با شیوع بیشتر بیماری ناشی از ویروس کرونای جدید که در حال حاضر سراسر جهان را به خود مشغول کرده است تدابیر مختلفی در جهت مقابله با بیماری در نظر گرفته میشود. برخی از این راهکارها جنبهی اجتماعی و مدیریتی دارند؛ مانند قرنطینه که توسط برخی کشورها اجرایی شده است.
برخی دیگر از راهکارها هم جنبه بهداشتی بیشتری دارند مانند استفاده از ماسک و پوشش مناسب برای جلوگیری از انتقال بیماری. اما بااینهمه به نظر میرسد که این تلاشها بهتنهایی برای مقابله با بیماری کافی نیستند و در بهترین حالت تنها میتوانند برای محققان و پژوهشگران زمان بخرند تا راهحلهای نهایی و عملیتر مبارزه با این ویروس شناسایی شوند. در واقع امید اصلی برای نجات انسانها به پیشرفتهای فناورانه وابسته است. در این جا به بررسی تکنولوژیهایی میپردازیم که احتمالاً تا سال آینده در اختیار بشر قرار میگیرند و میتوانند باعث نجات جان انسانها شوند.
۱. کیتهای آزمایشگاهی تشخیص سریع
اگرچه کیتهای تشخیص بیماری کرونا در حال حاضر وجود دارند ولی یکی از مشکلاتی که محققین آزمایشگاهی با آن مواجه هستند این است که کیتها برای اعلام نتیجه بسیار زمانبر هستند. مثلاً به گفتهی رئیس انستیتو پاستور ایران، انجام تستها در ایران و در شرایط حاضر میتواند ۴۸ ساعت به طول انجامد. همین فاصلهی زمانی طولانی باعث تأخیر در شناسایی و رسیدگی به بیماران خواهد شد. هر چه قدر فاصلهی زمانی تشخیص بیشتر باشد کادر درمانی بیشتر از سرعت شیوع بیماری عقب میمانند و این منجر به شیوع بیشتر بیماری خواهد شد.
در همین زمینه کشور کره جنوبی موفق شده تا با ساخت کیتهای آزمایشگاهی سریع که در فاصلهی چندساعته قادر به تشخیص بیماری هستند، بسیار کارآمدتر از کشورهای اروپایی در برابر شیوع بیماری مقاومت کند. همچنین شرکت آمریکایی Cepheid در سیلیکون وَلی اخیراً موفق به ساخت کیتهای ۴۵ دقیقه شده است. یک شرکت چینی نیز موفق به تولید کیتهای سریع ۱۵ دقیقهای با ضریب اطمینان ۹۵ درصد شده که در حال تکمیل فرآیندهای مطالعاتی میباشند.
۲. ساخت واکسن کرونا
ابتداییترین چیزی که در مواجهه با بیماری کرونا به ذهن میرسد، آن است که چه قدر خوب بود که اگر مانند آنفولانزا یا بسیاری بیماریهای دیگر واکسنی برای آن وجود داشت. اما با توجه به جدید بودن این ویروس و شناخت کم دانشمندان از آن، تولید واکسن به این سرعت نمیتواند اتفاق بیفتد. تولید واکسن جدید پروتکلهای خاصی دارد که طی آن آزمایش روی حیوانات و سپس انسانها و انتظار برای بررسی عواقب بیماری مرحله به مرحله انجام میشود. به همین دلیل تولید واکسن کرونا چیزی نیست که بتواند بهسرعت رخ دهد و به گفته کارشناسان احتمالاً تا یک سال و حتی بیشتر به طول بیانجامد.
گروههای مختلفی در سراسر جهان مشغول آزمایش و تحقیق بر روی واکسن کرونا هستند. شرکت Moderna به واکسن اولیهای دست یافته است که در روزهای اخیر برای اولین بار روی انسان نیز آزمایش شد.
خانم جنیفر هِلر اولین فردی بود که بهطور داوطلبانه حاضر شد تا واکسن رویش آزمایش شود. همچنین دانشمندان مرکز ویروسشناسی وکتور در شهر نُووسیبیرسک روسیه، آزمایش واکسن ساخته شده خود روی حیوانات را آغاز کردهاند تا میزان تأثیرگذاری آن را بسنجند. با توجه به رقابت شدید کشورها برای دست یافتن سریعتر به راهحل نهایی کرونا شاید بتوانیم امیدوار باشیم که واکسن نوع جدید ویروس کرونا تا سال آینده به مرحلهی استفاده برسد.
