صنعت گیم این روزها با سرعت زیادی مسیر پیشرفت خود را طی می‌کند و بر لبه تکنولوژی راه می‌رود. این اتفاقات در سطح دنیا رخ می‌دهد و در کشور ما هم این صنعت در سال‌های اخیر به صنعت رو به رشدی تبدیل شده است. یکی از پروژههای جدید این صنعت، پروژه پلی پاد از سرزمین هوشمند پاد است. گفتگویمان در این خصوص را دنبال کنید:
لطفا خود را معرفی و یک بیوگرافی مختصر از خودتان را بفرمایید:
پویا ایماندار هستم از سال ۱۳۸۶ در حوزه برنامه‌نویسی گرافیکی و ساخت بازی‌های کامپیوتری فعالیت دارم. از سال ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۷ مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان بازی‌پرداز بودم و از سال ۲۰۱۳ عضو مایکروسافت پارتنر شدم و دو کتاب برای انتشارات پکت انگلستان در زمینه برنامه‌نویسی گرافیکی و بازی‌سازی نوشتم. چند سالی در صداوسیما و رسانه مجازی مشاور فنی و توسعه‌دهنده پروژههای آی‌پی‌تی‌وی، پلی‌اوت و استریم بودم و تقریبا از سال ۲۰۱۷ با مجموعه فناپ و گروه مالی پاسارگارد روی پروژه پلی پاد ، اولین کنسول بازی ابری در خاورمیانه همکاری می‌کنم.
ایده پلی پاد از کجا آمد و چطور به فناپ پیوست؟
من تقریبا ده سال مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان بازی‌پرداز بودم. عمده فعالیت بازی‌پرداز کارکردن روی موتور بازی و بازی‌سازی بود و تقریبا اواخر سال‌هایی که در بازی‌پرداز بودم روی کلاودگیمینگ بصورت حرفه‌ای کار کردم. پیش‌بینی می‌شد آینده صنعت بازی به سمت کلاودگیمینگ برود. همینطور که این اتفاق در خیلی از صنایع دیگر مانند موسیقی، فیلم، کتاب و … درحال انجام است.
بحث ابرها هم در بازی به صورت جدی در حال مطرح شدن است و مشکلات تکنیکالی آن هم در حال رفع شدن است. در سال ۲۰۱۵ یک تبلت NVIDIA داشتم که با آن برای اولین بار بازی بتمن را روی پلتفرم کلاود گیمینگ انویدیا تجربه کردیم و این تجربه باعث شد من بصورت جدی روی این پروژه تحقیق و توسعه کنم و پس از دو سال مسیر این پروژه به شرکت فناپ و بانک پاسارگاد رسید. پلی پاد به عنوان یکی از ارکان اصلی سرزمین هوشمند پاد، که یکی از پروژههای بلندپرواز گروه مالی پاسارگاد است، متولد شد.
مخاطبین و بازار هدف پلی پاد را چه کسانی تشکیل می‌دهند؟
سال ۲۰۱۷ که پلی پاد راه‌اندازی شد، نمونه‌های خارجی مشابه زیادی وجود نداشت. البته باید گفت که شرکت GCluster اولین Cloud gaming را در سال ۲۰۰۰ ثبت کرد و بعدها شرکت‌های بزرگ دیگری مانند Sony و Nvidia نمونه‌های مشابهی تولید کردند، اما در زمانی که ما شروع کردیم نمونه‌های مشابه زیادی وجود نداشت. تنها می‌دانستم یک پروژه به نام Yeti در گوگل هم آغاز شده که بعدا به گوگل استادیا تغییر نام داد.
طبیعتا Cloud gaming برای بسیاری از افراد ناشناخته بود و مدت زمان زیادی طول کشید تا بتوانیم به مخاطب معرفی کنیم پلی پاد چه انقلابی را ایجاد کرده. البته گیمرها بسیار باهوش هستند و خیلی سریع ارتباط برقرار کردند و از شروع پروژه پلی پاد تقریبا در مدت زمان کوتاهی به مرز بالای ۱۰۰هزار کاربر رسیدیم و با گذشت زمان هم اکنون به حدود پانصد هزار کاربر رسیده‌ایم با توجه به این نکته که هنوز هزینهای جدی در بخش تبلیغات رسانه‌ای انجام ندادیم و در واقع پروژه دهان به دهان بین گیمرها چرخید.
