خب، دوباره همان وقت سال فرا رسید. هزاران شرکت در سراسر جهان، در حال برگزاری جلسات گروهی و تابستانی آیندهی خود هستند. هر سال که میگذرد، برنامههای بیشتر و بیشتری، طراحی، برنامهی آموزشی، چارچوبهای کاری و ابزارهای خود را مورد بازبینی قرار میدهند تا به کارآفرینان و استارتاپهایشان کمک کنند وارد فضای تأثیرگذاری شوند که به سرعت در حال رشد است، فضایی که امروزه ۱ دلار از هر ۵ دلار معامله در جهان را به خود اختصاص داده و بیش از ۸ تریلیون دلار آمریکا ارزش جهانی دارد.
پس چه چیزی یک شتابدهنده یا برنامهی رشد فوقالعاده را از یک چیز معمولی متمایز میکند؟ برخی از معیارهایی که ما درمورد رتبهبندی Unikorn امسال لحاظ کردهایم از این قرارند: تنوع بینالمللی گروهها، عمق اثرگذاری برنامهی آموزشی، تعداد شرکتکنندگان، کیفیت و ترکیب مربیان و آموزگاران، سرمایهگذاری کلی در برابر گرفتن سهام، سوابق اثرگذاری فارغالتحصیلان، تصدی مؤسس/رهبر، و غیره.
معرفی شتاب دهنده های برتر جهان
رتبهبندی سالانهی ۱۰ شتابدهنده و مرکز رشد برتر جهان از سوی Unikorn، هر سال در ماه جولای منتشر میشود. اگر سازمان محبوب یا یکی از مظنون همیشگی را در رتبهبندی ما نمیبینید… دست نگه دارید، و نفس عمیق بکشید. مشکلی نیست. میتوانید با ما لابی کنید تا آنها را سال بعد در فهرست قرار دهیم. حال به سراغ معرفی شتاب دهنده ها می پردازیم.
۱. شتاب دهنده جهانی جایزهی هالت/ Hult Prize Global Accelerator
یک شگفتی کوچک، چرا که بنیاد جایزهی هالت کماکان در صدر گروه شتابدهندههای تأثیرگذار جهان است. این بنیاد که سال ۲۰۰۹ توسط کارآفرین اجتماعی احمد عسکر تأسیس شده، با داشتن نیروی کاری متشکل از ۲۵،۰۰۰ دانشجو در حدود ۲۰۰۰ دانشگاه در بیش از صد کشور جهان و شراکت رسمی جهانی با ایالات متحده، ۱۰ سال از هر کس دیگری جلوتر است.
این برنامه که بزرگترین برنامهی شتابدهی جهان است، در قلعهی محل فیلمبرداری هری پاتر میزبانی میشود و پذیرای استارتاپهای نوپا از اقصا نقاط عالم است. سرمایهگذاریهای برتر از ۱ میلیون دلار آمریکا تجاوز کرده و شراکت سالیانهی آن در سال ۲۰۱۹ ۲۵۰،۰۰۰ نفر افزایش داشته است که از این میان دو میلیون نفر به جامعهی فارغالتحصیلان شمالی تعلق داشته است.
از جمله فارغالتحصیلان قابلذکر این برنامه میتوان به Aspire Food Group، BuuPass، و IMPCT Coffee اشاره کرد. سال گذشته، Fast Company این بچهها را «یکی از نوآورترین شرکتهای جهان» نامید، و اغلب بهعنوان جایزهی نوبل دانشجویی به آنها اشاره میشود.
۲. شتاب دهنده Y Combinator
به احتمال زیادیY Combinator یکی از مشهورترین شتابدهندههای جهان است. برنامهی سرمایهگذاری بذرمایهی آنها از هر شتابدهندهی دیگری، تکشاخهای بیشتری دارد، و اخیراً افزودن محتوای برخط رایگان برای کارآفرینان، آنها را نزدیک به صدر فهرست ما قرار داده است. یکی از تأثیرگذارترین چیزها درمورد Y Combinator، استارتاپهای زیادی است که از آن فارغالتحصیل شدهاند مثل Airbnb، Dropbox، و Twitch؛ همچنین سخنرانهای مشهورش مثل مارک زاکربرگ که مرتباً با جامعهی استارتاپی در تماس هستند.
اخیراً شرکتهای تأثیرگذار بیشتر و بیشتری جذب این برنامه شدهاند، مثل Catch (catch.co)، و ما مشتاقیم ببینیم که این شرکتها چه تفاوتی در سالهای آینده ایجاد خواهند کرد. پس منظر باشید تا Y Combinator در رتبهبندی شتابدهندههای مؤثر سال آیندهی ما، باز هم در صدر فهرست قرار بگیرد.
