به گزارش تجارت‌نیوز، دوچرخه‌های اشتراکی بیدود با آن رنگ نارنجی پرانرژی‌شان مدت‌زمان زیادی است که دیگر در تهران دیده نمی‌شوند. مدیرعامل این شرکت اعلام کرد که شهرداری تهران به دلیل عدم پاسخگویی، عدم صدور مجوز و نگاه غیرحرفه‌ای باعث تعطیلی و شکست استارتاپ «بیدود» شده است.
بیدود از سال ۱۳۹۷ فعالیت خود را در تهران آغاز کرد، اما پس از سه سال فعالیت، مسئولان شهرداری اعلام کردند که به دلیل اتمام قرار‌دادهای بیدود، دوچرخه‌های این سرویس از سطح شهرهای تهران و شیراز جمع‌آوری شده‌اند.
حسین قاسمی، مدیرعامل و رئیس هیات مدیره بیدود در گفتگو با تجارت‌نیوز ضمن تاکید بر اینکه خلاء قانونی درباره فعالیت دوچرخه‌های اشتراکی در ایران وجود ندارد، گفت: «فعالیت این سرویس از سال ۹۷ در تهران و از سال ۹۸ در شیراز آغاز شد. اما مدیران در شهرداری تهران و شیراز به دلیل نداشتن دانش کافی در این زمینه، مشکلات بسیاری در هر دو شهر برای این سرویس ایجاد کردند و تعلل‌های بیش از حد و عقیده‌های شخصی و به‌دور از خرد جمعی باعث چنین معضلاتی شد.»
در ادامه درباره علت شکست «بیدود» و بازار جهانی دوچرخه‌های اشتراکی به گفتگو با مدیرعامل بیدود می‌پردازیم.
ماجرای بیدود و شهرداری
مدیرعامل بیدود درباره چرایی تعطیلی بیدود در شیراز و تهران توضیح می‌دهد: «متأسفانه سوبسید‌ها را پرداخت نکردند، در زمان معاونت حمل‌و‌نقل پیشین در جلسه‌ای اعلام کردند که طی یک هفته و به صورت توافقی قراردادی بنویسید و در عرض دو هفته قرارداد امضا شود. حتی در بخش زنده خبری تلویزیونی هم اعلام کردند و از ۳۰ دقیقه وقت خود ۲۵ دقیقه را راجع به دوچرخه صحبت کردند. در همان برنامه اعلام کردند که قصد دارند سرویس‌های بیدود را گسترش دهند، اما طولی نکشید که بیدود تعطیل شد.
او ادامه می‌دهد: «شهرداری تهران و شیراز بیدود را تعطیل کرده‌اند و ما تنها کاری که توانستیم انجام دهیم، ارسال نامه به ریاست جمهوری بود. چون سال ۱۴۰۱ سال دانش‌بنیان است و ما هم دانش‌بنیان‌های سطح یک هستیم. نامه را هم به وزارت کشور ارجاع دادند و معاونت ترابری ریاست جمهوری و رئیس جمهور هم دستور ویژه روی آن داد. وزارت کشور هم به سازمان بازرسی‌ها و و دهیاری‌های شهرداری‌های کشور ابلاغ کردند. جلسات متعددی با حضور شورای شهر و شهرداری‌های تهران و شیراز، نماینده ریاست جمهوری و نماینده وزارت کشور برگزار شد،. حتی در این جلسات مبالغ و قرارداد‌ها را مشخص کرده‌اند و امضا گرفته‌اند. اما هنوز نه تهران به قرارداد رسیده و نه شیراز و هیچکس هم پاسخگو نیست.»
قاسمی از تعدیل ۱۵۰ نفر از کارکنان خود خبر داد و افزود: «بیدود ۱۵۰ نیروی خود را که با خانواده‌هایشان حدود ۵۰۰ نفر می‌شدند، تعدیل کرد. نیروهای که با دانش و سطح علمی بالا مشغول به فعالیت بودند. اما حالا تیم ما تنها ۴ نفر پرسنل دارد که از سیستم نگهداری می‌کنند. با تعطیلی بیدود، ۵هزار دوچرخه نارنجی هم از تهران خواهند رفت.»
