در میان انواع شرکت های دانش بنیان مورد تایید کشور، نوع جدیدی به نام دانش بنیان نوع ۳ اضافه شده که با صنایع خلاق و فرهنگی ارتباط مستقیم دارد. همان طور که پیش از این گفته شد، دسته بندی شرکت های دانش بنیان بر دو اساس صورت می گیرد، اول سطح فناوری در کسب و کار و مزایای تعلق گرفته به شرکت ها و دوم نوع فعالیت آنها. شرکت‌های دانش بنیان نوع ۳ در دسته اول قرار می گیرد اما این که تعریف و ویژگی آنها چیست و شرکت های خلاق با ارتقا به دانش بنیان نوع ۳ از چه تسهیلاتی بهره‌مند می گردند را همگی در این مقاله پاسخ خواهیم داد.
شرکت های دانش بنیان نوع ۳
شرکت‌های دانش بنیان نوع ۳ با دارا بودن معیارهای ارزیابی این مصوبه و با تشخیص شورای تخصصی دبیرخانه کارگروه دانش بنیان به مدت ۲ سال تایید می شوند. این شرکت ها شامل چهار گروه زیر هستند:
- شرکت هایی که محل اصلی فعالیت آنها درمناطق کم برخوردارتر است.
- شرکت های نقش آفرین در حل مسائل راهبردی یا اساسی کشور
- شرکت هایی که محل اصلی فعالیت آنهاپارک های علم و فناوری و مراکز رشد فناوری هستند.
- شرکت های فعال در حوزه صنایع فرهنگی، خلاق، نوآفرین، علوم انسانی و اجتماعی
در این میان سوالی که مطرح می شود این است که “مناطق کم برخوردار به چه معناست”؟
طبق آیین نامه ارزیابی شرکت های دانش بنیان و مصوبه ارزیابی شرکت های دانش بنیان نوع ۳ مناطق کم برخوردار شامل استان هایی است که جزو ۱۰ استان با کمترین تولید سرانه درآمد (غیر از درآمد نفتی) هستند، شهرهای کم برخوردار دیگر، به تشخیص کارگروه به این مناطق اضافه می شوند.
منظور از معیارهای ارزیابی شرکت های دانش بنیان نوع ۳ چیست؟
- شرکت هایی که محل اصلی فعالیت آنها در مناطق کم برخوردارتر است، اگر یکی از شرایط زیر را داشته باشند، به عنوان دانش بنیان نوع ۳ تایید می شوند:
- شرکت حائز کلیه معیارهای آیین نامه غیر از “بندهای شروط مرحله تولید و طراحی مبتنی بر تحقیق و توسعه” (کلیه شروط در آیین نامه ارزیابی شرکت های دانش بنیان توضیح داده شده اند) باشد و بجای این دو بند، دارای یک کالا با نمونه آزمایشگاهی کامل یا در حال کامل شدن با قابلیت بررسی فنی بوده و عدم وجود نواقص نمونه آزمایشگاهی باشد.
- شرکت حائز کلیه معیارهای آیین نامه غیر از “شرط طراحی مبتنی بر تحقیق و توسعه” باشد و بجای بند مذکور، بخش هایی از دانش فنی پیچیده مرتبط با محصول را کسب کرده و دارای نیروی انسانی متخصص در زمینه محصول باشد.
- شرکت حائز کلیه معیارهای آیین نامه غیر از “شرط سطح فناوری” باشد و بجای بند مذکور، محصول حائز سطح فناوری با پیچیدگی فنی کمتر نسبت به سایر محصولات فهرست کالا ها و خدمات دانش بنیان باشد. همچنین شرکت دارای فعالیت تحقیق و توسعه و یا سایر توانمندی های فناورانه اساسی در زمینه محصول خود باشد.
- شرکت های نقش آفرین در حل مسایل راهبردی یا اساسی کشور که دارای محصولی حائز یکی از مشخصه های زیر هستند، در صورت دارا بودن یکی از شرایط بندهای اول و دوم مورد ۱ (بالا) تایید می شوند:
- محصول دارای ویژگی تولید بار اول در کشور باشد.
- محصول توسط شرکت به خارج از کشور صادر شده باشد.
- محصول جزو اقلام وارداتی با ارزبری بالا یا اقلام مشمول تحریم باشد.
- محصول دارای اولویت ملی بوده و در چارچوب برنامه های تاب آوری ملی ستاد اقتصاد مقاومتی باشد.
