در چند سال گذشته خرید آنلاین توانسته جایگاه خوبی در بین مشتریان کسب کند. امروزه برای خرید یک محصول لازم نیست حتما به مغازه بروید، فقط با داشتن یک تلفن هوشمند و اینترنت می‌توانید از هر جای جهان که می‌خواهید خرید کنید. این دستاورد باید از دو شبکه جهانی به نام‌های تجارت الکترونیک و کسب و کار الکترونیک متشکر باشد.
اکثر مردم اعتقاد دارند این دو معانی یکسانی دارند اما در حقیقت این دو به یک مفهوم اتلاق نمی‌شوند اما به یکدیگر بسیار نزدیک و وابسته هستند.
تجارت الکترونیک چیست؟
تجارت الکترونیک به فرآیند خرید و فروش توسط وب و اینترنت گفته می‌شود. بلعکسِ فروشگاه‌هایِ حقیقی، در تجارت الکترونیک نیازی نیست خریدار و فروشنده یکدیگر را ملاقات کنند و فرآیند خرید را انجام دهند.
تجارت الکترونیک به معاملات شرکت با مشتریان یا تامین‌کنندگان خود مربوط شده و به معاملات پولی محدود می‌شود. برخی از نمونه‌های کاربرد دنیای واقعی تجارت الکترونیک عبارتند از: بانکداری آنلاین، خرید آنلاین، رزرو آنلاین بلیط، شبکه‌های اجتماعی و …
نیاز اساسی تجارت الکترونیک یک وب‌سایت است. بازاریابی، تبلیغات، فروش و انجام معامله با کمک اینترنت انجام می‌شود. در واقع هر معامله پولی که با کمک رسانه‌های الکترونیکی انجام شود، تجارت الکترونیکی است.
تجارت الکترونیک انواع مختلفی دارد:
- کسب و کار به کسب و کار (B2B)
در این نوع از تجارت الکترونیک تمام تراکنش‌هایی که برای خرید محصول یا خدمات انجام می‌شود بین دو کسب و کار اتفاق می‌افتد.
- کسب و کار به مصرف‌کننده (B2C)
این نوع تجارت الکترونیک تمامی روابط آنلاین بین کسب و کار و مشتری نهایی را در بر می‌گیرد. B2C رایج‌ترین نوع تجارت الکترونیک است.
با وجود پیشرفت و توسعه اینترنت، B2C نیز پیشرفت بسیار زیادی کرده است و استفاده از آن بسیار ساده شده است. امروزه می‌توانید به راحتی فروشگاهی آنلاین پیدا کنید. این فروشگاه‌ها همه نوع محصولی می‌فروشند؛ از کتاب و لوازم برقی گرفته تا لباس و انوع آلات موسیقی.
مردم اغلب خرید آنلاین را بیشتر دوست دارند چرا که قیمت پایین‌تری دارد و کار خرید را آسان می‌کند.
- مصرف‌کننده به مصرف‌کننده (B2C)
این نوع از تجارت الکترونیک، تمامی تراکنش‌هایی که بین دو مشتری اتفاق می‌افتد را شامل می‌شود. از این روش معمولا در فروشگاه‌هایی مثل eBay استفاده می‌شود.
- مصرف‌کننده به کسب و کار (C2B)
این مدل کسب و کار عموما در جاهایی اتفاق می‌افتد که مشتری نهایی محصولی را تولید می‌کند که کسب و کار از آن برای به دست آوردن مزیت رقابتی و یا تکمیل کردن محصول نهایی استفاده می‌کند. برای مثال سایت‌هایی که افراد به صورت آزاد در آن لوگو طراحی می‌کنند را در نظر بگیرید.
- کسب و کار به مدیریت (B2A)
این مدل کسب و کار همه تراکنش‌هایی که بین کسب و کار و یک نهاد دولتی که اینترنت را به عنوان واسطه می‌شناسند اتفاق می‌افتد را تحت پوشش قرار میدهد. موارد بسیار زیادی در این دسته جای می‌گیرد؛ مواردی مثل امنیت اجتماعی، خزانه‌داری، اسناد قانونی، استخدام و …
- مصرف‌کننده به مدیریت (C2A)
C2A شامل تمام تراکنش‌هایی می‌شود که بین مصرف‌کننده و دولت اتفاق می‌افتد.
برای مثال می‌توان تحصیل، مالیات، امنیت اجتماعی و سلامتی را بیان کرد.
کسب و کار الکترونیک چیست؟
به منظور تعریف کسب و کار الکترونیکی، مهم است که ابتدا در مورد تحول دیجیتال در شرکت‌ها صحبت کنیم. تحول دیجیتال به استفاده فشرده و فزاینده از فناوری‌های جدید در دنیای تجارت اشاره دارد. این تحول بیشتر از اینکه به کار کردن بر روی کامپیوتر اشاره داشته باشد، به تغییر فرهنگ یک شرکت و استفاده از ابزارهایی است که واقعاً روز به روز تفاوت ایجاد می‌کنند، اشاره دارد.
