اسباب بازی صرفا ابزاری برای سرگرمی و ایجاد نشاط در کودکان نیست، جالب است که بدانید اسباب بازی و نوع بازی که در اختیار کودکانمان قرار می دهیم نقش به سزایی در رشد شخصیت، ذهن و تقویت مهارت های حرکتی آنان دارد، بنابراین ایجاب می کند که در انتخاب آن دقت بیشتری داشته باشیم. شرکت چوبین از سال ۱۳۸۹ با اعتقاد به تاثیر بازی های دوران کودکی در شخصیت و توانمندی های کودکان فعالیت خود را در زمینه تولید اسباب بازی چوبی آغاز کرد.
سهامدار عمده شرکت چوبین، شرکت تترا (توسعه تفکر روش آفرین) است. در گذشته که عنوان “شتابدهنده” رایج نبود، شرکت تترا از دو کارآموز حمایت کرد و آن دو کارآموز شرکت چوبین را راه اندازی کردند. شرکت تترا با این رویکرد که “بازی، زندگی کودک است” پا به این عرصه گذاشت و اقدام به تولید اسباب بازی در رده سنی ۱ تا ۷ سال کرد.
همان طور محمد نوروزی از سال ۹۰ همکاری خود را با چوبین به عنوان مدیر اجرایی آغاز کرد. او که فارغ التحصیل مقطع کارشناسی رشته مهندسی صنایع از دانشگاه صنعتی اصفهان است، در دانشکده صنایع دانشگاه امیرکبیر به عنوان کارشناس آموزشی نیز تدریس می کند و ریاست حوزه منابع انسانی را بر عهده دارد. گفت و گوی اکوموتیو با محمد نوروزی را در ادامه بخوانید.
تولد چوبین :
در سال ۸۹ دو کارآموز با نام های آقای بابک سلامتی و آقای پویا تیموری فارغ التحصیلان رشته صنایع از دانشگاه آزاد، برای کارآموزی به شرکت تترا مراجعه کرده بودند، پس از مدتی در اواخر کارآموزی خود به راه اندازی یک کار تولیدی اظهار تمایل کردند.
در آن زمان نیز آقای جلالی منش، مدیرعامل تترا بودند و به تازگی نیز صاحب فرزند شده بودند، البته مبحث “تولید اسباب بازی” از نوجوانی جزو دغدغه های ذهنی ایشان بود. زمانی که صاحب فرزند شدند، همسر ایشان اصرار داشتند که به جای روروئک، واکر تهیه کنند، بنابراین آقای جلالی منش شخصا اقدام به ساخت واکر کردند چراکه در بازار موفق به خرید آن نشده بودند.
این اقدام ایشان، منجر به جرقه ای در ذهن کارآموزان شد، بدان سبب آنها کار خود را با “تاتی رو” آغاز کردند و از جانب آقای جلالی منش مورد حمایت قرار گرفتند. از همان ابتدا کارگاه کوچکی را در شهرک صنعتی چهاردانگه اجاره کردند و شرکت تترا در پیش پرداخت کارگاه و خرید چند دستگاه از آنها حمایت کرد، بدین گونه بود که چوبین متولد شد.
رویکرد چوبین برای ورود به عرصه تولید اسباب بازی چه بود؟
مواردی که پیش از این مطرح کردم تنها دلیل شکل گیری چوبین نبود، به دلیل آن که شرکت تترا به یکسری مفاهیم معنوی اعتقاد داشت، اگرچه ممکن است این مفاهیم در عرصه زندگی افراد چندان نمایان نباشند اما تترا باور داشت که از اهمیت بالایی برخوردارند، چراکه امروزه افراد با ابزار هایی سروکار دارند که شاید توسط آن ها به سمت و سویی نامناسب سوق پیدا کنند.
به عنوان مثال، “رعایت نوبت” باید به فرزندان آموزش داده شود و اگر قرار باشد فرزندمان نان بخرد، باید به این اصل آگاه باشد که در صف بایستد. ارزش هایی مشابه این اغلب از طریق پدر و مادر ها به فرزندان آموزش داده می شود، در صورتی که انتقال آن ارزش و فرهنگ ها از طریق بازی نیز امکان پذیر هست، بدان جهت تترا معتقد بود که ارزش های معنوی باید در ابزار و ادوات افراد جامعه نیز دیده شود.
مهم ترین ابزار کودکان اسباب بازی است و مفاهیم نیز باید از طریق اسباب بازی به کودکان منتقل شود. علاوه بر آن شرکت تترا با این رویکرد که “بازی، زندگی کودک است” پا به این عرصه گذاشت و اقدام به تولید اسباب بازی در رده سنی ۱ تا ۷ سال کرد. از طرفی کودکان تا سن ۷ سالگی، با ارزش ترین سال های زندگی خود را طی می کنند، زیرا در این سنین ساختار ذهنی کودکان، تقویت قوای جسمی و … شکل می گیرد و همه این ارزش ها با اسباب بازی مناسب محقق می شود.
