یکی از جذابیت های عصر تکنولوژی و ارتباطات ، سهولت دسترسی و عدم وابستگی آن به زمان و مکان است. امروزه بیش از گذشته خدمات اینترنتی مورد استقبال قرار گرفته اند، اغلب افراد ترجیح می دهند در موقعیت و زمان مناسب اقدام به انتخاب محصول مورد نظر خود نمایند. از دیگر مزایای خدمات اینترنتی شفافیت قیمت در آنهاست، چرا که قدرت تصمیم گیری و اختیار را از مشتری سلب نمی کند. حالا تصور کنید تمام موارد گفته شده در حوزه حقوقی تحقق یابد و شما به راحتی از خدمات آنلاین حقوقی بهره مند شوید. لازم به ذکر است که این قابلیت مزایای بسیاری دارد که می توان به مواردی همچون، عدم نیاز به مراجعه مکرر به دفاتر وکالتی جهت یافتن وکیل مناسب، ایجاد شناخت کافی از وکیل یا مشاوره حقوقی، اعتماد سازی، آگاهی از قیمت خدمات مورد نیاز، صرفه جویی در زمان برای دریافت خدمات حقوقی و … اشاره نمود. سامانه دادیاب نیز در همان راستا بستری را برای ارائه خدمات وکالت تخصصی و مشاوره حقوقی فراهم ساخته است. به همان خاطر پیشنهاد می کنیم جهت آشنایی با این سامانه آنلاین حقوقی و خدمات آن، گفت و گوی اکوموتیو را با دکتر فاطمه رزقی شهرودی، هم بنیان گذار و مدیرعامل دادیاب مطالعه کنید:
لطفا پس از معرفی خود، از پیشینه کاریتان برایمان بگویید.
من فاطمه رزقی شهرودی هستم، از سال ۸۹ کار وکالت را انجام می دهم. در حال حاضر مشغول به تحصیل در مقطع دکتری رشته حقوق جزا و جرم شناسی هستم. به دلیل علاقه ای که به کار های جدید داشتم، حدود ۳ یا ۴ سالی ست که به عرصه کارآفرینی وارد شدم، همچنین در موسسه ای حقوقی به همراه تعدادی از دوستانم خدماتی را به انجام می رسانیم و در کنار آن تقریبا یک سالی می شود که با همکارانم استارتاپ دادیاب را راه اندازی کردیم.
دادیاب چیست؟
دادیاب سامانه ای واسط میان وکیل و موکل هست که به ارائه خدمات حقوقی می پردازد. به عبارت بهتر، کسانی که تمایل دارند خدمات حقوقی خود را به صورت آنلاین دریافت کنند، می توانند از طریق دادیاب، وکیل و مشاوره حقوقی مورد نظرشان را انتخاب کرده و نیاز های حقوقی خود را برطرف نمایند. از سوی دیگر وکلایی که تمایل دارند بر بستر وب فعالیت کنند نیز پس از ثبت نام در سامانه دادیاب می توانند به ارائه خدمات حقوقی خود بپردازند.
دادیاب در راستای رفع چه دغدغه هایی تاسیس شده است؟
در این مدت زمانی که من در کنار همکارانم به وکالت و فعالیت های حقوقی می پرداختیم، با مشکلات و نیاز های بسیاری در جامعه روبرو شدیم، به همان خاطر در جهت راه اندازی کسب و کار خود معیار هایی را مد نظر قرار دادیم. اولین دغدغه ما دسترس پذیری خدمات حقوقی بود، به بیان بهتر، افرادی که به دنبال مشاوره حقوقی هستند، قادر باشند از منزل خود مشاوره مورد نظرشان را دریافت کنند، همچنین بتوانند وکیلی انتخاب کنند که برایشان به تنظیم لایحه و دادخواست بپردازد، اظهارنامه بدهد و همه این موارد با سهولت دسترسی تحقق می یابد، در نتیجه دیگر نیاز نیست برای یافتن وکیل مناسب، افراد به دفاتر وکالتی متعدد مراجعه کنند. بعد از آن شفافیت قیمت مد نظر ما بوده است، زیرا، در خدمات وکالتی قیمت ها مشخص نیست، بدین منظور بستری را فراهم کرده ایم تا افراد پس از ورود به آن، قیمت ها را با توجه به رزومه وکلا و مشاوران حقوقی ملاحظه کنند تا