در روزهای اخیر، پستی از حسام آرمان‌دهی، کارآفرین و از بنیان‌گذاران پلتفرم‌های دیوار و کافه‌بازار، در لینکدین بازتاب گسترده‌ای در میان فعالان حوزه استارتاپ و فناوری اطلاعات داشته است. آرمان‌دهی در این یادداشت با نگاهی صریح به گذشته نه‌چندان دور اکوسیستم استارتاپی ایران، به ریشه‌یابی عقب‌ماندگی این حوزه در مقایسه با کشورهای منطقه پرداخته است. به باور او، سرنخ این افول به یک جریان مخرب و سازمان‌یافته تحت عنوان «شبنامه» بازمی‌گردد.
او در این پست نوشته است:«در سال‌هایی نه‌چندان دور، ایران در حوزه استارتاپ‌ها و کسب‌وکارهای اینترنتی رتبه اول منطقه را در اختیار داشت؛ از فروشگاه و تاکسی اینترنتی گرفته تا خدمات ابری و هوش مصنوعی. اما ترکیه، امارات، عربستان و حتی اردن یکی‌یکی از ما پیشی گرفتند. دلیل اصلی آن را باید در ظهور شبنامه‌ها جست‌وجو کرد؛ جریانی که تمرکز مدیران و شرکت‌ها را از رشد و نوآوری به حاشیه‌سازی و ترس تغییر داد.»
آرمان‌دهی با اشاره به فضای امنیتی‌سازی گسترده‌ای که شبنامه‌ها ایجاد کردند، توضیح می‌دهد که چگونه بی‌نام و نشان، با استفاده از کلیدواژه‌هایی مانند IPO و شبکه تغییر، اعتبار افراد و شرکت‌ها را هدف گرفتند و در نهایت باعث مهاجرت گسترده نیروهای کلیدی از ایران شدند.
او در ادامه تأکید می‌کند: «شبنامه‌ها بدون معرفی نویسنده یا پاسخگویی رسمی، موجی از بی‌اعتمادی و اختلال در فضای کسب‌وکار ایجاد کردند و بسیاری از نخبگان و مدیران جوان را در آستانه دهه سوم زندگی، به مهاجرت وادار کردند.»
این اظهارات با واکنش حمید محمدی، هم‌بنیان‌گذار دیجی‌کالا، همراه شد. او با بازنشر این پست، شبنامه‌ها را با یکی از فاجعه‌بارترین رویدادهای تاریخی ایران مقایسه کرده و نوشت:«به‌نظرم اگر چند دهه دیگر به این دوران نگاه کنیم، تأثیر شبنامه‌ها چیزی شبیه به حمله مغول در تاریخ ایران خواهد بود؛ با این تفاوت که اثراتش به‌تدریج ظاهر می‌شود. کاش می‌شد فهمید نیت پشت این جریان چه بود!»
در شرایطی که استارتاپ‌های منطقه یکی پس از دیگری جذب سرمایه‌های ده‌ها و صدها میلیون دلاری را جشن می‌گیرند، گزارش‌های رسمی از صفر شدن سرمایه‌گذاری جسورانه در ایران طی سال جاری خبر می‌دهند.
پرسش اصلی اما همچنان بی‌پاسخ مانده است:
نویسندگان شبنامه‌ها چه کسانی بودند، با چه هدفی نوشتند، چه نهادی از آن‌ها حمایت کرد و چرا هیچ‌گاه پاسخگو نشدند؟
اکوموتیو در ادامه این بحث و برای شفاف‌سازی هرچه بیشتر فضای نوآوری و کارآفرینی کشور، آماده دریافت و انتشار نظرات، مستندات و روایت‌های دیگر فعالان اکوسیستم در این زمینه است.
