ارزش دفتری (Book Value)
تعریف
ارزش دفتری برابر با هزینه نگهداری دارایی ها در ترازنامه شرکت بوده و از طریق کسر هزینه های استهلاک انباشته از ارزش دارایی محاسبه می شود. در نتیجه، ارزش دفتری را می توان به عنوان ارزش خالص دارایی (NAV) شرکت نیز در نظر گرفت که به عنوان کل دارایی ها، منهای دارایی های نامشهود (اختراعات، سرقفلی) و بدهی ها محاسبه می شود. همچنین برای هزینه اولیه سرمایه گذاری، ارزش دفتری ممکن است سود خالص یا ناخالص هزینه هایی مانند هزینه های معامله، مالیات فروش، هزینه های خدمات و… باشد.
فرمول محاسبه ارزش دفتری هر سهم، برابر است با مجموع حقوق صاحبان سهام عادی، منهای سهام ممتاز، تقسیم بر تعداد سهام عادی شرکت.
ارزش دفتری به عنوان «ارزش دفتری خالص»، و در انگستان به عنوان «ارزش خالص دارایی شرکت» نیز شناخته می شود.
نکات کلیدی
- ارزش دفتری یک شرکت، تفاوت خالص میان کل دارایی ها و کل بدهی های آن شرکت می باشد. در واقع ارزش دفتری، نشان دهنده ارزش کل دارایی های شرکت است که سهام داران در صورت انحلال شرکت دریافت خواهند کرد.
- ارزش دفتری یک دارایی، معادل ارزش دفتری آن در ترازنامه است.
- ارزش دفتری یک شرکت یا دارایی، اغلب کمتر از ارزش بازار آن است.
- ارزش دفتری هر سهم (BVPS) و نسبت قیمت به ارزش دفتری (P/B)، از کاربردهای ارزش دفتری در تحلیل بنیادی هستند.
آشنایی با ارزش دفتری
ارزش دفتری عبارت است از ارزش حسابداری دارایی های شرکت، منهای کلیه مطالبات مازاد بر حقوق صاحبان سهام (مانند بدهی های شرکت). اصطلاح ارزش دفتری، برگرفته از رویه حسابداری ثبت ارزش دارایی به اصل بهای تمام شده تاریخی در دفاتر می باشد.
در حالی که ارزش دفتری دارایی ها ممکن است در طول زمان از لحاظ مقادیر حسابداری ثابت بماند، ارزش دفتری شرکت به طور کلی می تواند به دلیل انباشت درآمد حاصل از استفاده از دارایی ها، افزایش یابد. از آنجا که ارزش دفتری شرکت نشان دهنده ارزش سهام است، مقایسه ارزش دفتری با ارزش بازار سهام، تکنیک ارزیابی موثری برای اطمینان از منصفانه بودن قیمت گذاری سهام است.
به عنوان ارزش حسابداری شرکت، ارزش دفتری دو کاربرد اصلی دارد:
- به عنوان ارزش کل دارایی های شرکت که سهام داران در صورت انحلال شرکت دریافت می کنند، عمل می کند.
- مقایسه ارزش بازار با ارزش دفتری می تواند نشان دهد که آیا قیمت سهام، زیر قیمت منصفانه ارزش گذاری شده یا گران تر از آن.
ارزش دفتری هر سهم (BVPS)، روشی بر اساس حقوق صاحبان سهام در شرکت است. ارزش دفتری هر سهم عادی در صورت انحلال شرکت، نشان دهنده ارزش دلاری باقی مانده برای سهام داران عادی پس از نقد کردن کلیه دارایی ها و پرداخت تمام بدهی ها است. بالاتر بودن BVPS شرکت از ارزش بازار هر سهم آن، ممکن است به معنای دست کم گرفتن ارزش سهام باشد.
ارزش دفتری یک سرمایه گذاری در امور مالی شخصی، بهایی است که برای سرمایه گذاری اوراق بهادار یا بدهی پرداخت می شود. هنگام فروش سهام، قیمت فروش منهای ارزش دفتری، سود یا زیان سرمایه حاصل از سرمایه گذاری را نشان می دهد.
ارزش گذاری به روش تعدیل با ارزش بازار
در صورتی که ارزش گذاری به روش تعدیل با ارزش بازار، بر روی دارایی هایی که امکان افزایش یا کاهش ارزش بازارشان وجود دارد، اعمال نشود، ممکن است ارزش دفتری به عنوان معیاری برای ارزش بازار سهام، چندان دقیق نباشد.
به عنوان مثال، ارزش بازار املاک و مستغلات یک شرکت ممکن است گاهی افزایش یابند، در حالی که شاید ماشین آلات قدیمی آن، به دلیل پیشرفت های تکنولوژیکی، ارزش خود را در بازار از دست بدهند. در این موارد، ارزش دفتری مبتنی بر بهای تمام شده تاریخی، ارزش واقعی دارایی یا شرکت را با توجه به قیمت بازار منصفانه آن مخدوش می کند.
نسبت قیمت به ارزش دفتری
نسبت قیمت به ارزش دفتری (P/B) به عنوان یک مضرب ارزش گذاری برای مقایسه ارزش بین شرکت های مشابه در صنعتی مشترک است؛ البته در صورتی که از یک روش حسابداری یکسان برای ارزیابی دارایی هایشان استفاده کنند.
این نسبت ممکن است هنگام مقایسه شرکت ها از بخش ها و صنایع مختلف، مبنای معتبری برای ارزش گذاری نباشد، زیرا برخی از شرکت ها ممکن است دارایی های خود را طبق بهای تمام شده تاریخی ثبت کنند و برخی دیگر بر اساس ارزش بازار.
در نتیجه، نسبت P/B بالا لزوما به معنای ارزش گذاری ممتاز نیست و برعکس، نسبت P/B پایین، همیشه به عنوان ارزش گذاری تنزیلی محسوب نمی شود.