نگهداری و مراقبت از موتورهای الکترونیکی بسیار مهم است و در طول عمرآن‌ها تاثیر مستقیم دارد. بسیاری از وسایل الکترونیک و لوازم برقی با این موتورها کار می‌کنند که انرژی الکتریکی را به مکانیکی تبدیل می‌کند. بهترین راهکار هنگامی که یک موتور دچار نقص شده یا خوب کار نمی‌کند کمک گرفتن از متخصص و تکنسین است اما اگر به هر دلیلی به تعمیرکار دسترسی نداشتید با یک سری اقدامات خودتان هم می‌توانید به عیب یابی وسیله کمک کنید. الکتروموتور از بخش‌های مختلفی تشکیل شده که اگر دچار عیب و نقص شود کل عملکرد سیستم مختل می‌شود. آزمایش، عیب یابی و تعمیر الکتروموتور مراحل مختلفی دارد که در این مطلب به آن خواهیم پرداخت.
بهترین زمان برای عیب یابی و آزمایش الکتروموتور کدام است؟
الکتروموتور را می‌توان قبل و حین عملکرد مورد ارزیابی قرار داد و مشکلات احتمالی آن را برطرف کرد. با تست و آزمایش موتور الکتریکی قبل از آغاز فعالیت می‌توان عملکرد آن را ارزیابی کرد و اطمینان به دست آورد که درست نصب شده است.
بررسی عایق و مقاومت سیم پیچی و کابل‌های داخل دستگاه بسیار مهم است، صحت و سلامت عایق موتور از اتصالی برق جلوگیری کرده و ایمنی دستگاه را هم بالا می‌برد. مقاومت عایقی هر وسیله روی آن ذکر شده و بسته به اینکه تعویض سیم پیچی داشته یا خیر این میزان تغییر می‌کند.
این مقاومت نباید از حداقل ذکر شده روی دستگاه کمتر باشد، در غیر اینصورت باید نسبت به تغییر و تعویض آن اقدام کرد. دستگاه میگر وسیله‌ای است که این کار را با دقت بالا انجام می‌دهد. همچنین اتصالات و فونداسیون دستگاه هم باید محکم باشد و در جای خود ثابت شود. بعضی از موتورهای الکتریکی به دستگاه خنک کن و تهویه نیاز دارند که باید با دقت نصب شود تا در مواقع لزوم مورد استفاده قرار گیرد.
فیلتر هوای دستگاه باید تمیز شود و اگر دستگاه به گیریس نیاز دارد لازم است اطمینان حاصل کنید که به اندازه کافی دریافت کرده باشد. جهت چرخش الکتروموتور هم باید درست باشد با تعویض دو یا سه سیم داخلی دستگاه می‌توان جهت حرکت آن را تغییر داد.
بیشتر بدانید: راهنمای خرید انواع الکتروموتور
پس از روشن کردن الکتروموتور باید به صدای دستگاه توجه کرد، هرگونه صدای ناهنجار و غیر طبیعی نشانگر یک ایراد و اشکال در عملکرد سیستم است. اگر دستگاه درست نصب شده باشد نباید حرکت خاصی داشته و در جای خود ثابت است. اگر موتور بیش از اندازه گرم شده باشد ممکن است صدای ناهنجار بدهد، دراینصورت قبل از اینکه بسوزد یا صدمه ببیند باید از دستگاه خنک کن استفاده شود.
اگر دستگاه روشن شد و عملکرد طبیعی ندارد باید خیلی سریع دما، لرزش، جریان برق و صدای الکتروموتور بررسی شود تا در صورت بروز اشکال در هر مورد برای رفع آن اقدام شود. خواندن کاتالوگ دستگاه و بررسی اطلاعات موتور الکتریکی هم یک امر ضروری است که قبل از آغاز عملکرد آن باید انجام شود. راه اندازی دستگاه بدون بررسی نکات فنی دستگاه، آگاهی از موارد گارانتی و نحوه استفاده از موتور ممکن است زیان‌بار باشد.