بتوانند مطابق با درآمد و بودجه خود و بررسی تخصص وکلا، نیازشان را رفع نمایند. از دیگر دغدغه های ما عدالت توزیعی متوازن در پرونده های قضایی هست، چون تنها به یکسری از وکلای شناخته شده پرونده های خوب ارجاع داده می شود و سایر وکلا آن امکان برایشان مهیا نیست، بنابراین در دادیاب شرایطی را فراهم کردیم تا وکلا بتوانند پروفایل و رزومه خود را بارگذاری کنند و در ادامه موکلان با مشاهده رزومه و اطلاعات آنها با وکیل یا مشاور منتخبشان ارتباط برقرار سازند. همچنین معیار تخصص گرایی برای ما مهم بوده است، به همان جهت وکلایی که در حوزه های مختلف تخصص دارند، مرتبط با حوزه تخصصی خود به ارائه خدمات می پردازند و افراد نیز در همان حوزه مربوطه مشاوره و خدمات وکالتی خود را دریافت خواهند کرد. در پایان به دنبال ترویج فرهنگ اخذ مشاوره حقوقی بودیم، بدین مفهوم که مخاطبین برای رفع هر مسئله ای و پیشگیری از مشکلات احتمالی می توانند تنها با پرداخت ۴۰ هزار تومان مشاوره حقوقی مورد نیازشان را دریافت کنند.
هدفتان از راه اندازی دادیاب چیست؟
در حقیقت هدف ما بر این اساس است که ارائه خدمات حقوقی بر بستر تکنولوژی را مطابق با آنچه که در ذهنمان و در دنیا در حال وقوع است ارتقا دهیم.
جامعه هدف شما، چه کسانی هستند؟
در حال حاضر تمام کسانی که نیازمند به دریافت خدمات حقوقی هستند، همچنین ارائه دهندگان خدمات حقوقی که وکلا و مشاورین حقوقی متخصص را شامل می شوند، جامعه هدف ما را تشکیل می دهند.
تیم دادیاب از چه افرادی تشکیل شده است؟
تیم دادیاب مجموعه ای از افراد حقوقی و غیر حقوقی است، بخش حقوقی ما از وکلا و مشاورین حقوقی متخصص در حوزه های مختلف شکل گرفته است، نظیر، حقوق فناوری، حقوق مالکیت فکری و خود بنده که در حال تحصیل در رشته حقوق جزا و جرم شناسی هستم و در زمینه رباتیک و هوش مصنوعی با بعد کیفری به تحقیق می پردازم. بخش غیر حقوقی ما نیز دربردارنده افراد تیم، فنی، مارکتینگ، پشتیبانی و CRM است.
بسته های ویژه دادیاب چه موضوعاتی را در بر می گیرند؟
بسته های ویژه دادیاب حاوی خدماتی هستند که به صورت خاص ارائه می شوند و در خود سامانه وجود ندارند. به عنوان نمونه، بسته ویژه کسب و کار ها که در آن به ارائه خدمات مورد نیاز کسب و کار های نوپا از اوایل ورودشان تا زمانی که تحت عنوان شرکت ثبت شوند پرداخته ایم. محتوای این نوع بسته ها دربردارنده موضوعاتی همچون، ثبت شرکت، ثبت برند، قرارداد هایی که استارتاپ ها ابتدای فعالیتشان، زمان ثبت شرکت و حتی پس از آن مورد نیازشان است را در قالب بسته ای ویژه قرار دادیم.
منظور از “دادجو” و “دادگر” در دادیاب چیست؟
دادجو به تمام کسانی که خدمات حقوقی دریافت می کنند و دادگر به تمام کسانی که به ارائه خدمات حقوقی می پردازند گفته می شود.
دادگران جهت ثبت نام در دادیاب به چه مدارکی نیاز دارند؟
دادگران جهت ثبت نام در سامانه علاوه بر مشخصات هویتی، ایمیل و شماره تماس باید پروانه وکالتشان را بارگذاری کنند و در خصوص مشاورین حقوقی متخصص لازم است رزومه های خود را بارگذاری کنند، زیرا ضروری است که آنها در سازمان های مرتبط مشغول به کار بوده باشند، در حوزه ثبت نامی متخصص باشند و یا تحصیلات تکمیلی در حوزه تخصصی خود داشته باشند؛ بدین نحو مورد بررسی و صحت سنجی قرار می گیرند.