تیم چوبین چگونه شکل گرفت؟
تیم چوبین فراز و نشیب های بسیاری را از سر گذرانده است، به طور نمونه، دو کارآموزی که چوبین توسط آنها متولد شد، اکنون به علت مسائل مالی و معیشتی در جمع ما نیستند. زمانی که آنها در چوبین فعالیت داشتند، با استادکاری نجار به نام نوید احمدی همکاری می کردند اگرچه او همچنان در مجموعه چوبین به عنوان یکی از مهره های تاثیرگذار در حال فعالیت هست.
پس از مدتی، چند کارگر و کارآموز به چوبین اضافه شد، به دنبال آن چوبین توسعه پیدا کرد و حمایت هایی از مجموعه تترا در راستای راه اندازی قابلیت گیمیفیکیشن دریافت کرد. در ادامه تیمی را شکل دادیم تا در زمینه طراحی بازی براساس مفاهیم و اصول فعالیت کنند البته در حال حاضر این تیم وابسته به چوبین نیست اما طبق موضوعات پیشنهادی مشتریان به طراحی بازی می پردازند و نهایتا به نمونه محصول می رسند. کارآموزهای متعددی به چوبین وارد شدند و نمونه محصولاتی را تولید کردند.
یکی از دوستان نخبه ما نیز در زمینه فرهنگی-هنری (آقای احمد درخشنده) به عنوان یکی از پروژه های دروس خود با ما شروع به همکاری کردند، در راستای آن پروژه ای برندینگ راه اندازی شد و خروجی آن تعدادی بسته بندی هم شکل بود. نتایج دیگری که به همراه داشت آن بود که در سال ۹۴-۹۵ نام برند خود را به روپک (رشد و پرورش کودک) تغییر دادیم، همچنین برند پایدیا برای رده سنی بالای ۷ سال در حال راه اندازی هست اما هنوز محصولی از آن وارد بازار نشده است و طی یک الی دو هفته آینده به بازار عرضه می شود.
افراد تیم تان از چه تخصص هایی برخوردارند؟
در حقیقت افراد با تخصص های متفاوتی به صورت موقت با چوبین همکاری داشتند، از جمله، متخصصانی در حوزه گرافیک، طراحی صنعتی، مهندسی معماری، نقشه کشی، مهندسی صنایع، مهندسی مکانیک، استادکار نجار و … که ما را در زمینه های مختلف همراهی کردند.
در تیم تان مشاور کودک هم دارید؟
به صورت خاص شخصی که در این حوزه متخصص باشد و به عنوان مشاور کودک با ما همکاری کند در تیممان حضور ندارد، اما ما در راستای تولید محصولات از مشاور ها کمک می گیریم و با افرادی که خود دغدغه تربیت کودک دارند، ارتباط داریم، به طور مثال، گاهی متخصصان محصولاتی را برای تولید پیشنهاد می دهند و نظرات خود را با ما در میان می گذراند.
از طرفی عموما کار های ما کپی برداری از نمونه هایی است که در دنیا آزمایش شده اند، بنابراین تا به حال محصولی تولید نشده که برای کودک آسیب زا و مشکل آفرین باشد. در این خصوص نیز تجربه ارائه محصولاتمان را جهت آزمایش به مهدکودک ها داشتیم، بدین شکل می توانستیم از مربیان کودک بازخورد های مربوطه را دریافت کنیم.
از دشواری های طراحی محصولاتتان بگویید.
در ارتباط با بخش طراحی باید بگویم که ما در قسمت بسته بندی در مقایسه با محصولاتمان با چالش های بیشتری مواجه هستیم، از طرفی طراحی محصول را خود بنده انجام می دهم.
روند کار بدین نحو است که طراحی ها با توجه به عکس یا نمونه ای شکل می گیرند و پشت ساخت هر اسباب بازی داستانی وجود دارد، به عنوان نمونه، یکی از همکاران ما اسباب بازی “سوما” را در کودکی هدیه گرفته بود و علاقه داشت که مشابه آن دوباره بازسازی شود، همان طور از آنجا که نمونه فیزیکی اش در دسترس بود، تولید آن کار دشواری نبود البته این محصول در ایران وجود نداشت و زمانی که جستجو کردیم، متوجه شدیم که این محصول در دنیا بسیار معروف است.
از سوی دیگر حالت های بسیاری جهت درست کردن مکعب با قطعات سوما وجود دارد، بدین صورت افراد روش های مکعب کردن قطعات خود را ثبت می کنند که تا به امروز ۲۶۰ مورد ثبت شده و اگر کسی بتواند روش دیگری را کشف کند می تواند اعلام کند.
