رویداد زیرساخت اقتصاد دیجیتال به همت کارخانه نوآوری رسانه راهکار روز دوشنبه ۲۱ آبان‌ماه با حضور گسترده فعالان حوزه سخت‌افزار و زیرساخت دیجیتال با هدف بررسی چالش‌ها، راهکارها و مسیرهای توسعه حوزه زیرساخت دیجیتال ایران، تحلیل کارنامه اکوسیستم زیرساخت دیجیتال در یک دهه گذشته و همین‌طور چالش‌های تنظیم‌گری صنعت و تأثیر آن بر رشد اقتصاد دیجیتال برگزار شد.
در حالی که اقتصاد دیجیتال در سراسر جهان در حال رشد سریع است، ایران همچنان با موانع بزرگی در این حوزه دست و پنجه نرم می‌کند. یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها، کمبود نیروی انسانی ماهر در حوزه فناوری و ارتباطات است. علی یوسفی‌زاده، مدیرعامل شرکت آسیاتک، در این خصوص گفت: چالش اصلی اقتصاد دیجیتال، کمبود نیروی انسانی ماهر و نگهداری نادرست زیرساختها است که بدون آن زیرساختها حتی بهترین تجهیزات هم کارایی نخواهند داشت. این مسأله باعث می‌شود که بسیاری از پروژه‌های دیجیتال، علیرغم سرمایه‌گذاری‌های اولیه، به دلیل نبود نیروهای متخصص، با مشکل مواجه شوند.
یکی دیگر از مشکلات اساسی، فرسودگی و ناکارآمدی زیرساختها است که اثرات منفی زیادی بر عملکرد شبکه‌های دیجیتال کشور گذاشته است. بسیاری از شبکه‌ها و سیستم‌های دیجیتال موجود در ایران علیرغم استفاده زیاد به‌روزرسانی نشده‌اند. وحید شاه منصوری، رئیس مرکز تحقیق و توسعه همراع اول توضیخ داد: مهم‌ترین چالش ما در همراه اول کاهش درآمد به دلیل تعرفه‌های پایین و فرسودگی زیرساخت‌هاست. تعرفه‌های پایین باعث شده که سرمایه‌گذاری در زیرساختها توجیه‌پذیر نباشد. به گفته وی، عدم توجه به سرمایه‌گذاری در زیرساختها می‌تواند منجر به از بین رفتن پایداری شبکه‌ها و افزایش مشکلات در عملکرد سیستم‌ها شود.
در کنار این مشکلات، استفاده از قطعات غیر استاندارد و تجهیزات قدیمی نیز یکی دیگر از چالش‌های اصلی برای کسب‌وکارها و سازمان‌ها به شمار می‌رود. به‌ویژه در دنیای دیجیتال که نیاز به امنیت و کارایی بالا ضروری است، استفاده از تجهیزات دست دوم و غیر اصل می‌تواند خسارات جبران‌ناپذیری به بار آورد. بهناز رحمتی، مدیر فروش فالنیک، یکی از شرکت‌های پیشرو در ارائه خدمات فناوری، بر استفاده از تجهیزات جدید و به‌روز تأکید و بیان کرد: انتخاب قطعات اصل و تجهیزات جدید، گامی اساسی برای ارتقای امنیت و کیفیت سیستم‌هاست.
بازار رقابتی ناسالم و پایین بودن سطح آگاهی‌های فنی و امنیتی نیز از دیگر عواملی است که باعث ایجاد مشکلاتی در حوزه اقتصاد دیجیتال ایران شده است. این مشکلات موجب می‌شود که کسب‌وکارها نتوانند به‌درستی از ظرفیت‌های فناوری بهره‌برداری کنند. مسعود مقیمی، مدیرعامل داروگ تأکید کرد: بازار رقابتی ناسالم، آگاهی پایین از مسائل امنیتی و فنی، چالشی جدی برای اقتصاد دیجیتال به وجود آورده است. این موضوع نه‌تنها به کاهش کارایی سیستم‌ها منجر می‌شود، بلکه باعث افزایش آسیب‌پذیری در برابر تهدیدات سایبری نیز می‌گردد.
وی ادامه داد: به‌ویژه در شرایط فعلی که بسیاری از کسب‌وکارها به سیستم‌های کلاد و ابری برای ذخیره‌سازی اطلاعات و پردازش داده‌ها وابسته شده‌اند، امنیت سایبری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. برای ارتقاء امنیت سایبری، لازم است که زیرساخت‌های اینترنتی به‌طور کامل به‌روزرسانی شوند و سیاست‌گذاری‌های دقیق و مناسب در این زمینه انجام گیرد. “برای ارتقاء امنیت سایبری، لازم است که زیرساخت اینترنتی بهبود یابد و سیاست‌گذاری‌های درست امنیتی انجام شود.
محمدعلی چیت‌ساز، مدیرفنی ایمن داده شبکه بر ارتقاء سطح آگاهی به صورت سازمانی تاکید کرد و گفت: در دنیای دیجیتال امروز، سازمان‌ها باید به‌طور مداوم آموزش ببینند و توانمندی‌های فنی خود را به‌روز کنند. چراکه افزایش آگاهی می‌تواند به کسب‌وکارها کمک کند تا در برابر تهدیدات امنیتی مقاوم‌تر شوند. از این رو، توجه به آموزش نیروی انسانی و توسعه فرهنگ سازمانی به‌ویژه در عرصه امنیت سایبری می‌تواند به‌عنوان یک راهکار مؤثر در پیشبرد اهداف اقتصادی و دیجیتال کشور محسوب شود.
چالش‌های اقتصادی کشور نیز بر پیشرفت در حوزه دیجیتال اثرات منفی گذاشته است. یکی از مسائل اساسی در حال حاضر، کمبود زیرساخت‌های مناسب برای استفاده از فناوری‌های نوین مانند هوش مصنوعی است. محمدعرفان شمس، راهبر تیم محصولی آروان کلاد در این باره توضیح داد: هوش مصنوعی برای پیشرفت در حوزه زیرساخت‌های نیازمند بیش از ۱۰ هزار رک دیتا سنتر است اما در حال حاضر کشور در این حوزه با عقب‌افتادگی قابل توجهی روبه‌رو است و این مسئله باعث می‌شود که ایران نتواند به‌طور مؤثر از پتانسیل‌های فناوری‌های نوینی مانند هوش مصنوعی و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها بهره‌برداری کند.
در نهایت، به نظر می‌رسد که تنها با سرمایه‌گذاری گسترده در زیرساختها، استفاده از فناوری‌های نوین و بهبود سیستم‌های رگولاتوری می‌توان به بهبود وضعیت اقتصاد دیجیتال در ایران کمک کرد. در غیر این صورت، مشکلات موجود در حوزه‌های مختلف، از جمله نیروی انسانی، تجهیزات و سیاست‌های ناکارآمد، مانع از رشد و پیشرفت پایدار در این حوزه خواهند شد.
کارشناسان تأکید دارند که “برای پیشرفت در این حوزه باید زیرساخت‌های مناسبی فراهم شود” و از این رو لازم است که حاکمیت و بخش خصوصی به‌طور مشترک اقدام به توسعه زیرساختها و بهبود محیط کسب‌وکار دیجیتال کنند
