انجمن بلاکچین ایران در پژوهشی با عنوان «تأثیر رمزارزها بر نرخ ارز و تنظیم‌گری حوزه رمزارزها»، داده‌های آماری بانک مرکزی ایران و روندهای جهانی را بررسی کرده است. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که تأثیر رمزارزها بر نرخ ارز، به‌ویژه در ایران، بسیار محدود است و نباید آن را عامل اصلی تغییرات نرخ ارز یا مبنایی برای اعمال محدودیت‌های تنظیم‌گری دانست.
این انجمن در بیانیه‌ای اعلام کرده است: «هدف از این پژوهش، ارائه تحلیل علمی و شفاف‌سازی تأثیر رمزارزها، به‌ویژه تتر (USDT)، بر اقتصاد ایران و پیشنهاد چارچوبی جامع برای تدوین سیاست‌های واقع‌بینانه در این حوزه است.»
تأثیر سیاست‌های نادرست و نیاز به تنظیم‌گری هوشمندانه
این پژوهش تأکید می‌کند: سیاست‌های محدودکننده و تنظیم‌گری نادرست می‌تواند باعث خروج ارز از کشور شود. با تحلیل داده‌های بانک مرکزی و تجربیات بین‌المللی، پیشنهادهایی برای بهره‌گیری از پتانسیل رمزارزها و تنظیم‌گری هوشمند ارائه شده است.
پژوهشگران معتقدند فناوری بلاکچین و ویژگی غیرمتمرکز بودن رمزارزها می‌تواند سیستم‌های مالی سنتی را تحت‌تأثیر قرار داده و وابستگی به ارزهای فیات را کاهش دهد. همچنین، استفاده گسترده از رمزارزها ممکن است به ثبات اقتصادی در کشورهایی با مشکلات ارزی کمک کند. با این حال، سهم رمزارزها در اقتصاد جهانی همچنان اندک است و عمدتاً به‌عنوان دارایی‌های سوداگرانه استفاده می‌شوند.
سهم اندک رمزارزها در اقتصاد جهانی و ایران
در بخش ابتدایی پژوهش آمده است: «رمزارزها دارایی‌های دیجیتال مبتنی بر بلاکچین هستند که برای مبادلات مالی استفاده می‌شوند. با وجود افزایش استفاده از این ابزارها، سهم رمزارزها در اقتصاد جهانی ناچیز است و تنها ۰.۴ درصد از معاملات ارزی جهانی در سال ۲۰۲۴ را تشکیل داده‌اند.»
در ایران نیز حجم معاملات رمزارزها، از جمله تتر، بسیار محدود است. این معاملات سالانه کمتر از ۵ میلیارد دلار برآورد شده که در مقایسه با حجم کل معاملات ارزی کشور (۳۰۰ میلیارد دلار در سال)، سهمی اندک محسوب می‌شود.
عوامل اصلی تأثیرگذار بر نرخ ارز
این پژوهش نشان می‌دهد که تغییرات نرخ ارز در ایران بیشتر تحت تأثیر عوامل کلان اقتصادی نظیر تورم و تحریم‌هاست. برخلاف تصور برخی سیاست‌گذاران، تأثیر رمزارزها در این زمینه ناچیز بوده است.
به دلیل ماهیت غیرمتمرکز و هزینه پایین انتقال رمزارزها، این ابزارها پتانسیل بالایی برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی و ورود ارز به کشور دارند، به‌ویژه در کشورهایی که با تحریم‌های اقتصادی مواجه‌اند. برای بهره‌گیری از این فرصت‌ها، شفافیت قانونی، توسعه زیرساخت‌ها، و تنظیم‌گری متعادل ضروری است.
همچنین تتر به‌عنوان یک استیبل‌کوین، شاخص لحظه‌ای نرخ دلار در بازار آزاد ایران است. تغییرات نرخ تتر مستقیماً از نوسانات دلار تأثیر می‌گیرد و نقش آن بیشتر به‌عنوان ابزار مالی نمایانگر نرخ ارز است، نه عامل تغییر آن.
پیشنهادها برای سیاست‌گذاری در حوزه رمزارزها
این پژوهش بر اهمیت تدوین قوانین کارآمد و شفاف برای:
- جلوگیری از سوءاستفاده‌های مالی؛
- حمایت از نوآوری و سرمایه‌گذاری خارجی؛
- جلوگیری از مهاجرت کاربران و سرمایه‌گذاران به پلتفرم‌های خارجی؛
- توسعه فناوری بلاکچین و آموزش عمومی برای افزایش اعتماد به این حوزه.
طبق این پژوهش، حجم معاملات رمزارزها در ایران حتی در بدترین حالت، کمتر از ۵ درصد مبادلات روزانه دلار در کشور است. با این حال، با رشد روزافزون بازار رمزارزها، این حوزه می‌تواند به‌جای خروج ارز، به ارزآوری برای کشور کمک کند. برای تحقق این هدف، اتخاذ سیاست‌های متعادل و تنظیم‌گری هوشمندانه ضروری است تا ایران بتواند از ظرفیت‌های این بازار نوظهور بهره‌مند شود.