کسب و کار الکترونیک به مفهومی گفته می‌شود که از اینترنت، اکسترانت، وب و اینترانت برای تمام تراکنش‌ها استفاده کند. دو مفهوم کسب و کار الکترونیک و تجارت الکترونیک بسیار به هم شبیه هستند با این تفاوت که کسب و کار الکترونیک چیزی بیش از خرید و فروش محصول و خدمات به صورت آنلاین است.
این مفهوم بازه فرآیندهای گسترده‌تری را در بر می‌گیرد؛ فرآیند سفارش الکترونیک، مدیریت تأمین زنجیره‌ای و مدیریت روابط مشتری از این دست فرآیندها هستند. بنابراین تجارت الکترونیک بخشی از کسب و کار الکترونیک محسوب می‌شود.
کسب و کار الکترونیک دو نوع دارد:
- Pure Play
این اصطلاح به کسب و کارهایی گفته می‌شود که فقط روی یک محصول و خدمت تمرکز دارند.
- Brick and Click
این اصطلاح برای شرکت‌هایی است که کسب و کارشان را هم به صورت آنلاین و هم به صورت آفلاین اداره می‌کنند. به این معنا که علاوه بر داشتن یک وب‌سایت که از طریق آن محصولات خود را به فروش می‌رسانند، در یک مغازه به صورت فیزیکی نیز محصولاتشان را هم می‌فروشند.
تفاوت تجارت الکترونیک و کسب و کار الکترونیک
به خرید و فروش از طریق اینترنت تجارت الکترونیک می‌گویند. در مقابل، کسب و کار الکترونیک فقط به خرید و فروش محدود نمی‌شود بلکه تمام فعالیت‌های اقتصادی که یک کسب و کار از طریق اینترنت انجام میدهد را کسب و کار الکترونیک می‌گویند. برای مثال، اطلاعات و تکنولوژی‌هایی که برای گسترش دانش استفاده می‌شوند.
- تجارت الکترونیک یکی از اصلی‌ترین بخش‌های یک کسب و کار الکترونیک است.
- بسیاری از مردم اعتقاد دارند زمانی که یک کسب و کار به طور کامل اینترنت را به عنوان واسطه قرار دهد و از آن استفاده کند، می‌تواند به عنوان کسب و کار الکترونیک شناخته شود. هیچ نیازی نیست که یک کسب و کار الکترونیک وجود فیزیکی نیز داشته باشد.
- تجارت الکترونیک فقط به تراکنش‌های مالی وابسته است ولی کسب و کار الکترونیک بخش‌های دیگر را نیز شامل می‌شود.
- تجارت الکترونیک برای اتصال به باقی دنیا نیاز به اینترنت دارد اما کسب و کار الکترونیک می‌تواند از چیزی بیشتر از اینترنت نیز استفاده کند؛ اینترانت و اکسترانت دو مورد از این راه‌های اتصال هستند.
- تجارت الکترونیک رویکردی برونگرا دارد که مشتریان، تامین کنندگان، توزیع کنندگان و… را پوشش میدهد. از سوی دیگر، کسب و کار الکترونیکی رویکردی مبهم دارد که فرآیندهای داخلی و خارجی را نیز در برمی‌گیرد.
تجارت الکترونیک نیاز به وب سایتی دارد که بتواند نمایندگی کسب و کار را انجام دهد. کسب و کار الکترونیکی به یک وب سایت، مدیریت ارتباط با مشتری و برنامه ریزی منابع سازمانی برای راه‌اندازی کسب و کار از طریق اینترنت نیاز دارد.
مزایای تجارت الکترونیک و کسب و کار الکترونیک
این دو مفهوم روش خرید کردن را به طور کلی تغییر داده‌اند. به عنوان یک مشتری احتمالا بعضی از مزایایی که این دو مفهوم دارند را دیده‌اید. اما آیا می‌دانید به عنوان یک صاحب کسب و کار چه مزایای برای شما دارند؟
- کاهش زمان و هزینه مصرفی
داشتن یک مغازه به معنای این است که باید هزینه‌‌های زیادی مثل اجازه، قبض برق و تلفن و از این دست چیزها را پرداخت کنید.
با تبدیل کسب و کار خود به یک کسب و کار الکترونیک می‌توانید این هزینه‌ها را کاهش دهید و یا حتی آن‌ها را قطع کنید. این کار حتی می‌تواند وظایف شما را ساده‌تر کند. برای مثال ارسال مجموعه‌ای از ایمیل‌های پیشنهاد ویژه بسیار ساده‌تر از چاپ و پخش ۱۰۰ بروشور کاغذی است.