مدیرعامل بیدود همچنین با اشاره به اینکه در کشور‌های دیگر بلافاصله بعد از اینکه یک استارتاپ مطرح می‌شود، با حمایت‌هایی که توسط حاکمیت آن کشور صورت می‌گیرد، برند‌های بعدی هم به بازار می‌آیند و سریعا رشد می‌کنند، می‌گوید: «موضوع دوچرخه‌های اشتراکی، موضوع بسیار مهمی است. با دوچرخه شروع می‌شود به اسکوتر می‌رسد و به دوچرخه‌های برقی و موتور خواهد رسید و نهایتا باید به ماشین برسد. اما در ایران به دلیل عدم حمایت دولت، سرمایه‌گذاران نیز راضی به سرمایه‌گذاری در این بخش نیستند. بیدود، براساس آخرین برآوردها حدود ۱۴۰ میلیارد تومان ارزشگذاری شد اما در نهایت این کسب‌وکار نتوانست به مسیرش ادامه دهد و تعطیل شد»
مدیرعامل بیدود عدم حمایت دولتی از استارتاپ‌ها را بزرگترین مشکل دانسته و توضیح می‌دهد: «من یک سرمایه‌گذار بودم و یک کارآفرین که استارتاپی را با تیم و شرکایم شروع کرده و سعی کردیم تهران و ایران را به جای بهتری برای زندگی تبدیل کنیم. اما با نگاه غیرحرفه‌ای و شخصی و ترک فعل‌ها مواجه شدیم. مدیران دولتی به دلیل اختلاف دانشی بسیار بالایی که با بخش خصوصی و جوان‌ها دارند، نمی‌توانند فاصله‌ها را پر کنند و از دانش روز عقب مانده‌اند و به همین علت صدمات جبران‌ناپذیری به سرمایه‌گذاران وارد می‌کنند.»
فعالیت دوچرخه های اشتراکی در جهان
مدیرعامل بیدود درباره دوچرخه های اشتراکی در جهان توضیح می‌دهد: «حوزه حمل‌و‌نقل اشتراکی امروز یک حوزه بسیار قدرتمند در تمام دنیا است؛ سرویس دوچرخه اشتراکی به کم شدن ترافیک و تسهیل و سرعت حمل‌و‌نقل کمک کرده است. دوچرخه‌های اشتراکی موج حمل‌و‌نقلی جدید است که از آمریکا تا چین و اروپا و آسیای شرقی را دربرگرفته است.»
به‌گفته او یکی از استارتاپ‌های دوچرخه اشتراکی مطرح در جهان «موبایک» است که کار خود را در سال ۲۰۱۴ شروع کرد. سال ۲۰۱۸ زمانی که آن شرکت چهار ساله بود، ۷ میلیارد دلار ارزشگذاری شد. موبایک زمان کرونا خودش را بیشتر نشان داد چون توانست در پدافند غیرعامل به جامعه کمک کند. زمانی که سرویس‌های حمل‌و‌نقل عمومی تعطیل می‌شدند، این سرویس در دوران کرونا بسیار مؤثر عمل کرد؛ به‌صورتی که شرکت‌های چینی درخواست‌های کاربرانشان افزایش یافت.»
قاسمی همچنین در رابطه با نوع فعالیت استارتاپ‌های دوچرخه‌های اشتراکی در جهان می‌گوید: «در تمام دنیا شرکت‌هایی که در ارتباط با دوچرخه‌های اشتراکی فعالیت می‌کنند، به دلیل آورده‌های بسیار بالایی که برای جامعه دارند، از دولت سوبسید دریافت می‌کنند. به‌عنوان مثال مردم بدون اینکه پولی بدهند از ایستگاه‌های اتوبوس استفاده می‌کنند و ایستگاه‌های اتوبوس محلی برای درآمدزایی دولت نیست.»
دوچرخه‌های نارنجی تهران را ترک می‌کنند
قاسمی در پایان به این نکته اشاره کرد که در همه جای دنیا اعداد و ارقام هزینه‌ها و یارانه‌هایی که دولت‌ها برای بیماری‌هایی چون فشار خون، افسردگی و… پرداخت می‌کنند، بسیار زیاد است. یعنی بیش از مقداری که دولت‌ها برای کسب‌وکارهایی که می‌توانند نرخ این بیماری‌ها را کاهش دهند، هزینه می‌کنند.
او در این باره توضیح داد: «اگر کسبوکاری که زیرساخت‌های کافی را فراهم کرده است، مورد حمایت دولت قرار بگیرد، می‌توان نتیجه قابل قبولی گرفت. حتی با استفاده از این راه و پرداخت همان سوبسید یا حتی مبالغ کمتر به کسب‌وکارهایی مانند بیدود می‌توان از پرداخت هزینه‌های بیشتر جلوگیری کرد. هزینه‌هایی مانند پرداخت یارانه‌های داروهای خاص یا پرداخت یارانه سوخت.»
با وجود این، اما دولت و شهرداری علت توقف فعالیت دوچرخه‌های بیدود را بدعهدی این شرکت در تعمیر دوچرخه‌ها و عدم تحویل اطلاعات داده‌های ترافیکی سفرهای شهروندان به شهرداری، اعلام می‌کنند؛ در حالی که این مشکلات به راحتی قابلیت حل و فصل دارند و شاید نیازی به تعطیل کردن یک شرکت دانش‌بنیان نباشد.
با این حال به نظر می‌رسد که قصه ۵ هزار دوچرخه «بی دود» فعلا به پایان رسیده است و اگر مدیرعامل این شرکت از تلاش خود برای فعالسازی دوباره این دوچرخه‌های نارنجی دست بکشد، آن‌ها برای همیشه از شهر تهران و شیراز حذف خواهند شد. این مسئله در حالی است که نفس تهران و کلان‌های ایران از دود و دم گرفته است و دوچرخه‌ها می‌توانند راهکاری برای کاهش آلودگی هوا باشند.
