درحالی‌که جهان در آستانه تحولات بزرگی همچون هوش مصنوعی و کامپیوترهای کوانتومی ایستاده است، برنامه‌نویسان ایرانی با چالش‌هایی همچون اینترنت ضعیف، فیلترینگ و بحران مهاجرت دست‌وپنجه نرم می‌کنند. گزارش تازه‌ای که توسط کوئرا و با حمایت دیجی‌کالا و دیجی‌پی منتشر شد، تصویری شفاف از وضعیت برنامه‌نویسی در ایران ارائه می‌دهد و نشان می‌دهد که کیفیت زندگی و دسترسی به فرصت‌های بهتر، اصلی‌ترین دلایل مهاجرت این قشر متخصص است. آیا می‌توان با استفاده از فناوری و دانش جهانی، این چالش‌ها را به فرصت تبدیل کرد؟
فیلترینگ و کیفیت اینترنت؛ مانع اصلی رشد برنامه‌نویسان
یکی از نتایج کلیدی این گزارش، تأثیر مخرب فیلترینگ و اینترنت ضعیف بر بهره‌وری برنامه‌نویسان ایرانی است. این چالش‌ها نه‌تنها زمان کاری افراد را کاهش می‌دهند، بلکه بر تمایل به مهاجرت نیز اثرگذار هستند. طبق آمار، ۴۰ درصد از برنامه‌نویسان قصد مهاجرت دارند و دلیل اصلی آن‌ها، بهبود کیفیت زندگی عنوان شده است.
تغییرات در الگوهای یادگیری و محبوبیت زبان‌های برنامه‌نویسی
بر اساس این گزارش:
• یوتیوب پرطرفدارترین منبع یادگیری برای برنامه‌نویسان ایرانی است.
• پایتون همچنان محبوب‌ترین زبان برنامه‌نویسی در ایران محسوب می‌شود.
• حقوق بالا، دورکاری، و فرصت یادگیری و رشد از اصلی‌ترین اولویت‌های شغلی این جامعه تخصصی هستند.
علیرضا جلالیان، مدیر توسعه کسب‌وکار کوئرا، با اشاره به اهمیت داده‌محوری در تصمیم‌گیری‌ها گفت:«برای شناخت دقیق نیازها و اولویت‌های جامعه برنامه‌نویسان، لازم بود اطلاعاتی جامع و بومی جمع‌آوری کنیم. این گزارش فرصتی برای بهبود شرایط و ارتقای جایگاه این حرفه است.»
دیجی‌کالا: پذیرش مهاجرت به‌عنوان یک واقعیت
مسعود طباطبایی، مدیرعامل دیجی‌کالا، در این نشست با اشاره به چالش‌های نگهداشت نیروی انسانی متخصص گفت:«مهاجرت را به‌عنوان یک واقعیت پذیرفته‌ایم. اما تلاش کرده‌ایم حضور متخصصین در ایران را طولانی‌تر کنیم. هدف ما ایجاد محیطی امن و پایدار برای کارکنان است، اما نمی‌توانیم با عوامل بیرونی مقابله کنیم.»
طباطبایی همچنین به تلاش‌های دیجی‌کالا برای حمایت از مناطق کمتر توسعه‌یافته اشاره کرد و افزود:«بخش محصولات بومی و محلی دیجی‌کالا توانسته فرصت‌هایی برای کارآفرینی و اشتغال پایدار در مناطق دورافتاده ایجاد کند. این نشان‌دهنده قدرت فناوری در کاهش شکاف‌های اقتصادی است.»
هوش مصنوعی؛ کلید آینده رقابت‌پذیری
هوش مصنوعی یکی از موضوعات اصلی این نشست بود. طباطبایی با تأکید بر اهمیت این فناوری برای رشد کسب‌وکارها گفت:«هر سازمانی که به‌سراغ هوش مصنوعی نرود، از رقبا عقب خواهد ماند. این فناوری ابزاری استراتژیک برای بهینه‌سازی فرآیندها و افزایش بهره‌وری است.»
او افزود که علی‌رغم چالش‌های مالی و فنی، سرمایه‌گذاری روی هوش مصنوعی برای بقای کسب‌وکارها در آینده ضروری است.
بحران مهاجرت؛ چالشی که آینده کشور را تهدید میکند
در ادامه این نشست، علی شریفی زارچی، استاد دانشگاه تهران، به ارائه آماری نگران‌کننده درباره مهاجرت نیروی انسانی متخصص پرداخت. او اشاره کرد که طی ۴ سال گذشته، تعداد دانشجویان ایرانی در کشورهای مقصد نزدیک به ۸۲ درصد افزایش یافته است.
شریفی زارچی با هشدار درباره پیامدهای این روند گفت:«نیروی متخصص در حال ترک کشور است، در حالی که نیروی غیرمتخصص وارد می‌شود. این ناترازی انسانی، آینده اقتصادی ایران را با چالش‌های جدی روبه‌رو خواهد کرد.»
امید به آینده؛ تلاش برای تغییر شرایط
با وجود چالش‌های مطرح‌شده، سخنرانان بر لزوم ایجاد تغییر و تلاش برای بهبود شرایط تأکید کردند. طباطبایی در بخش پایانی سخنانش گفت:«هرچند مسیر پیش رو دشوار است، اما با استفاده از ظرفیت‌های دانش جهانی و فناوری، می‌توانیم برای بهبود شرایط گام‌های مؤثری برداریم.»
این نشست فرصتی برای بررسی دقیق مشکلات و امید به راهکارهایی بود که می‌توانند وضعیت برنامه‌نویسی در ایران را بهبود ببخشند.