۳. TechStars
TechStars یکی از اصیل ها در جهان شتاب دهنده هاست. برنامه های آنها در میان بهترین برنامه های جهان قرار دارد، که اغلب به عنوان هاروارد یا ییلِ فضای رشددهنده شناخته میشود. آنها کاری فراتر از شتاب دهنده ها انجام می دهند. خدمات آنها، در مقام پیشتازان «آخر هفته ی استارتاپی/ Startup Weekend» از یک نمایش سنتی، خوردن غذا، و ملاقات با چند فرد موفق فراتر است. مجموعه برنامه های آنها، ۱۵ کشور جهان را با تمرکز اصلی بر استارتاپ هایی پوشش می دهند که انگیزه و علاقه ی زیادی دارند.
یکی از چیزهایی که TechStarsرا متمایز می کند، مربیان فوق العاده ی آنهاست، که در اغلب موارد حداقل ۱۲ هفته برای شرکت کنندگان برنامه وقت می گذارند.فرض خود محقق کننده ای هست که می گوید با هر خروجی موفق از این برنامه، حجم بی انتهایی از برنامه های کاربردی برای دوره ی بعد وجود خواهد داشت (اغلب چهار تا در سال). از این رقابت شدید، شرکت های تأثیرگذاری خارج شده اند که خط مونتاژ آنها کارایی دارد درحالی که بیشترین نرخ پذیرش رتبه بندی ما کمتر از ۱% بوده است.
TechStarsبا داشتن بیش از ۱۶۰۰ شرکت فعال در بازار که حداقل یک چهارم آنها بر تأثیرگذاری تمرکز دارند، رتبه ی سوم فهرست ما را به خود اختصاص داده است.
۴. ۵۰۰ Startups
۵۰۰ Startups یک مرکز رشد جوان اما خوش آتیه است که اولین کلاس استارتاپی اش را در مرکز رشد آزمایشی کالیفرنیا در سال ۲۰۱۱ پذیرش کرده است. تمرکز عمده ی آنها بر شرکت های نوپا و سرمایه گذاری بذرمایه است، و خودشان ادعا می کنند هدفشان کشف «بااستعداترین کارآفرینان جهان» است و همان قدر روی زیست بوم ها تمرکز دارند که روی شرکت. همین مسئله ۵۰۰ Startups را به یکی از جذاب ترین شرکت های فهرست ما تبدیل می کند چرا که آنها توانایی برافروختن فضای زیست بوم تأثیرگذاری با یک احساس انتقام گیری را دارند.
این بچه ها که سرآمد تنوع از لحاظ ملیت و جنسیت موجود در گروه مؤسس خود هستند، مدال رِندترین و قوی ترین گروه را به خود اختصاص می دهند. اگر دنبال برنامه ای می گردید که این تابستان از تیپ های خاص استقبال کند، این رشددهنده راست کار خودتان است.
۵. WAYRA
Wayra احتمالاً یکی از بزرگترین شرکت های شتاب دهنده ی جهان است که چیزی درباره اش نشنیده اید. این مرکز جهانی عظیم که در اصل سال ۲۰۱۱ در کلمبیا راه اندازی شده، حضوری اساسی در ۱۰ کشور جهان دارد. Wayra با برخورداری از حمایت Telefonica، یکی از بزرگترین شرکت های مخابرات آمریکای لاتین و اروپا، بزرگترین شتاب دهنده ی تأثیرگذار آمریکای لاتین محسوب می شود.
ما اینجا در Unikorn اغلب نسبت به برنامه هایی که شرکتی در پشتشان است و به دنبال تأثیرگذاری به عنوان چاشنی یا کسب وکار دیگری هستند، بدگمانیم. بااین وجود، این مسئله درمورد Wayra وجود ندارد. هرچند آنها در واقع از طرف یک سازمان چند بیلیون دلاری حمایت می شوند، اما می خواهند به دنیا نشان دهند که «تأثیر اجتماعی» شرکتیِ واقعی و درست در تشکیلات بزرگتر باید چه شکلی باشد.
Wayra بسیار فراتر از CSR (مسئولیت اجتماعی شرکتی ) رفته و یک تأثیرگذار اساسی است، به خصوص در بخش های کارآفرینی و بیکاری جوانان، و درنتیجه با وقار جایگاه خودش را در فهرست ما به دست آورده است.
