در دنیای امروز، مدیریت پروژه به عنوان یکی از مهارت‌های بسیار ارزشمند و حیاتی در محیط کسب و کار شناخته می‌شود. این مهارت باعث بهبود عملکرد و موفقیت در انجام پروژه‌ها در صنایع مختلف می‌شود. از این رو صنعت و بازار کار همیشه به دنبال نیروهای متخصص و کار بلد در حوزه مدیریت و کنترل پروژه بوده است. این موضوع باعث شده تا افراد زیادی به دنبال آموزش دیدن و یادگیری در این حوزه باشند، اما گستردگی و تنوع زیاد مطالب و منابع باعث شده تا فرآیند یادگیری در این حوزه پیچیده و گاهاً چالش برانگیز باشد.
در این مطلب ما به تشریح یک مسیر جامع برای یادگیری مدیریت و کنترل پروژه می‌پردازیم و ملزومات متخصص شدن در حوزه مدیریت و کنترل پروژه را بررسی می‌کنیم.
مدیر پروژه کیست و چه وظایفی دارد؟
مدیر پروژه نقش مهمی در تضمین موفقیت یک پروژه ایفا می‌کند. اگر بخواهیم این جایگاه شغلی را تعریف کنیم می‌توانیم بگوییم مدیریت پروژه عبارت است از برنامه‌ریزی، اجرا، کنترل و نظارت بر پروژه‌ها به منظور دستیابی به اهداف مشخص، که شامل عملیات تخصیص منابع، زمانبندی، بودجه‌بندی، ارتباطات و کنترل کیفیت می‌شود. به عبارت دیگر مدیریت پروژه یک خط مشی است که برنامه‌ریزی و اجرای پروژه‌ها را مطالعه و بررسی می‌کند و در تلاش است تا با استفاده از برنامه‌ها و منابع به اهداف تعیین‌شده دست پیدا کند تا پروژه‌ها در مدت‌زمان مشخص به بهینه ترین شکل ممکن اجرا شوند. انجام این وظایف و تحقق این اهداف مستلزم داشتن مهارت، دانش و تجربه است.
بازار کار و آینده شغلی مدیریت پروژه در ایران
با توجه به توسعه مداوم صنایع نفت و گاز در ایران و سیر صعودی پروژه‌های عمرانی که در حال اجرا هستند و همچنین گسترش اکوسیستم استارتاپی کشور می‌توان گفت در آینده نزدیک احتمال افزایش تعداد فرصت‌های شغلی مرتبط با این رشته، در داخل کشور وجود خواهد داشت. با توجه به گزارش‌های منتشر شده از سایت‌های کاریابی می‌توان نتیجه گرفت مدیران پروژه نسبتاً درآمد خوبی دارند اما این درآمد وابسته به عوامل مختلفی مثل سابقه کار، تحصیلات، اعتبار علمی، محل پروژه، موقعیت و جایگاه شغلی است.
فرآیند استخدام برای این شغل معمولاً با توجه به حوزه کاری شرکت و پروژه‌های موردنظر، سطح تحصیلات و دانش متقاضیان استخدامی تعیین می‌شود. اغلب داشتن تجربه در این حوزه مزیت محسوب می‌شود و اهمیت بالایی دارد اما افراد مبتدی نیز با داشتن دانش فنی در صنعت مرتبط با پروژه و مهارت‌های سخت و نرم موردنیاز برای مدیریت پروژه، می‌توانند انتظار استخدام در شرکت‌های بزرگ با حقوق مناسب را داشته باشند.
کسب تخصص و مهارت‌های لازم برای ورود به بازار کار
پس از شناخت بازار کار، آینده شغلی و فرآیند استخدام مدیر پروژه در ایران نوبت آن رسیده تا به تشریح دانش و مهارت مورد نیاز سازمان ها و شرکت ها بپردازیم. برای اینکار باید یک شناخت کلی از وظایف و اموری که یک مدیر پروژه در طول پروژه با آن درگیر می شود داشته باشیم.
بطور کلی یک مدیر پروژه در طول پروژه با موارد زیر درگیر می شود:
- مدیر پروژه وظیفه تعیین اهداف شفاف و ارزش گذاری آن را دارد. همچنین باید این اهداف را بشکند و به اهداف کوچکتر و قابل برنامه ریزی تبدیل کند و بر روند اجرا و انجام آن‌ها طبق زمانبندی مشخص شده نظارت داشته باشد. همچنین تعیین ددلاین و ضرب‌العجل انجام و تکمیل بخش‌های مختلف پروژه از وظایف مدیر پروژه است.
- باید با مفاهیم مدیریت پروژه آشنا باشد و شناخت خوبی از استاندارد های مدیریت پروژه داشته باشد و حداقل روی یکی از استاندارد ها مسلط باشد.