کاربرهایی که در پلی پاد حضور دارند، کاربرانی هستند که توان خرید و دسترسی به کنسول‌های بازی را ندارند. با توجه به شرایط اقتصادی این دسته از کاربران هر روز درحال افزایش هستند. با توجه به تحقیقاتی که انجام شده، در چند سال گذشته کاربران ما حتی گوشی‌های خود را هم تغییر نداده‌اند که این نشان می‌دهد، قدرت خرید مردم کاهش پیدا کرده و اینجاست که سیستم‌های ابری می‌تواند کمک کند.
درحال حاضر چند کاربر دارید و چه بخشی از این کابران داخل و چه بخشی از آنها خارج از کشور هستند؟
در حال حاضر ۴۸۲ هزار کاربر ثبتی و ۴۰ هزار کاربر فعال ماهانه داریم. تمامی این کاربران ایرانی هستند چون امکان ثبت‌نام فقط از داخل ایران وجود دارد و کاربران خارج از ایران نمی‌توانند به پلی پاد وارد شوند.
درمورد فرآیند تیم‌سازی خود چه چالش‌هایی از نظر منابع انسانی داشتید؟ چه تخصص‌هایی الان در تیم شما حضور دارد؟
از ابتدا بصورت واحدSBU در شرکت فناپ مشغول شدیم و اکنون بصورت یک شرکت مستقل بنام آلفا ذیل گروه مالی پاسارگاد فعالیت می‌کنیم. فعالیت بصورت SBU معضلات و مزیت‌های خاص خودش را داشت. یکی از چالش‌های بزرگ ما این بود که همواره ذیل یک برند بزرگ به نام فناپ و بانک پاسارگاد بودیم و اگر سرمایه گذار تمایل به ورود داشت به طبع دغدغه‌هایی برای شرایط همکاری داشت. فناپ به عنوان یکی از شرکت‌های برتر در حوزه IT در ایران سابقه درخشانی دارد و بانک پاسارگاد سابقه درخشانی در حوزه بانکداری، حمایت و سرمایه گذاری را به همراه دارد.
از طرفی به عنوان مزیت، ما حمایت همه‌جانبه هر دو را داشتیم. در شرایط SBU با چالش‌های زیادی خصوصا در بخش منابع انسانی روبرو شدیم، هم‌سو کردن اهداف فردی برای نیل به اهداف SBU همزمان با همگرا شدن با قوانین شرکت جزو بزرگترین چالش‌هایمان بودند. گاهی حاصل تلاش شبانه‌روزی سال‌های یک تیم به سادگی می‌تواند تحت‌الشعاع مشکلات ناشی از روابط انسانی قرار گیرد و اگر نتوانید تیم خود را در این تله‌های بحرانی هدایت کنید از ادامه مسیر باز می‌مانید.
تصمیم گرفتیم پیش از ورود به شرکت آلفا، شرایط عدم تعادل مفید را ایجاد کنیم، زمانی که دما تحت کنترل بالا می‌رود، تعاملات ناخواسته بیشتر می‌شود و اینجا مشکلات خود را نشان می‌دهند و اگر در زمان درست آنها را کشف نکنید می‌توانند منجر به خسارت‌های جبران‌ناپذیری در پروژه بشوند. ایجاد تعادل بین لول آپ شدن منابع انسانی و اسکیل آپ شدن پروژه آن هم در شرایطی که باید روی لبه تکنولوژی حرکت بکنی یکی دیگر از چالش‌ها بود و سعی کردیم یک دوره ارتقا فنی و اچ‌آری برای منابع انسانی در نظر بگیریم تا زمان طلایی پروژه پلی پاد از دست نرود.
در جذب حمایت شرکت فناپ چه چالش‌هایی داشتید؟
گروه مالی پاسارگاد و هلدینگ فناپ جزء شرکت‌هایی هستند که عمده توجه و تمرکز آنها به بخش مالی است. ایجاد یک پروژه مانند پلی پاد که حول محور صنعت گیم است شاید در گام اول بسیار سخت بود. سعی کردیم ارتباط این پروژه را با بخش فینتک بطور واضح مشخص کنیم.
