سیلیکون‌ولی این روزها با هیجان از وعده‌های هوش مصنوعی مولد می‌گوید: خلق مشاغل نو، رشد اقتصادی، و ظهور استارتاپ‌های تک‌شاخ.
بانک‌ها و تحلیل‌گران اقتصادی نیز از نقش بالقوه این فناوری در افزایش تولید ناخالص داخلی تمجید می‌کنند. اما آنچه کمتر به آن پرداخته می‌شود، توزیع نابرابر مزایا و آسیب‌های این تحول فناورانه است؛ به‌ویژه در زمینه تأثیر آن بر اشتغال.
در همین راستا، شرکت آنتروپیک به‌تازگی از برنامه‌ای جدید با عنوان «آینده اقتصادی» رونمایی کرده است. هدف این برنامه، بررسی تأثیرات واقعی هوش مصنوعی بر اقتصاد جهانی و بازار کار، و ارائه پیشنهادهای سیاستی مبتنی بر داده و شواهد است.
سارا هک، مدیر سیاست‌گذاری آنتروپیک، می‌گوید: «همه از ما درباره اثرات اقتصادی هوش مصنوعی می‌پرسند؛ چه مثبت و چه منفی. ما تلاش می‌کنیم این بحث‌ها را به‌جای حدس و گمان، بر پایه داده‌های واقعی پیش ببریم.»
با این حال، نگرانی‌ها بی‌دلیل نیستند. داریو آمودی، مدیرعامل آنتروپیک، پیش‌بینی کرده که هوش مصنوعی می‌تواند طی ۵ سال آینده نیمی از مشاغل یقه‌سفید را از بین ببرد و نرخ بیکاری را تا ۲۰ درصد افزایش دهد. اما در طراحی این برنامه، آنتروپیک سعی کرده نگاه یک‌سویه نداشته باشد. هک تأکید می‌کند: «هدف ما این نیست که سناریویی از پیش‌تعیین‌شده را ثابت کنیم. ما می‌خواهیم بفهمیم واقعاً چه در حال رخ دادن است.»
برنامه «آینده اقتصادی» بر پایه شاخص متن‌باز اقتصادی آنتروپیک طراحی شده است؛ ابزاری که از ماه فوریه برای رصد تأثیرات هوش مصنوعی بر بازار کار راه‌اندازی شده و برخلاف بسیاری از رقبا، داده‌های آن به‌صورت عمومی در دسترس است.
این برنامه بر سه محور اصلی تمرکز دارد:
-
اعطای کمک‌هزینه پژوهشی به محققان برای بررسی اثرات اقتصادی هوش مصنوعی؛
-
ایجاد مجامع چندذی‌نفع برای تدوین پیشنهادهای سیاستی؛
-
توسعه مجموعه‌داده‌هایی برای پیگیری روندهای بلندمدت در حوزه بازار کار و بهره‌وری.
در فاز اول، آنتروپیک فراخوانی برای اعطای کمک‌هزینه‌هایی تا سقف ۵۰ هزار دلار منتشر کرده است. این شرکت از پژوهشگران، نهادهای مستقل و حتی تیم‌های دانشگاهی دعوت کرده تا پیشنهادهای تحقیقاتی کاربردی و سریع‌الاجرا ارائه دهند. همچنین به پروژه‌های منتخب، دسترسی به API کلود و منابع محاسباتی آنتروپیک نیز تعلق خواهد گرفت.
هک می‌گوید: «ما دنبال نتایج سریع هستیم. لازم نیست این پژوهش‌ها حتماً داوری آکادمیک داشته باشند، اما باید داده‌محور و عملی باشند. بازه زمانی ایده‌آل، حدود شش ماه است.»
دامنه‌ی این برنامه فقط محدود به مشاغل نیست. آنتروپیک به دنبال پاسخ دادن به پرسش‌های بنیادی‌تر است: در آینده، کدام مهارت‌ها ارزشمند باقی خواهند ماند؟ چه مشاغلی ایجاد می‌شوند که امروز حتی به آنها فکر نمی‌کنیم؟ و دولت‌ها چگونه باید سیاست‌های مالی خود را با این تغییرات تطبیق دهند؟
در همین حال، رقبای آنتروپیک نیز مسیرهای مشابهی را طی می‌کنند. OpenAI، رقیب اصلی این شرکت، در ژانویه از برنامه اقتصادی خود پرده برداشت. این برنامه بیشتر بر توسعه زیرساخت‌ها، آموزش عمومی در زمینه هوش مصنوعی و ایجاد «مناطق ویژه اقتصادی» تمرکز دارد. گرچه به‌صورت مستقیم به مسئله بیکاری اشاره نمی‌کند، اما چارچوب‌هایی برای آمادگی نیروی کار و سرمایه‌گذاری دولتی در آموزش ارائه می‌دهد.
در نهایت، به نظر می‌رسد که شرکت‌های بزرگ فناوری به‌تدریج در حال بازتعریف جایگاه خود در اقتصاد جهانی هستند—چه از سر مسئولیت‌پذیری، چه از روی دغدغه‌ی اعتبار برند. آنتروپیک نیز با برنامه «آینده اقتصادی» در تلاش است تا نقشی فعال و سازنده در این مسیر ایفا کند؛ نه صرفاً به‌عنوان عامل تغییر، بلکه به‌عنوان بخشی از راه‌حل.
