؛ زمانی که یک کسب و کاری راه اندازی می شود که تا پیش از آن وجود نداشته و روابطی هم ندارند، به موضع گیری های زیادی بر می خورند. در ابتدا ما سعی کردیم روابط را قوی کنیم و کار را طوری پیش ببریم که بهانه ای دست کسی ندهیم لذا از ابتدا تمامی مجوزها را گرفتیم؛ حتی ما مجوزهایی داریم که بیشتر شرکت ها آن را ندارند.
ما اولین مجوز مرتبط با این پلتفرم را در جزیره گرفتیم که همچین مجوزی قبلا وجود نداشته؛ عنوان مجوز ما “پلتفرم اشتراکی اجاره وسایل نقلیه” است. در راستای گرفتن این مجوز کلی اذیت شدیم چرا که تا پیش از این، هیچ شرکتی این مجوز را دریافت نکرده بود و ما مجبور بودیم جلساتی را با مسئولین ارگان های مختلف کیش داشته باشیم و همین موضوع ۲ ماه وقت ما را گرفت و یکی از بزرگ ترین چالش های ما همین بود.
موضوع بعدی سوءبرداشت اتحادیه بود که گمان می کردند ما قصد رقابت با آن ها را داریم و در نهایت به واسطه گفتمان ها متوجه شدند که کسب و کار ما به نوعی مکمل کسب و کار اتحادیه است و همین در موضع شان تغییر ایجاد کرد. چالش دیگر بحث گران بودن هزینه ها در کیش است و اگر شرکتی که در کیش راه اندازی می شود، جذب سرمایه نکند، قطعا به مشکل بر می خورد.
در رابطه با توسعه کسب و کار و تیم چه برنامه ای دارید؟
ما در حال مذاکره با سرمایه گذاران مختلف برای جذب سرمایه هستیم تا بعد از جذب سرمایه، تیم خود را توسعه دهیم. در زمینه توسعه کسب و کار نیز از آنجایی که در حال حاضر در کیش فعالیم، قصد داریم به شهرها و مناطق آزاد دیگر ورود کنیم و احتمالا در پایان سال پلتفرم را به کشورهای دیگر نیز توسعه می دهیم.
آیا با وجود پاندمی کرونا، بازار گردشگری کیش تغییری کرده است؟
بازار گردشگری کیش کاملا حرکتی سینوسی دارد، نقاط اوج و کفی دارد که دائم در حال تغییر است. در حال حاضر به واسطه کرونا، گردشگران کم تر شده اند اما از طرف دیگر به دلیل گران شدن هزینه های خارج از کشور، تعداد مسافران کیش به نسبت قبل بیشتر شده است؛ چراکه جزیره بسیاری از جذابیت های کشور خارجی را دارد مانند: هتل ها و ماشین های لوکس، تفریحات دریایی و …
در حال حاضر کسب و کارهای جزیره به دلیل اوج گیری کرونا تعطیل شده ولی از آنجایی که واکسیناسیون در جزیره آغاز شده (برخلاف داخل کشور که هنوز این اتفاق نیفتاده) به نوعی مانند یک کشور جدا می ماند و مدیریت مستقلی دارد؛ زیرا تحت نظر سازمان منطقه آزاد کیش است، به همین دلیل در تصمیم گیری ها چابک تر عمل می کنند.
همین باعث می شود که مشکلات سریع تر حل شود و در کل یک بازار وسیعی برای حوزه گردشگری دارد؛ اما پلن ما در جزیره کیش صرفا برای ۶ ماه ابتدایی است و فکر هم می کنیم جای مناسبی برای شروع یک کسب و کار باشد اما اگر یک کسب و کار، بازار بهتری در داخل کشور داشته باشد، جزیره را به استارتاپ ها پیشنهاد نمی کنم.
آیا جزیره کیش و یا مناطق آزاد برای کسب و کارهایی که قصد ورود به بازار بین الملل دارند، مزیتی ایجاد می کند؟
هیچ تفاوتی ایجاد نمی کند، مگر در حالتی که تردد زیادی به کشورهای دیگر و یا جلساتی با مهمان های خارجی داشته باشند، در کیش راحت تر است، چراکه ویزا در فرودگاه صادر می شود؛ اما برای کسب و کارهای آنلاین دیگر، مزیت چندانی ندارد و فکر می کنم بزرگ ترین پتانسیل جزیره، مبحث گردشگری آن است و ویژگی های بین المللی بودن آن چندان چشمگیر نیست اما در آینده این اتفاق خواهد افتاد.
آیا زیرساخت های تولید (مانند تولید سخت افزار) در جزیره فراهم است؟
جزیره کیش به واسطه اینکه تردد زمینی ندارد، بحث لجستیک و تامین مواد اولیه چالش بزرگی است و اگر شرکتی این دو مشکل را نداشته باشد، می تواند حمایت هایی از سازمان منطقه آزاد بگیرد اما در غیر این صورت با چالش های جدی مواجه می شود.
آیا مجوز “فعالیت های اقتصادی در کیش” مجوزی مضاف بر مجوزهای موردنیاز در سرزمین اصلی است؟
در جزیره چیزی تحت عنوان “پروانه کسب” وجود ندارد و به جای آن، کسب و کارها باید مجوز فعالیت اقتصادی از سازمان منطقه آزاد کیش داشته باشد که دریافت آن از پروانه کسب سخت تر است.
به عنوان آخرین سوال که بیانگر دغدغه های زیادیست، به نظر شما در زمینه بوروکراسی جزیره کیش چابک تر است یا سرزمین اصلی؟
این مساله بستگی به نوع کسب و کار شما دارد، زیرا غالب کسب و کارها در جزیره حالت اتحادیه ای دارند و اتحادیه ها قوی هستند و تعاملات شما با اتحادیه ها اهیمت زیادی دارند. به طور کل سازمان هایی که در داخل کشور هستند مانند سازمان تامین اجتماعی، سازمان امور مالیاتی و … در کیش نیز وجود دارند و از این نظر تفاوت چندانی ندارد اما از جهت خلوت بودن ارگان ها و ادارات و آسان بودن تردد، کمی در این زمینه از سرزمین اصلی چابک تر است.