شاید در نگاه اول در نقشه راه شرکت فناپ یا گروه مالی پارسارگاد اولویت بالایی نداشته باشیم، اما اگر بخواهیم در نمایی بالاتر نگاه کنیم صنعت بازی بیشترین حجم نقل و انتقال مالی را در دنیا دارد، رقمی بالغ بر ۱۷۶ بیلیون دلار که از صنعت‌های فیلم و موسیقی بسیار بالاتر است. برای صنعت بازی ایران هم اگر درست سیاست‌گذاری شود قطعا شرایط مشابهی ایجاد خواهد شد. VoD هم در ابتدا خیلی جدی گرفته نشده اما بعد از گذشت ده سال بسیاری از برند‌های معتبر به آن رو آورده اند.
یکی از اهداف ۵G کلاودگیمینگ است و ما اکنون برای آینده‌ای سرمایه گذاری می‌کنیم که مطمئنیم به زودی شکل خواهد گرفت و البته که در خارج از ایران شکل گرفته است. البته ناگفته نماند هم اکنون پلی پاد روی ۴G هم قابل اجراست و ما تلاش فراوانی کردیم تا پلی پاد را برای اینترنت ایران بهینه‌سازی کنیم.
لطفا کمی در مورد توسعه خارج از مرزها توضیح دهید:
ما به صورت جدی در حال ورود به بازار GCC و همچنین اروپا هستیم. مسئله این است که در شرایط تحریم‌ها، وضعیت ما مطلوب نیست و مجبوریم محصول خود را ریبرند کنیم و تحت یک شرکت معتبر خارجی پیش برویم. شرایط تا حدودی برای ما سخت بود اما بالاخره ممکن شد. زمانی‌که این پروژه را راه‌اندازی کردیم در خاطرم است که بلافاصله از امارات پیشنهاد گرفتیم که پروژه را در امارات ادامه دهیم.
بعد از گذشت سه سال فکر می‌کنم پروژه به بلوغ خود رسیده که تحت یک کدبیس تبدیل به دو برند داخلی و خارجی شود. خصوصا در حوزه GCC که شرکت‌های آمازون و مایکروسافت هنوز سرمایه‌گذاری در دیتاسنترها را برای راه‌اندازی GPU partitioning را آغاز نکرده‌اند. ما این تکنولوژی GPU partitioning را از ابتدا برای پلی پاد پیاده‌سازی کردیم و همین باعث شد که توجه سرمایه‌گذاران جلب شود، چون ما صرفا یک Cloud gaming نیستیم بلکه شرکت آلفا زیرساخت‌های GPU as Service , Cloud Rendering, GPU Virtualization و GPU partitioning را هم فراهم کرده است که این تکنولوژی‌ها در حال حاضر مطلوب بسیاری از دیتاسنترها است.
برنامه‌ای که برای توسعه آینده بازار داخلی دارید را بفرمایید:
پیش‌بینی آینده بازار ایران برای بیش از دو سال بسیار سخت است خصوصا در این شرایط اقتصادی، بی‌ثباتی ارز و تحریم. گاهی باید یک قدم به جلو رفته و شرایط را سنجید و حتی ممکنه مجبور باشی عقبگرد کنی و مسیر دیگری را در پیش بگیری. یکی از لازمه‌های پروژه پلی پاد دسترسی به سختافزار سروری است. ما در طول سه سال گذشته توانستیم این سخت‌افزارها را وارد کنیم که با شرایط بی‌ثباتی ارزی و تحریم کار بسیار سختی بود.
من انتظارم این است که بتوانیم دسترسی راحت‌تری به دیتاسنترها و سخت‌افزارهای بلا استفاده در ایران فراهم شود چراکه پلی پاد می‌تواند ترافیک چند برابر VOD ایجاد کند و البته به ما هم کمک می‌کند تا در سطح ایران اسکیل شویم. زیرا با راه‌اندازی کلادگیمینگ بسیاری از معضلات فرهنگی و فنی بازی حل می‌شود و در واقع بازاری برای انتشار بازی به صورت گسترده در کل کشور و بر بستر هر دستگاه هوشمندی نظیر تلویزیون، گوشی موبایل، مرورگر و حتی کامپیوتر قدیمی ایجاد می‌شود.