۶. CHANGELABS
یکی از تازهواردین فهرست ما Changelabs، برای اولین بار در سال ۲۰۱۹ در میان بهترینهای جهان جای گرفته است. این برنامهی شتابدهی، هم از لحاظ روششناسی و هم دسترسی به بازارهای بینالمللی و تمرکز انحصاری بر تأثیرگذاری، منحصربهفرد است. هرچند Changelabs در این فضا نسبتاً تازهوارد محسوب میشود، اما هماکنون روی یکی از بازارهای جهان متمرکز شده که به سرعت در حال رشد بوده و به اندازهی کافی تأمین نمیشود، یعنی خاورمیانه.
این برنامه، گروهی خبره با چند دهه تجربه و جامعه ای از مربیان را دور هم جمع کرده که از مؤسسان و سرمایهگذاران شرکتها و شتابدهندههای پیشرو تشکیل می شوند.
تعجبی ندارد که آنها برخی از بزرگترین سرمایههای موجود در منطقه – ۲،۰۰۰،۰۰۰ لئون – را فراهم میسازند، با در نظر گرفتن این واقعیت که از پشتیبانی شرکای بینالمللی طراز اولی برخوردارند که هر گروه مؤسسی را به حسادت وامیدارد؛ از جمله آمازون، بانک توسعهی هلند ، اتحادیهی اروپا، و بانک Blom. اولین دورهی آنها در مصر، به ارائهی راهکار تأثیرگذاری برای کارآفرینی و بیکاری جوانان در یکی از بزرگترین جوامع عربِ جهان متشکل از حدود ۱۰۰ میلیون نفر اختصاص داشت. نمیتوانستیم عضو مناسبتری برای Unikorn 10 خودمان پیدا کنیم که نمایندهی خاورمیانه باشد.
۷. Conscious Venture Labs
وقتی به ارکان Conscious Venture Labs (آزمایشگاه های خطرپذیری آگاهانه) توجه کنید، متوجه می شوید که آنها به نام خود پای بند هستند چرا که می خواهند شتاب دهنده هایشان به شرکت ها و سردمداران آموزش بدهند تا «سرمایه داری را به عنوان کاتالیزوری قوی برای منافع جامعه پذیرا باشند.» بهتر از آن است که واقعیت داشته باشد؟
اما اگر از جف چری بپرسید، این طور نخواهد بود. جف چری، سرمایه گذار اهل بالتیمورِ مریلند و مدیر صندوق پوشش ریسک و یکی از مؤسسان آزمایشگاه است. جف چیزهایی درمورد ارزش سهام دار می داند و اصطلاح «سرمایه داری آگاهانه/Conscious Capitalism » را برای شرکت قبلی اش ابداع کرده است، Concinnity Advisors (مشاوران ظرافت)، یک صندوق پوشش ریسک که بر شناسایی و سرمایه گذاری روی شرکت هایی تمرکز داشت که به وسیله ی تأثیرگذاری، ارزش آفرینی می کردند.
این برنامه ی مستقر در آمریکا ۴ ماه طول میکشد، تحت حمایت Under Armour و City of Baltimore است، و قرار است وارد پنجمین دوره ی کارآفرینان شود. مشتاقیم ببینیم که آزمایشگاه و سه C آن یعنی آگاهی/ Consciousness، مشتریان/ Customers ، و سرمایه/ Capital ، طی چند سال آینده به کجا می رسند.
۸. Halcyon
این مرکز رشد که از نظر استراتژیک/سوق الجیشی در پایتخت توسعه ی جهان، یعنی واشنگتن دی.سی واقع شده، موقعیت خودش را به عنوان یک مرکز تأثیرگذار و باثبات جهانی در اقصا نقاط عالم، تثبیت کرده است. Halycon House، کانونی در قلب واشنگتن برای کارآفرینان مؤثر اجتماعی است تا در آن به زندگی، کار، یادگیری و البته بازی بپردازند، آن هم در منطقه ی جورج تاون که از شهرت بین المللی برخوردار است.
از برنامه-های فشرده ی تابستانی آنها که ۷ تا ۱۴ روز طول می کشد، تا برنامه ی فلوشیپ ۵ ماهه ای که اسکان رایگان را هم شامل می شود، همه ی فعالیتهای Halycon حول محور جامعه، هنر، و عمل گرایی شکل می گیرند. دلیل دیگر هیجان زدگی نسبت به این شرکتِ واقع در دی.سی این است که آنها اخیراً مجموعه رویدادهایشان را توسعه داده-اند، این توسعه، شبکه ی گسترده و مؤثر سیاست گذاران آنها را شکل داده و درعین حال پویایی رویدادهایشان را نشان می دهد.