بنابراین بعضی از محصولات ما، نمونه فیزیکی داشتند و ما نیز طبق آن نمونه محصول خود را تولید می کردیم، اما تولید تعدادی دیگر از محصولاتمان بر مبنای یک عکس و یا مفهوم بوده است، به عنوان مثال “ماشین چوبی” یک مفهوم بوده که در این راستا آقای جلالی منش یک پستی در وبلاگ خود گذاشته بودند مبنی بر این که ماشین های کوکی (ماشین هایی که با عقب کشیدن کوک می شوند) برای کودکان مفید است و منجر به تقویت های جسمی می شود. به دنبال آن جرقه ای برای ما ایجاد شد تا بر روی ماشین های چوبی کار کنیم.
پس از آن نمونه ای ساختیم که با کش کوک می شود، آن را به لحاظ زیبایی شناسی و کارکردی بررسی کردیم و در آخر نمونه نهایی بسیار تغییر کرد. “تفنگ چوبی” هم از روی یک فیلم نمونه برداری کردیم که در آن کش پرتاب می کرد، این فیلم را فریم به فریم عکس برداری کردیم، مکانیزم آن را بررسی کردیم و در نهایت یک مهندس معمار روی زیبایی شناسی آن کار کرد.
هر کدام از اسباب بازی ها داستان خود را دارند که پس از نمونه سازی، تست گرفته می شود و نمونه نهایی تولید می شود. مسئله دیگر آن است که در زمینه بسته بندی اختلاف سلیقه زیادی وجود دارد، به طور نمونه، آقای درخشنده تمی را طراحی کرد که مخالفان و موافقان زیادی را به همراه داشت. طبق تحقیقاتی که داشتم متوجه شدم روند طراحی بسته بندی دغدغه بسیاری از تولیدکنندگان اسباب بازی است.
به چه علت از چوب در مواد اولیه اسباب بازی ها بهره می گیرید؟
به چند دلیل. یکی از مهم ترین دلایل آن سازگاری با محیط زیست و استفاده کمتر از پلاستیک است. اگرچه در بعضی از مواقع ملزم به استفاده از پلاستیک هم بوده ایم! علاوه بر آن هر تغییری که در کسب و کار های کشور های پیشرفته رخ می دهد، پس از کمی تاخیر به کشور ما وارد می شود. در حال حاضر در دنیا از محصولات ام دی اف و پلاستیک کمتر استقبال می شود و بیشتر از چوب در تولید اسباب بازی استفاده می شود.
در عین حال اگر در نظر بگیریم که در جهان استفاده از چوب جهت تولید اسباب بازی مرسوم شده است، بدان سبب می توان گفت که این رویکرد در به بکارگیری چوب توسط ما تاثیرگذار بوده است.
استفاده از محصولات شما برای کودکان چه فوایدی را به همراه دارد؟
در تمام دنیا عموما هوش های هفتگانه و هشتگانه در حوزه اسباب بازی مورد توجه بوده است. در ارتباط با چوبین نیز باید بگویم ما عمدتا بر موضوع تقویت قوای جسمانی کودک متمرکز بوده ایم و به طور خاص نمی توان تعیین کرد که در کدام بخش از محصولات خود به هوش های هفتگانه و هشتگانه توجه داشتیم اما به عواملی همچون، تقویت حل مساله، تقویت هماهنگی دست و چشم و.. اهمیت داده ایم.
به طور مثال، در محصول “تاتی رو” سعی کرده ایم که سالم ترین جایگزین را برای روروئک ارائه دهیم که دیگر مشکلات روروئک را به همراه نداشته باشد چراکه بیشترین عامل شکل گیری قوای ذهنی و عصبی کودک از طریق لامسه کف پا به ذهن او منتقل می شود و این مساله در روروئک اتفاق نمی افتد چون کف پای کودک در روروئک کامل بر روی زمین قرار نمی گیرد. علاوه بر آن در بازی های تعادلی، فکری و … تقویت قوای جسمی و ذهنی کودکان نیز در نظر گرفته شده است.
اسباب بازی های چوبی عموما از محصولات گران قیمت هستند، استراتژی چوبین برای قیمت گذاری چیست؟
در وضعیت اقتصادی حال حاضر متاسفانه اسباب بازی بخش کوچکی از سبد خانوار را در بر می گیرد. طبق مطالعاتی که ما و مجموعه های دیگر در این زمینه داشته ایم سرانه مصرف اسباب بازی در کشور ما حتی به نسبت کشور های همسایه بسیار کمتر است، به گونه ای که سرانه مصرف کشور ما حدود ۷ دلار و در ترکیه بیش از ۱۰۰ دلار است.