در بخش تولید محتوا، رسانه پلی پاد تی وی را داریم که هم اکنون از داخل پلی پاد در دسترس است و به زودی شاهد انتشار سری از برنامه‌هایی مخصوص گیم از این رسانه خواهیم بود. ویژن بزرگی که ما برای آینده پلی پاد متصور شدیم و روی توسعه آن کار می‌کنیم، ایجاد زیرساخت برگزاری eSport است. به نظر من این هدف دور از دسترس نیست زیرا ما در آخرین آپدیت خود با نام پلی پرو بسیاری از این نیازمندی‌های فنی را منتشر کردیم. تصور کنید چه فضای نشاطی در بین نسل جوان جامعه ایجاد می‌شود اگر یک لیگ کشوری فیفا روی کنسول بازی ابری برگزار شود و همه مردم از هر سطح و توان اقتصادی بتوانند بدون داشتن دغدغه تهیه سختافزار بازی به سادگی زدن چند کلیک رقابت کنند و رقابت خود را بصورت لایو منتشر کنند.
در حوزه‌ای که شما فعالیت می‌کنید، نقش رگولاتور چیست؟ چون شما گفتید بدون هیچ اخطاری ناگهان فیلتر شدید، چه قوانینی در اینجا حاکم است؟ آیا شما از این قانون تخطی کرده‌اید که این اتفاق برای شما افتاد؟
ما این موضوع را بررسی کردیم و تقریبا از دوستان خود در شورای عالی فضای مجازی توانستیم پروژه را روی آدرس وبسایت دیگری احیا کنیم. اما نکته جالبی که در جلسات برگزار شد این بود که پروژه ما با یک وبسایت دانلود بازی اشتباه گرفته شده بود و این نشان می‌دهد که نیاز به حضور افرادی است که اطلاعاتشان نسبت به تکنولوژی روز کافی باشد. شاید ایراد از ما هم بوده و پروژه خود را به درستی معرفی نکرده بودیم.
اما، ما تلاش خود را کرده بودیم. انتظار ما این بود پیش از هم اقدامی ابتدا تعامل صورت می‌گرفت. پلی پاد سایت دانلود بازی نیست بلکه یک کنسول بازی است و مفهوم کنسول بازی ابری به صورت جدی مطرح نبوده و دوستان با آن آشنایی نداشتند. در حال حاضر با راه‌اندازی سایت پلی پاد تی وی نیز تلاش کردیم تا هم پلی پاد و بازی‌های آن را بیشتر معرفی کنیم و هم اخبار کلاودگیمینگ را به اشتراک بگذاریم تا در این زمینه آگاهی‌بخشی کرده باشیم.
من فکر می‌کنم بدنه IT از بخش رگولاتوری چند قدم جلوتر است و بهتر است یک هم‌گرایی اتفاق بیفتد و یک هماهنگی بین این دو بدنه ایجاد شود و بتوانند بدون کارشکنی پیش روند، به هرحال ما اولین در خاورمیانه بوده‌ایم و افتخار آن برای کشور خواهد بود و صرفا برای تیم پلی پاد نیست.
و اما سخن آخر؟
در طول پروژه پلی پاد بارها در بخش‌های مختلف پروژه به این سوال برخوردیم که آیا درک شورمان ادامه بدهیم یا نه. صریح بگویم توجهی که از خارج از ایران به پروژه ما شد را در ایران ندیدیم. تنها توجهات گروه مالی پاسارگاد و هلدینگ فناپ بود؛ اما دیده نشد که ما حتی یکسال پیش از پروژههای مطرحی چون گوگل استادیا و مایکروسافت ایکس کلاد این تکنولوژی را راه اندازی کردیم. دیده نشد که پلی پاد از بین بیش از ۷۰۰ پروژه بین‌المللی که در استارتاپ فیت فوراستارت لوکزامبورگ شرکت کرده بودند جزو بیست پروژه برتر مرحله فینال انتخاب شد.
دیده نشد که ما در این راه اولین خاورمیانه بودیم و یکسال بعد از راه‌اندازی پلی پاد، شرکت الاتصالات با همکاری مایکروسافت روی سیم‌کارت‌های خود قابلیت کلاودگیمینگ را اضافه کرد. ما در سال گذشته در کارگروه مشترک فایو جی بودیم و در سطح توانمان با اپراتورها برای شفاف کردن ابعاد فنی و تجاری کلاودگیمینگ تعامل کردیم. فیلترینگ به منزله مرگ برای یک کسب‌و‌کار است و امیدوارم در آینده شاهد این قبیل رفتارها با کارآفرین‌ها نباشیم.
دم پلی پاد گرم