همچنین کشف واکسنی که بتواند مانند واکسن پیشگیری از سرماخوردگی از ابتلای افراد به ویروس کرونا پیشگیری کند، میتواند همانند ساخت واکسن کرونا دارای اهمیت باشد، چرا که افراد زیادی هستند که نمیتوانند شرایط سخت قرنطینه را تحمل کنند؛ یا مانند پزشکانی که در خط مقدم مبارزه با بیماری هستند، نیاز به راهکاری دارند که ضمن حفظ سلامت آنها مانعی برای ادامهی فعالیت کاری آنها نباشد. در صورت کشف چنین واکسنی امکان آن وجود خواهد داشت که اقشار آسیبپذیر مانند سالمندان احتمال سالم ماندن خود را بالاتر ببرند.
۳. کیتهای تشخیص خانگی
یکی از مشکلاتی که در شناسایی بیماران وجود دارد، آن است که بیماری دورهی کمون بلندمدتی دارد و حتی میتواند بیش از ده روز بدون ظهور علائم در بدن فرد حضور داشته باشد. به همین دلیل در بسیاری از موارد افراد در حالی به بیمارستانها مراجعه میکنند که بیماری را به افراد زیادی انتقال دادهاند و فرصت طلایی درمان را نیز ممکن است که از دست داده باشند.
در چنین شرایطی ساخت ابزاری که بتواند بهصورت خانگی و در شرایط عادی به افرادی که به خودشان مشکوک شدهاند، پاسخ بدهد کمک شایانی به مبارزه با ویروس خواهد کرد. چنین وسیلهای احتمالاً باید چیزی مانند تست بارداری باشد که بهراحتی و سهولت در اختیار مردم عامی در مقیاس وسیع قرار بگیرد تا خودشان بتوانند از آن استفاده کنند.
گفته میشود در روزهای اخیر بیل گیتس ۲۰ میلیون دلار از سرمایهی خود را به چنین پروژهای اختصاص داده است که مبتنی بر نمونهبرداری از بینی است. افرادی که این تست را در خانه انجام میدهند باید طی دو روز آن را به مراکز بهداشتی ارسال کنند تا نتیجه مشخص شود. همچنین لَری بریلینت، اپیدمیولوژیست سرشناس که نقش مهمی در ریشهکن کردن بیماری آبله داشته است، معتقد است برای مقابله با کرونا لازم است کیتهای خانگی ساخته شود و در اختیار عموم مردم قرار گیرد تا همهی افراد در خانه بتوانند تست را انجام دهند.
۴. کشف ترکیبهای دارویی مؤثر قدیمی
یکی از راهکارهایی که به ذهن محققان برای مبارزه با شیوع کرونا رسیده است، استفاده از ترکیبهای دارویی بیماریهای دیگر است که ممکن است در مواجهه با کرونا نیز مؤثر واقع شوند. ازآنجایی که این داروها و ویژگیها و خصوصیات آنها از قبل شناسایی شدهاند، لذا نگرانی نسبت به عوارض احتمالی آنها نسبت به ایجاد یک ترکیب دارویی کاملاً جدید بسیار کمتر خواهد بود. ضمن این که چون این داروها از قبل در بازارهای دارویی جهان وجود دارند، در صورت کشف میتوانند بهسرعت مورد استفاده قرار گیرند.
داروهایی وجود دارد که از قبل وجود داشتهاند و اثرگذاری آنها برای بهبود وضعیت بیمار کرونایی تأیید شده است. مثلاً کلروکین که در اصل داروی مقابله با مالاریا است در شرایط خاصی میتواند برای بیماران کرونا نیز مؤثر باشد. همچنین دولت چینی نوعی داروی مقابله با آنفولانزا که توسط شرکت ژاپنی Fujifilm چند سال قبل تولید شده است را برای مقابله با بیماری مؤثر دانسته است. هر چه قدر زمان بیشتری بگذرد شناسایی ترکیبهای دارویی قدیمی که احتمالاً برای بیماران کرونا مفید خواهند بود، بهتر اثر خود را نشان میدهند و چنین چیزی میتواند احتمال بقای افراد را بهطور چشمگیری افزایش دهد.