- ساعت کاری منعطف
اینترنت ۲۴ ساعته در دسترس است. یک کسب و کار اینترنتی می‌تواند حتی در نیمه شب هم درآمد داشته باشد.
- از بین بردن محدودیت مکانی
اینترنت نه تنها به زمان محدود نیست بلکه موقعیت مکانی مشخصی نیز ندارد و در سرتاسر جهان قابل دسترسی است. با داشتن یک مغازه مشتریان شما محدود به منطقه‌ای در اطراف مغازه می‌شوند و زمان حضور شما در مغازه نیز آن‌ها را محدودتر می‌کند.
اما با وجود تجارت الکترونیک، فروشگاه شما از یک تلفن هوشمند نیز قابل دسترسی است. و این به معنای آن است که کسب و کار شما یک کسب و کار لحظه‌ای خواهد بود.
- بررسی رشد کسب و کار
ابزارهای زیادی برای بررسی رشد یک کسب و کار الکترونیک وجود دارند. این ابزارها همچنین صاحب کسب و کار را قادر می‌سازد که رفتار مشتریان را تحلیل کند و آن‌ها را بهتر بشناسند. آیا می‌خواهید بدانید کدام محصول شما در ۳ ماه گذشته بهترین فروش را داشته است؟ نرخ بازگشت مشتریان چطور؟
داشتن این اطلاعات در یک کسب و کار فیزیکی فعالیت بسیار زیادی را می‌طلبد.
- دسترسی سریع‌تر به مشتری
هرچه سریع‌تر به مشتری‌ای که به شما نیاز دارد دسترسی پیدا کنید، به نفع‌تان خواهد بود. با استفاده از ایمیل و چت‌های آنلاین، رفع نیاز مشتریان برای کسب و کار الکترونیک بسیار ساده‌تر خواهد بود.
روی آوردن به کسب و کار الکترونیک و تجارت الکترونیک هم برای مشتری و هم برای صاحب کسب و کار بسیار کارآمد است.
کسب و کار الکترونیکی برای چیست؟
اکنون که با مفهوم کسب و کار الکترونیکی و تفاوت آن با تجارت الکترونیکی آشنا شدید، ادامه مطلب را بخوانید تا کمی بیشتر با اهداف کسب و کار الکترونیکی آشنا شوید. به طور کلی می‌توان گفت که کسب و کار الکترونیک به تعدادی از فرآیندهای تجاری در یک شرکت کمک می‌کند.
چگونه؟ سیستم‌های دیجیتال از طریق راه‌حل‌های نوآورانه، تجارت روزمره را آسان‌تر می‌کنند. به عنوان مثال، در حالی که یک مدل تجارت الکترونیک به شما امکان خرید و فروش را میدهد، در یک کسب و کار الکترونیکی، یک زیرساخت عملیاتی کامل وجود دارد که خدمات برتر به مشتریان را تضمین می‌کند. علاوه بر این، شرکت‌های شریک می‌توانند راحت‌تر به هم متصل شوند و مزایای بیشتری برای برند شما وجود دارد، از جمله: مشارکت در تجارت الکترونیک و فروش به مشتریانی که از نظر جغرافیایی از شرکت فاصله دارند و یا حتی ایجاد یک فروشگاه مجازی. همچنین یک کسب و کار الکترونیکی باعث یکپارچه‌سازی فرآیندهای داخلی، مانند بازاریابی، فروش و تدارکات می‌شود. علاوه براین، در میان سایر موارد، زیرساخت الکترونیکی به فضای فیزیکی کمتری نیاز دارد و ارتباط آنلاین با شرکا را امکان‌پذیر می‌کند که این موارد باعث کاهش هزینه‌ها می‌شود.
چرا پیاده سازی کسب و کار الکترونیکی مهم است؟
کسب و کار الکترونیکی برای شرکت‌هایی که خواهان عملکرد قوی‌تر در وب هستند، نقش استراتژیک مهمی دارد. با راه‌حل‌های کسب و کار الکترونیک، شرکت‌ها محدود به مکان یا ساعات کار نیستند و می‌توانند به طور قابل توجهی دامنه فعالیت خود را گسترش دهند. کسب و کار الکترونیک بخشی از تحول بزرگ دیجیتال است که فرصت‌های رشد بیشتری را به شرکت‌ها ارائه میدهد. برای اینکه شرکت‌ها از مزایای کسب و کار الکترونیکی به طور کامل بهره‌مند شوند، شکل دادن به فرهنگ شرکت و داشتن ابزار مناسب حیاتی است.
“می‌توان گفت تجارت الکترونیک یک کسب و کار الکترونیک است ولی بلعکس این جمله لزوما صحیح نیست.”
