همزمان با اجرای سیاست های ارزی دولت ، یکی از مواردی که کارشناسان همواره بر آن تاکید می‌کردند، ارائه مجوز به بانک ها برای افتتاح حساب های سپرده ارزی و پرداخت سود و اصل آن به ارز افتتاح حساب بود. بر اساس برآوردهای اعلامی، بین ۲۰ تا ۲۵ میلیارد دلار ارز خانگی در کشور موجود است که بیشتر دارندگان آن به منظور حفظ ارزش دارایی یا تنوع بخشی به سبد دارایی های خود اقدام به نگهداری اسکناس ارز می‌کنند.
با توجه به تجربه‌ی ناموفق سال ۹۱ که براساس آن بانک ها ابتدا اقدام به سپرده‌گیری ارزی کردند و سپس اصل و سود سپرده را به شکل ریالی و با در نظر گرفتن نرخ مبادله‌ای به دارندگان بازگرداندند، این بار بانک مرکزی تاکید کرده است که بانک ها تنها عاملیت افتتاح حساب را دارند و بازگشت ارزی اصل و سود سپرده ها را به شکل ارزی تضمین می کند.
بر این اساس بانک مرکزی روز سوم شهریورماه ۱۳۹۷ بخشنامه‌ی سپرده گیری ارزی را به بانک ها ابلاغ کرد که براساس آن بانک ها مجاز شدند سپرده گیری ارزی به صورت اسکناس ارزهای یورو، درهم امارات و دلار آمریکا را با نرخ های سود به ترتیب ۳، ۲ و ۴ درصد سالیانه با تضمین بانک مرکزی برای متقاضیان افتتاح کنند.
بازپرداخت اصل و سود وجوه ارزی سپرده گذاری شده به صورت اسکناس ارزی توسط بانک مرکزی تضمین شده است و در حقیقت دارندگان ارزهای اشاره شده، پول خود را با عاملیت بانک ها در اختیار بانک مرکزی قرار می‌دهند.
محمدرضا پورابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس با اشاره به طرح دوفوریتی مجلس درباره‌ی سپرده های ارزی، اظهار داشت: در این طرح پیشنهادی، مردم می‌توانند منابع ارزی که در اختیار دارند را در حساب سپرده ارزی در اختیار نظام بانکی و با ضمانت بانک مرکزی قرار دهند؛ یعنی بانک ها در حال حاضر عاملیت بانک مرکزی را برعهده دارند و هیچ‌گونه ریسکی برعهده نظام بانکی نیست و لذا با ضمانت بانک مرکزی میزان پرداخت تعهدات آنها انجام خواهد شد.
معصومه آقاپور علیشاهی، عضو هیات رییسه کمیسون اقتصادی مجلس درباره تضمین کاغذی بانک مرکزی برای سپرده های ارزی ، گفت: ساختار گذشته سپرده‌های ارزی مشکل داشت و متاسفانه مردم برای تحویل وجوه خود که در قالب این سپرده‌ها سرمایه گذاری شده بود با مشکلاتی مواجه شدند اما در حال حاضر بانک مرکزی با تضمین کاغذی در بحث سپرده های ارزی به منظور تضمین اصل سرمایه و سود ساختار جدید و قابل اطمینانی را برای سپرده های ارزی ایجاد کرده است که می‌تواند حجم منابع سپرده ارزی که تا به امروز به بیش از ۱۰ میلیون دلار رسیده را به چندین برابر افزایش دهد.
چگونه حساب ارزی افتتاح کنیم؟
روند افتتاح این حساب ها مشابه سپرده های بلندمدت است بدین معنی که یک سپرده بلندمدت افتتاح می شود و یک سپرده کوتاه مدت یا قرض الحسنه ارزی که سود سپرده به آن حساب واریز می شود. حداقل سرمایه مورد نیاز برای افتتاح حساب ۱۰۰ یورو یا ۱۰۰ دلار (یا ۵۰۰ درهم امارات) است.
در حال حاضر اما هنوز برخی از بانک های دولتی و خصوصی آمادگی افتتاح حساب به درهم امارات را ندارند اما همه آنها نسبت به افتتاح حساب با دلار آمریکا و یورو اقدام می‌کنند. همچنین برخی بانک ها حساب های ارزی شش ماهه برای دلار افتتاح می‌کنند که سود آن بین ۲.۵ تا ۳.۵ درصد عنوان می‌شود.
مسئول بخش ارزی یکی از بانک های دولتی در این رابطه گفت که در روزهای گذشته و همزمان با افت قیمت ارزهای خارجی در بازار، روند افتتاح حساب های ارزی توسط دارندگان ارزهای خانگی افزایش یافته است.
از سوی دیگر برخی از بانک ها برای سپرده های یکساله دلاری تا ۵.۵ درصد سود در نظر گرفته اند که بیش از رقم تعیین شده توسط بانک مرکزی است. از آنجایی که اتباع خارجی نیز امکان افتتاح حساب سپرده ارزی در بانک های ایران با مدارک و مستندات مشخص شده از جمله گذرنامه معتبر و پروانه اقامت دائم یا موقت را دارند، این سپرده جذابیت بالایی برای آنها دارد. البته اتباع افغانستان و عراق مقیم ایران شرایط متفاوتی برای افتتاح سپرده ارزی دارند که می‌توانند با مراجعه به شعب ارزی بانک های مختلف از این شرایط با خبر شوند.
از مهم‌ترین ویژگی‌های این سپرده می‌توان به این موضوع اشاره کرد که صاحب سپرده کوتاه مدت ارزی می‌تواند به تناوب از مانده حساب خود برداشت یا وجهی به آن واریز کند.
همچنین براساس بخشنامه بانک مرکزی اتباع خارجی نیز می‌توانند با ارائه اسناد و مدارک مورد نیاز اقدام به افتتاح این نوع حساب ها در بانک های ایران کنند.
با این حال بانک ها در پایان دوره سپرده گذاری ارزی یک ساله ۰.۳ درصد نسبت به حجم سپرده دریافتی کارمزد می‌گیرند.
همچنین اگر سپرده گذار قبل از پایان دوره سپرده گذاری نسبت به بستن حساب ارزی خود اقدام کند، بانک ها باید از محل منابع خود اصل و سود سپرده را به پرداخت اسکناس ارزی به مشتری پرداخت کنند و سپس ارز پرداختی را از اداره بین الملل بانک مرکزی دریافت کرد.