- شرکت هایی که محل اصلی فعالیت آنها در پارک های علم و فناوری و مراکز رشد و فناوری دارای مجوز از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و یا وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی باشند، با دارا بودن مجوز واحد فناوری مورد تایید از یکی از این پارک ها و شرایط بند اول مورد ۱ باشند، تایید می شوند. باید پارک ها یا مراکز رشد دارای نظارت ارزیابی مورد تایید باشند.
- شرکت های فعال در حوزه صنایع فرهنگی، خلاق، نوآفرین و علوم انسانی و اجتماعی که حائز کلیه معیارهای آیین نامه غیر از “شرط سطح فناوری و شرط طراحی مبتنی بر تحقیق و توسعه” بوده و بجای شروط مذکور، دارای حداقل یک محصول در فهرست کالا و خدمات دانش بنیان حوزه صنایع فرهنگی، خلاق، نوآفرین و علوم انسانی و اجتماعی باشند و در زمینه محصول مورد اشاره، دارای نیروی انسانی متخصص بوده و ایجاد یا توسعه محصول یا فرآیند یا تجهیزات تولید آن، مبتنی بر دانش شرکت باشد.
شرکت های دانش بنیان نوع ۳ مشمول چه حمایت هایی می شوند؟
محصولاتی که شرایط اشاره شده در بالا را داشته باشند، به عنوان محصولات دانش بنیان تایید می شوند و حمایت های مورد نظر این مصوبه، صرفا برای توسعه و تولید این محصولات دانش بنیان ارائه خواهد شد.
شرکت دانش بنیان نوع ۳ از کلیه خدمات و حمایت های شرکت های دانش بنیان بهره مند می گردند اما مشمول حمایت های بندهای (الف) و (و) ماده ۳ قانون نمی شوند.
دبیرخانه کارگروه می تواند شرکت دانش بنیان نوع ۳ را با توجه به معیارهای این مصوبه، دسته بندی نموده و پس از مشخص کردن ضوابط ارزیابی هر دسته، ارزیابی آنها را شروع کرده و اطلاع رسانی به نهادهای حمایتی را براساس این دسته بندی به انجام برساند.
همچنین طبق گفته پرویز کرمی دبیر ستاد فرهنگسازی اقتصاد دانش بنیان و توسعه صنایع نرم و خلاق در جهت حمایت هر چه بیشتر از فعالان شرکت های خلاق، شرکت های دانش بنیان نوع ۳ ایجاد شدند تا صاحبان کسب و کارهای خلاق بتوانند از تسهیلاتی که پیش از این تنها به دانش بنیان ها اختصاص داده شده بود استفاده کنند. او در این خصوص گفته است: «ستاد فرهنگسازی اقتصاد دانش بنیان و توسعه فناوری های نرم و هویت ساز در سال گذشته توانست موضوع شرکت های دانش بنیان نوع ۳ را مطرح کند و در حال حاضر شرکت های خلاق پس از ارزیابی می‌توانند به شرکت دانش بنیان سطح ۳ تبدیل شده و از مزایای آن استفاده کنند. شرکت های دانش بنیان نیز می توانند به شرکت خلاق تبدیل شوند. سطح ۳ دانش بنیان که برای شرکت های خلاق در نظر گرفته شده، شامل همه حمایت ها به غیر از معافیت مالیاتی و گمرکی می شود. این موضوع یکی از اقدامات بسیار خوبی بود که با حمایت دکتر ستاری انجام شد».
پرویز کرمی در خصوص چگونگی پیدایش دانش بنیان نوع ۳ و تسهیلات آنها برای خلاق بیان کرده است: «ما در کشورمان صندوقی به نام نوآوری و شکوفایی داریم و این صندوق طبق قانون فقط می توانست از دانش بنیان ها حمایت کند. از این رو در سال گذشته تفاهم نامه ای امضا شد که به بخشی از شرکت های خلاق نیز تسهیلاتی داده شود، اما چون قانون اجازه این کار را نمی داد، شرکت های خلاق باید دانش بنیان می شدند تا بتوانند از این مزایا استفاده کنند. بر همین اساس تفاهمی ایجاد شد که برخی از شرکت های خلاق که قابلیت های بالایی دارند به دانش بنیان نوع ۳ تبدیل شوند و پس از آن می توانند از حمایت ها و تسهیلات توافقی میان معاونت علمی و صندوق استفاده کنند».
در مقاله آینده نیز از خدمات و مزایای قابل ارائه برای شرکت های خلاق صحبت خواهیم کرد.