دادیاب چه مدت پس از بارگذاری اطلاعات به وکلا رسیدگی می کند؟
عمدتا در طی مدت ۱ الی ۱۲ ساعت اطلاعات آنها بررسی و در صورت صحت داشتن تایید می شوند.
دادگران در سامانه شما بر چه اساسی رتبه بندی می شوند؟
بر اساس تخصص، به دلیل آن که از اهمیت بالایی برخوردار است. به طور کلی از اوایل شکل گیری دادیاب تخصص گرایی برای ما ملاک بوده است، بدین منظور افراد بر مبنای تخصصی که دارند می توانند حوزه مربوطه را انتخاب کنند و پس از تایید توسط دادیاب، فعالیت خود را در سامانه دنبال کنند. در قسمت پروفایل وکلا و مشاورین حقوقی متخصص تمام اطلاعات مورد نیاز اعم از، تحصیلات، سوابق کاری و … درج می شود.
تایید صلاحیت وکلا در دادیاب به چه شکل صورت می پذیرد؟
پس از ارسال پروانه وکالت توسط وکلا، ما شماره پروانه آنها را در سایت هایی نظیر، کانون وکلا و مرکز وکلا، با توجه به آن که وکیل کجا هستند، بررسی کرده، همان طور در صورتی که نام آنها در این سامانه ها وجود داشته باشد و صحت اطلاعات آنها احراز شود مورد تایید دادیاب قرار می گیرند.
آیا امکان شکایت از وکلا و رسیدگی به آن توسط دادیاب وجود دارد؟
مرجع شکایت از وکلا، کانون وکلا یا همان مرکز وکلا هست، اما بله، در دادیاب ما در همان قراردادی که با وکلا و موکلین منعقد می کنیم شرط داوری را قرار داده ایم که در صورت بروز اختلاف و مشکلات احتمالی، اگر تمایل داشته باشند، دادیاب می تواند به عنوان داور به مشکلاتشان رسیدگی کند.
شرایط جذب کارآموزان وکالت در سامانه دادیاب چگونه است؟
کارآموزان وکالت همانند وکلای دادگستری قانونا امکان ارائه مشاوره حقوقی و دریافت پرونده ها را دارند، ولی برای آنها در ارتباط با یکسری از پرونده ها محدودیت و نسبت به یکسری دیگر از پرونده ها ممنوعیت وجود دارد، بنابراین با توجه به آن که پروانه وکالت دارند با عنوان کارآموز وکالت می توانند در سامانه ما ثبت نام کنند و به ارائه خدمات حقوقی بپردازند.
آیا امکان دسترسی به وکلای سامانه دادیاب در شهرستان ها مقدور هست؟
بله، بسیاری از وکلای دادیاب، همچنین افرادی که با پشتیبانی و وکلای ما تماس می گیرند، از شهرستان ها هستند. در ارتباط با دسترسی به وکلا در شهرستان ها، در صورتی که ثبت نام وکلا در آن شهر صورت گرفته باشد، خدمات حقوقی مربوطه ارائه می شود. باید بگویم، در حال حاضر تمرکز ما بیشتر بر تهران است، اما بخشی از اهداف بلند مدت ما آن است که تمرکز خود را بر استان های دیگر نیز معطوف کنیم. به طور نمونه، تاکنون خدماتی را به استان هایی نظیر، مازندران، فارس، اصفهان و … ارائه داده ایم.
از دیدگاه شما مشاوره حقوقی خوب چه معیار هایی دارد؟
از دیدگاه من، مشاوره حقوقی خوب دارای توانایی رفع نیاز حقوقی افراد است. از طرفی این توانایی رفع نیاز از دو بعد قابل بررسی است، اول مسئله تخصص است، به عبارت دیگر، مشاوره حقوقی باید در آن حوزه متخصص باشد تا قادر باشد نیاز افراد را برطرف کند، مسئله دیگر، بعد روانشناسی آن است، مشاور در عین حال باید با رفتار، منش و همراهی خود با دادجو در کنارش باشد تا بتواند مشکلاتش را حل کند.
لطفا کمی در مورد انواع مشاوره حقوقی ارائه شده در دادیاب برایمان بگویید.
حقوق، حوزه های مختلفی را به خود اختصاص داده است و مشاورین بر اساس تسلط خود بر هر حوزه در سامانه دادیاب ثبت نام می کنند. ما تاکنون ۲۰ تا ۲۵ موضوع را مشخص کرده ایم که از میان آنها می توان به حوزه هایی نظیر، خانواده، چک و سفته، قرارداد، ملک، تصادفات، ارث و همان طور موضوعات تخصصی تر نیز اشاره نمود.