- مدیر پروژه باید با سیستم خلق ارزش آشنا باشد و منابع و بودجه را به درستی مدیریت کند و آن را به بهینه ترین شکل تخصیص بدهد و بر روی آن نظارت داشته باشد.
- تعامل با ذینفعان پروژه، رسیدگی به مشکلات و موانع ایجاد شده و یافتن راه حل موثر برای آن‌ها
- اطمینان از کیفیت انجام پروژه به کمک ابزارها و تکنیک‌های ارزیابی کیفیت
- مدیریت تنظیم قرارداد با فروشندگان و تامین‌کنندگان منابع و کالاهای مورد نیاز
- کنترل و نظارت بر انجام و پیشرفت پروژه و در صورت لزوم اعمال تغییرات و اصلاحات
- مستندسازی و تهیه گزارش از روند انجام پروژه و ارائه آن به ذینفعان
- تشخیص و شناسایی مشکلات و ریسک‌های احتمالی و تعیین راهکارهایی برای مقابله با آن‌ها
پیکره دانش مدیریت پروژه PMBOK
استاندارد PMBOK (راهنمای مدیریت پروژه انجمن مدیریت پروژه آمریکا) یکی از مهم ترین و شناخته شده‌ترین استانداردهای مدیریت پروژه است که به عنوان یک مرجع بین‌المللی در این حوزه شناخته می‌شود. این استاندارد در واقع یک فهرست جامع از دانش‌ها، مفاهیم، روش‌ها و اصولی است که در مدیریت پروژه مورد استفاده قرار می‌گیرد. استفاده از PMBOK به کارفرمایان این اطمینان را می دهد که پروژه براساس دانش و استانداردهای بین المللی در حال انجام است و نتیجه نهایی کیفیت مطلوبی دارد و طی فرآیندهای مختلف به چالش کشیده شده است.
یادگیری استانداردهای این دانش به دلایل زیر از اهمیت ویژه ای برخوردار است:
- مدیریت الزامات پروژه
- کاهش شکست در پروژه
- ایجاد رویکرد واحد در پروژه
- راهنمای آسان مراحل مدیریت پروژه
- ارائه مستندی از مراحل اجرای پروژه
- استانداردسازی فرآیند مدیریت پروژه
همچنین استاندارد PMBOK مثل یک زبان بین المللی در پروژه باعث می شود تا اگر یکی از افراد در تیم پروژه تغییر کرد نبودن آن تاثیر چندانی بر روی پروژه نداشته باشد و نفر بعدی کارهای آن را به سادگی بفهمد و آن را ادامه بدهد. این موضوع باعث می شود تا از هدر رفت زمان و هزینه جلوگیری شود و نیازی به آموزش های شخصی سازی شده برای نیرو های جدید نباشد.
مهارت های نرم برای مدیران پروژه
علاوه بر تحصیلات و مهارت‌های تخصصی، یک مدیر پروژه موفق می‌بایست واجد مهارت‌ها و توانایی‌های فردی مورد نیاز برای انجام و مدیریت یک پروژه باشد.
- مهارت‌های رهبری از ویژگی های مدیر پروژه موفق
- مهارت‌های ارتباطی
- مهارت حل مسئله
- مهارت‌های تفویض از ویژگی های مدیر پروژه موفق
- اشتیاق
- مهارت‌های تیم‌سازی
- صداقت از ویژگی های مدیر پروژه موفق
آموزش مدیریت پروژه یک پله بالاتر از تخصص!
دوره مدیریت پروژه در جهاد دانشگاهی صنعتی شریف تمام مباحثی را که نیاز است تا یک مدیر برنامه ریزی و کنترل پروژه بر آن‌ها تسلط داشته باشد، شامل می‌شود، این مباحث به صورت پله پله و گام به گام توسط برترین اساتید فعال در صنعت به صورت آنلاین آموزش داده خواهد شد.
این دوره با رویکرد کسب مهارت‌های تخصصی مورد نیاز کاملاً کارگاهی و پروژه محور، تهیه و تدوین شده است. و فراگیران بصورت کاملاً عملی نحوه‌ی پیاده‌سازی PMBOK7 در محیط واقعی پروژه‌ها را می‌آموزند. پس از گذراندن این دوره ها و شرکت در آزمون پایان دوره، از طرف جهاد دانشگاهی صنعتی شریف، به دانش آموختگان مدرک معتبر و قابل ترجمه زیر نظر وزارت علوم به فراگیران اعطا خواهد شد. همچنین فراگیران با تکیه بر دانش و تجربه ای که در این دوره ها کسب کرده اند توانایی برنامه ریزی و مدیریت پروژه ها را خواهند داشت و می‌توانند به عنوان یک مدیر پروژه حرفه‌ای در صنعت مشغول به کار شوند.