ازجمله، برنامه ی شاخص آنها، یعنی «توسط مردم/ By The People» که جشنواره ای در سطح شهر است و به اعتقاد بعضی ها می تواند به راحتی در پایتخت آمریکا به معادل جشنواره ی پرطرفدار SXSW تبدیل شود که همه ساله در آستین تگزاس برگزار می گردد.
۹. BongoHive
برای دو جایگاه آخرمان در رتبه بندی به سراغ قاره ی آفریقا و BongoHive می رویم که قواعد بازی را تغییر داده است. این شرکت که در زامبیا متولد شده یکی از نخستین مراکز نوآوری و فن آوری آفریقاست و بر جوانانی تمرکز دارد که مأموریتشان تغییر دادن جهان است. گروهی از مؤسسان در لوساکا، اولین شتاب دهنده ی خود را ساخته اند تا شکاف های یادگیری را که خودشان در دانشگاه و در نخستین شغل هایشان تجربه کرده اند پر کنند.
آنها که متقاعد شده بودند باید راه بهتری برای طراحی برنامه نویسی جهت ارتقای مهارت های نرم و خصوصیات اثرگذاری در کنار پرورش ایده و گسترش سرمایه وجود داشته باشد، BongoHive را راه انداختند. امروزه BongoHive به یک شرکت شتاب دهی سرمایه ی انسانی چندلایه تبدیل شده، که به واسطه ی برنامه هایی مثل اردوهای آموزشی، پیش شتاب دهنده ها، شتاب دهنده ها، آکادمی یادگیری، و فضای کار اشتراکی به پرورش و تربیت نوآوران آینده ی قاره ی آفریقا می پردازد.
آنها تیم فوق العاده ای متشکل از بومیان دارند که نه تنها به وطن خود یعنی زامبیا، بلکه به آینده ی کلّ قاره ایمان دارند. عوامل یادشده در کنار تعهّد این افراد به تربیت نسل بعدی در زمینه ی اثرگذاری اجتماعی، آنها را به یکی از راحت ترین انتخاب هایمان در فهرست ۱۰ شتاب دهنده ی برتر تبدیل کرد.
۱۰. Gaza Sky Geeks
واژه هایی مثل شتاب دهنده، استارتاپ، و مرکز رشد، احتمالاً اولین کلماتی نیستند که هنگام فکر کردن به غزه در فلسطین به ذهنتان می رسند. یک منطقه ی جنگ زده در خاورمیانه، که مرزهایش در حال حاضر تحت اشغال نظامی یک کشور خارجی یعنی اسرائیل است، درواقع کارآفرینان در اینجا به فرودگاه، بنادر، تجارت الکترونیک (مثل علی بابا، Ebay، آمازون و غیره) یا هر مسیری برای تجارت قانونی (تونل های زیرزمینی غیرقانونی به حساب نمی آیند) و هیچ راه ارتباطی واقعی به جهان خارج دسترسی ندارند.
این مسئله زندگی را برای هر کارآفرین مشتاقی تقریباً غیرممکن می کند. پس چگونه است که یک شتاب دهنده در اینجا وجود دارد؟ خوب به همین خاطر Gaza Sky Geeks به فهرستِ Top 10 ما راه یافته و آخرین جایگاه را به خود اختصاص داده است، البته بدون اینکه معمولاً آب و برق داشته باشد.
این شتاب دهنده که در سال ۲۰۱۱ تأسیس شده، «سرسخت ترین کارآفرینان جهان» توصیف شده، و به فراهم ساختن فرصت های تساوی اقتصادی اختصاص دارد، به سرعت در حال حل کردن چالش بیکاری جوانان محلّی است که یکی از بدترین چالش های جهان محسوب می شود. برنامه های سالیانه همه چیز دارند ، از اردوهای آموزشی کدنویسی فول استاک گرفته تا دوره های آموزش فنی در پردیس های دانشگاه و فضای کار اشتراکی با همه ی امکانات .
از جمله بخش های تازه ای که به این شتاب دهنده اضافه شده اند، دفتری است که به صورت مجازی فارغ التحصیلان را در سِمت های دیجیتال و فن آوری در سرتاسر جهان به خدمت می گیرد. جهانِ شرکت-های تأثیرگذار که از سوی سازمان های بین المللی مثل Mercy Corps، گوگل، و Techstars (سومین جایگاه رتبه بندی ما) حمایت می شود، نمی توانست بیش از این، از رشد و موفقیت مستمر این شتاب دهنده ی تحول آفرین خرسند باشد.