خدمات وکالتی و مشاوره حقوقی چه تفاوتی با هم دارند؟
مشاوره حقوقی عمدتا فرآیندی است برای رفع سوالاتی که در زمینه موضوعات حقوقی در ذهن مخاطبان شکل گرفته است، به بیان بهتر، زمانی که افراد سوال حقوقی برایشان به وجود آمده است یا نیاز به دریافت مشاوره و راهنمایی در زمینه مسائل حقوقی دارند؛ می توانند از مشاورین حقوقی متخصص دادیاب مشاوره مورد نیاز خود را اخذ نمایند. در ارتباط با خدمات وکالتی باید بگویم، هنگامی که افراد به وکیل نیاز دارند تا فرآیند هایی نظیر، دفاع، طرح شکایت و مشاجره را پیش ببرد به وکیل مورد نظر خود وکالت می دهند. علاوه بر آن تنظیم لایحه، دادخواست و اظهارنامه از مواردی است که در مجموعه خدمات وکالتی قرار می گیرد.
هزینه خدمات وکالتی و مشاوره حقوقی سامانه شما بر چه اساسی تنظیم می شود؟
در کشور ما، ارائه خدمات حقوقی نرخ پذیر نیست! به همان خاطر وکلا می توانند بر مبنای تخصص و سوابق کاری خود، مطابق با قراردادی که با افراد منعقد می کنند، همچنین در صورت نبود قرارداد، بر اساس آیین نامه تعرفه حق الوکاله و حق المشاوره ای که وجود دارد، قیمتی را برای خدماتی که ارائه می دهند مشخص کنند، به طور مثال، ممکن است بهترین وکیل تهران پرونده ای را با قیمت ۵۰ میلیون قبول کند، وکیل دیگری همان پرونده را با قیمت۲۰ میلیون بپذیرد و همان طور که اشاره کرده ام آن قیمت گذاری بر اساس قرارداد و آیین نامه تعرفه حق الوکاله و حق المشاوره است. در ارتباط با مشاوره حقوقی نیز روال همان گونه است. قیمت مشاوره حقوقی سامانه ما از ۴۰ هزار تومان آغاز می شود تا یک میلیون تومان، بنابراین مشاوری که یک میلیون تومان دریافت می کند قطعا بر پایه تخصص و سوابقش این قیمت را تنظیم کرده است و قانونا مطابق با آیین نامه و قرارداد این امکان برایش فراهم است. در حقیقت قیمت گذاری به اختیار خود خدمات دهنده ها است و قانون گذار و قرارداد این اجازه را به افراد می دهد. در نتیجه در دادیاب، دادگران می توانند حق الوکاله و حق المشاوره خود را با توجه به رزومه و مواردی که مد نظر ما هست تعیین کنند.
برای حفظ حریم خصوصی کاربران در دادیاب تضمینی وجود دارد؟
وکلا به لحاظ قانونی موظف به حفظ اسرار موکل خود هستند، کما این که در صورت عدم رعایت این موضوع برای آنها مجازات در نظر گرفته شده است. در خصوص بستر دادیاب باید بگویم که حفظ حریم خصوصی افراد از همان ابتدا دغدغه ما بوده است، همچنین این مسئله به مدیر فنی انتقال داده شده است. در راستای صیانت از حریم خصوصی و اطلاعات کاربران تمام داده های آنها با استفاده از رمز نگاری غیر قابل دسترس می شود، همان طور ما بالاترین رویکرد های امنیتی را در نظر گرفتیم و گواهینامه مربوطه هم اخذ شده است.
مدل درآمدزایی دادیاب چگونه است؟
از تمام خدماتی که توسط وکلا و مشاورین ما در دادیاب ارائه می شود، درصدی را به عنوان سهم دادیاب دریافت می کنیم.