ایمنی فنی الکتروموتور چطور باید تامین شود؟
سر کابل‌ها و خروجی سیم‌پیچ‌ها به هیج عنوان نباید باز باشد و همیشه قبل از کار باید نسبت به پوشیده و محصور بودن آن مطمئن شد. پارچه و لباس ویژه تمیز کردن نباید با بخش‌هایی از موتور که حرکت می‌کند ارتباط پیدا کند. حتما هنگام عیب یابی و بررسی الکتروموتور شخص باید از زیرپایی پلاستیکی استفاده کند. هیچ وقت نباید فلزها و اتصلات دستگاه با دست لمس شود و استفاده از عایق ضروری است. تمامی بخش‌های الکتروموتور باید هنگام کار برق‌دار درنظر گرفته شده و با احتیاط با آن برخورد شود. موقع باز کردن کابل تغذیه انتهای سه فاز کابل باید به زمین وصل شوند و کوتاه شده باشد.
گرمای بیش از حد مجاز، اضافه شدن جریان، تغییر تعداد دور دستگاه و صدا و لرزش از مواردی است که باید جدی گرفته شود. موتور باید از باز بیش از حد محافظت شود اگر بار بیش از اندازه به دستگاه وارد شود دستگاه دو فاز شده جریان عبوری موتورها افزایش پیدا می‌کند. ادامه‌دار بودن این روند باعث بیش از حد گرم شدن سیم پیچی موتور می‌شود عایق موتور آسیب دیده و موتور خواهد سوخت. اگر الکتروموتور از بخش‌های مختلف دستور می‌گیرد باید در این مورد اطلاع رسانی انجام شود و اگر دستگاه‌ها و تجهیزات فرمان آن‌ها در محل‌های مختلفی قرار داشته باشند باید از آماده بودن دستگاه‌ها اطمینان حاصل کرد و بعد نسبت به رفع عیب و شروع به کار دستگاه اقدام شود.
بیشتر بدانید: پلاک خوانی الکتروموتور
اگر الکتروموتور کار نکند چه باید کرد؟
عوامل مختلفی ممکن است باعث اختلال عملکرد موتور الکتریکی شود در اینجا به مهمترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:
عدم تعادل ولتاژ موتور
اگر توزیع بار به صورت متعادل انجام نگیرد عدم تقارن سه فاز باید دنبال شود. سه فاز در حالت عادی باید یک اندازه باشد، افزایش دما در موتور باعث شکستگی عایق شده و عدم تعادل ولتاژ و عبور اضافه جریان را در پی دارد.
اعوجاج هارمونیکی
هارمونیک‌ها منابع اضافه ولتاژها یا جریان‌های AC بالا است که انرژی را به سیم پیچ‌های موتور منتقل می‌کنند. اتلاف انرژی موتور که در سیم پیچ‌ها به حرکت در می‌آید به مرور فعالیت و توان عایق‌ها را با اختلال مواجه می‌کنند. اعوجاج هامونیک راندمان موتور را پایین آورده و افزایش دمای عملیاتی را به وجود می‌آورد.
عواملی تاثیرگذار در کیفیت توان
ولتاژ گذار می‌تواند دلایلی مثل خاموش و روشن شدن بارهای مجاور یا اشکال بانک‌های خازنی اصلاح ضریب توان را در پی داشته باشد.
بیشتر بدانید: ابعاد بدنه الکتروموتور
نحوه عیب یابی الکتروموتور باید توسط متخصص شود، اگر به تکنسین دسترسی ندارید، صدا، لرزش و عملکرد دستگاه می‌تواند به عیب یابی دستگاه کمک کند. الکتروموتور باید به درستی نصب شود در غیر اینصورت عملکرد مطلوبی نخواهد داشت، قبل از شروع کار دستگاه باید استانداردهای نصب، ثابت بودن در محل کار و سیم پیچی دستگاه مورد بررسی قرار گیرد. اگر دستگاه به هر دلیلی روشن نشود. بوی سوختگی دادن، سیاه شدن سیم پیچ موتور، کاهش قدرت یا سرعت موتور و آمپر کشیدن بیش از حد الکتروموتور از مهمترین عیب‌های دستگاه هستند. طرز کار موتور ساده است وقتی دو آهنربا را به هم نزدیک می‌کنید از یک جهت هر دو به هم جذب می‌شوند و از جهت دیگر همدیگر را دفع می‌کنند. در الکتروموتور هم این اتفاق رخ می‌دهد، استاتو با برق‌دار کردن دستگاه حالت مغناطیسی ایجاد کرده و باعث چرخیدن روتور مغناطیسی می‌شود.