از طرف دیگر وسایل چوبی نیز به خودی خود گران قیمت هستند و مشکلات را دوچندان می کنند. به همین دلایل ما سعی داشتیم که جامعه هدف خود را یک جامعه خاص در نظر بگیریم. ما خانواده ها را به دو بخش تقسیم کردیم، اول بخشی که هدفمند خرید می کنند، دوم بخشی که بی هدف خرید می کنند. به طور نمونه، اگر شما در مسافرت قصد خرید سوغاتی را داشته باشید، دیگر برایتان اهمیت ندارد که اسباب بازی با چه کارکردی می خرید (خرید بی هدف).
در کنار آن خانواده ای که برای کودک خود که در سن راه افتادن است واکری تهیه می کنند (خرید هدفمند). آن بخشی که هدفمند خرید می کند و جست و جو می کند تا اسباب بازی سازگار با محیط زیست و مناسب تهیه کنند، بیش تر مدنظر ما هستند. بدین منظور افرادی که قیمت برایشان مهم است، احتمالا خیلی سراغ چوبین نروند.
در طی مدت فعالیتتان کدام مجموعه ها از شما حمایت کردند؟
ما بیشتر به دنبال استقبال و جلب رضایت خانواده ها و کودکان هستیم، ولی به طور خاص از جانب شرکت تترا همیشه مورد حمایت قرار گرفته ایم، در بازه ای از زمان بنیاد خاتم الاوصیا از لحاظ مالی به ما کمک هایی کردند، مجمع ناشران انقلاب اسلامی نیز وامی به ما ارائه دادند. علاوه بر آن ما مدتی دانش بنیان بودیم و در آن زمان صندوق نوآوری و شکوفایی به ما وامی ارائه داد. در نتیجه به صورت کلی حمایت ها بدین نحو بودند و خیلی حمایت های جدی دریافت نکردیم.
بازار رقبایتان را چگونه ارزیابی می کنید؟
ما هیچ وقت دغدغه وجود رقبا را نداشتیم، هم زمانی که واردات آزاد بود و هم در وضعیت حال حاضر. به نظر من کسب و کار تولید اسباب بازی همانند اقیانوسی آبی است، زیرا این حوزه بسیار جای رشد دارد، بنابراین نیازی به کپی کردن محصول رقیب نیست. همچنین یکی از خط قرمز های من آن است که اگر مجموعه ای یک نوع اسباب بازی را تولید می کند، ضرورتی برای تولید دوباره آن توسط چوبین نیست!
چراکه فضا در این حوزه بسیار وسیع است. از طرفی سرانه مصرف اسباب بازی در کشور بسیار پایین است، به همین خاطر بهتر است افراد بیشتری وارد این حوزه شود، البته اگر سبد خانوار همچنان محدود بماند در آن زمان نیاز به رقابت است و طبیعتا افرادی که اسباب بازی های ارزان تر تولید می کنند، سهم بیشتری دارند. از سوی دیگر “تولید” در کشور ما دردسر های زیادی دارد، یکی از مشکلاتی که هم اکنون کشور با آن مواجه است آن است که کسی سراغ تولید نمی رود، چه برسد به آن که کسی قصد تولید اسباب بازی را داشته باشد!
بنابراین کسانی که به این حوزه وارد می شوند، چالش های رقابتی زیادی نخواهند داشت. مشکلات بیشتر از این جنس است که “آیا تاب آوری تولید را دارند” و یا “آیا محصولاتشان با کیفیت است؟”
به اعتقاد من یکی از حمایت هایی که می توان از این صنف کرد، آگاهی بخشی و فرهنگ سازی در جهت اهمیت اسباب بازی برای کودکان است که توسط صدا و سیما، مدارس و … می تواند صورت بگیرد. در کنار آن همان قدر که خانواده ها حاضرند هزینه های هنگفت برای مدرسه های غیرانتفاعی پرداخت کنند، باید آگاه باشند که به همان میزان تهیه اسباب بازی مناسب نیز اهمیت دارد.
برنامه آینده چوبین در جهت رشد و توسعه خود چیست؟
از آن جهت که چوبین نسبت به اکوسیستم استارتاپی شناخت پیدا کرده و از امکانات و منابع انسانی خوبی برخوردار است (چوبین در حال حاضر یکی از مجهزترین کارگاه ها را در این زمینه دارد) به همان خاطر به جهش نیاز دارد و این جهش با جذب سرمایه گذار امکان پذیر است.
پس از آن می توانیم به تولید انبوه برسیم، ماشین آلات را وارد کنیم و یا در صورت امکان ماشین آلات را طراحی و تولید کنیم به دنبال آن قادر خواهیم بود بازار را به صادرات برسانیم، چراکه کیفیت و دانشی که در محصولات چوبین وجود دارد، ظرفیت صادراتی بالایی دارد اما اگر این جهش رخ ندهد، به رشد آرام و پیوسته خود همانند ده سال گذشته، ادامه می دهد.