بازار رقبای شما در چه وضعیتی است؟
ببینید، صنعت فناوری حقوقی خیلی قدرتمند نیست، همان رقبای معدودی هم که وجود دارند، در واقع ما را ترغیب می کنند که محصولاتمان را ارتقا دهیم. اگرچه بسیاری از رقبای ما موفق به جذب سرمایه شدند و در حال توسعه بازارشان هستند، اما موضوعی که برای ما حائز اهمیت است، این است که اکثر رقبای ما تمرکز خود را بر مشاوره حقوقی معطوف کردند، اغلب آنها از کارشناسان و فارغ التحصیلان حقوق برای مشاوره حقوقی استفاده می کنند، این موضوعی است که ما در سامانه دادیاب به هیچ عنوان پیاده نمی کنیم، چرا که تخصص برای ما مهم است و معتقدیم وکیل، کارآموز و مشاورین حقوقی باید متخصص باشند. همان طور که اکثر رقبای ما اقدام به فروش قرارداد می کنند و قرارداد ها را با قیمت های نازل و عجیب به فروش می رسانند؛ به همین خاطر ما نیز با رصد کردن خدمات رقبا و دریافت بازخورد مخاطبین تلاش می کنیم که در مسیر رشد و بهینه کردن محصولات خود گام برداریم.
آیا موسسات حقوقی نیز می توانند رقیب شما باشند؟
به صورت غیر مستقیم بله، زیرا آنان نیز به مشاوره و ارائه خدمات حقوقی می پردازند، البته به شیوه ای سنتی عمل می کنند و برخلاف دادیاب، پلتفرم نیستند.
چگونه موسسات حقوقی می توانند خدماتی را در دادیاب ارائه دهند؟
در حقیقت با رعایت یکسری شرایط این اتفاق ممکن است، چون که ما نسبت به موسسات حقوقی در مقایسه با وکلا و کارآموزان بیشتر سخت گیری می کنیم. در باب وکلا و کارآموزان با پیگیری شماره پروانه وکالتشان از صلاحیت آنها آگاه می شویم، ولی در رابطه با موسسات حقوقی مسئله متفاوت است، چرا که موسسات حقوقی خود به صورت مستقیم وکالت را انجام نمی دهند و پرونده های حقوقی را در اختیار سایر وکلا قرار می دهند، بنابراین اگر با شرایط پیشنهادی ما موافق باشند، امکان ثبت نام و همکاری با سامانه دادیاب را دارند. شرایط بدین گونه است که از همان ابتدا باید کلیه اعضای هیئت مدیره موسسه حقوقی را به صورت حضوری ببینیم و پس از آن که تایید صورت گرفت، تمام مدارکشان بررسی می شود. لازم به ذکر است که آنها فقط با تعداد معدودی از وکلایی که اسامیشان را به ما می دهند و مورد تایید قرار گرفته اند، ملزم به همکاری هستند. در مجموع اگر شرایط حاکم بر سامانه دادیاب را بپذیرند می توانند بر بستر دادیاب به ارائه خدمات حقوقی خود بپردازند.
سامانه شما با ارائه این نوع خدمات چه مسئولیت اجتماعی را دنبال می کند؟
هم اکنون ما با ارائه مشاوره حقوقی رایگان راهکاری را برای رفع نیاز اقشار کم درآمد جامعه مهیا کردیم، از این رو ابزاری را ارائه دادیم تا به سوالات حقوقی افراد رسیدگی شود و در کنار آن به صورت رایگان حداقل یک وکیل و حداکثر ۵ تا ۶ وکیل به همان یک سوال پاسخ می دهند، در کنار آن افراد می توانند به صورت خصوصی با وکیلی که سوال عمومی آنها را جواب داده است نیز ارتباط برقرار کنند بدون آن که نیاز به پرداخت هزینه ای باشد.
از طرفی ما به دنبال فعالیت در حوزه حقوق زنان علی الخصوص زنان بی سرپرست و بد سرپرست، حقوق حیوانات، محیط زیست و کودکان هستیم. در حال حاضر تدابیری را برای همکاری با استارتاپ های متفاوت و فعال در موضوعات این چنینی پیش گرفتیم و برنامه هایی را برای آینده آن در نظر داریم.
برنامه آینده شما برای رشد و توسعه دادیاب چیست؟
در حال حاضر ما برای اهداف بلند مدتمان در نظر داریم که بخش بین الملل را به دادیاب اضافه کنیم، علاوه بر آن بخش قرارداد ساز و شکایت ساز را نیز اضافه خواهیم کرد. بدین صورت در مسیر رشد و ارتقا کسب و کارمان قرار می گیریم و در کنار آن به دنبال ارائه خدمات در شهرستان ها در جهت بهبود عملکرد و معرفی بهتر دادیاب خواهیم بود.