قرارداد اختیار خرید (Call Option)

تعریف

قرارداد اختیار خرید به قراردادهای مالی می گویند که به خریدار اختیار خرید سهام، اوراق قرضه، کالا یا سایر دارایی ها یا ابزارها را با قیمتی مشخص در یک دوره زمانی خاص می دهند. سهام، اوراق قرضه یا کالا را دارایی پایه می نامند. خریدار دارای اختیار معاملات خرید، زمانی سود می برد که دارایی پایه افزایش قیمت داشته باشد.

قرارداد اختیار خرید متضاد قرارداد اختیار فروش است، که به دارنده این حق را می دهد که دارایی پایه را به قیمتی مشخص در زمان یا قبل از انقضا بفروشد.

 

نکات کلیدی

• اختیار خرید قراردادی است که به مالک این اجازه را می دهد که مقدار مشخصی اوراق بهادار پایه را با قیمتی مشخص در مدت زمان معین خریداری کند.
• قیمت تعیین شده به عنوان قیمت توافقی شناخته می شود و مدت زمان تعیین شده ای که در آن می توان فروش را انجام داد، انقضا یا زمان سررسید آن است.
• برای خریداری اختیار خرید باید هزینه ای به نام قیمت اختیار پرداخت کنید. این هزینه به ازای هر سهم، حداکثر مبلغی است که ممکن است در یک قرارداد اختیار خرید از دست بدهید.
• می توانید با خرید قرارداد اختیار خرید، آن را تا زمان افزایش قیمت آن نگه دارید و یا استراتژی فروش استقراضی را به کار بگیرید و آن را بفروشید.
• قراردادهای اختیار خرید را می توان برای سرمایه گذاری خریداری کرده یا برای اهداف کسب درآمد یا مدیریت مالیات فروخت.

 

آشنایی با قرارداد اختیار خرید

فرض کنید دارایی پایه سهام است. اختیار خرید به دارنده این حق را می دهد که ۱۰۰ سهم از یک شرکت را به قیمت مشخصی که به عنوان قیمت توافقی شناخته می شود، تا تاریخ معینی که به عنوان تاریخ انقضا شناخته می شود، خریداری کند.

به عنوان مثال، یک قرارداد اختیار خرید ممکن است به دارنده این حق را بدهد که ۱۰۰ سهم از سهام اپل را با قیمت ۱۰۰ دلار تا تاریخ انقضای سه ماه بعد خریداری کند. تاریخ های انقضا و قیمت های توافقی زیادی وجود دارند که معامله گران می توانند از بینشان انتخاب کنند. با افزایش ارزش سهام اپل، قیمت قرارداد اختیار معامله افزایش می یابد و بالعکس. خریدار اختیار خرید می تواند قرارداد را تا تاریخ انقضا نگه دارد و در آن زمان می تواند ۱۰۰ سهم خریداری شده را تحویل بگیرد یا قرارداد اختیار معامله را در هر زمانی قبل از تاریخ انقضا به قیمت بازار قرارداد در آن زمان بفروشد.

برای خرید اختیار خرید باید هزینه ای  به نام قیمت اختیار پرداخت کنید. این بهایی است که برای حقوقی که اختیار خرید ارائه می دهد پرداخت می کنید. اگر در زمان انقضا دارایی پایه کمتر از قیمت تعیین شده باشد، خریدار اختیار معامله مبلغی را که برای قیمت اختیار پرداخته از دست می دهد. این مبلغ حداکثر میزان ضرر است.

اگر قیمت فعلی بازار دارایی پایه در تاریخ انقضا بالاتر از قیمت توافقی باشد، سود، حاصل تفاوت قیمت ها منهای قیمت اختیار است. سپس این مبلغ در تعداد سهام تحت کنترل خریدار اختیار معامله ضرب می شود.

برای مثال، اگر قیمت اپل در زمان انقضا ۱۱۰ دلار باشد، قیمت توافقی قرارداد اختیار معامله ۱۰۰ دلار بوده و معاملات در ازای هر سهم ۲ دلار برای خریدار هزینه داشته باشند، سود آن به این صورت خواهد بود: ۱۱۰ دلار – (۱۰۰ دلار + ۲ دلار) = ۸ دلار. اگر خریدار یک قرارداد اختیار خرید را بخرد، سود او برابر با ۸۰۰ دلار (۸ دلار در ۱۰۰ سهم) است. اگر دو قرارداد بخرد ۱۶۰۰ دلار سود خواهد برد (۸ در ۲۰۰ دلار).

حال اگر قیمت معامله اپل در زمان انقضا زیر ۱۰۰ دلار باشد، بدیهی است که خریدار از اختیار خرید سهام به قیمت ۱۰۰ دلار استفاده نمی کند و این قرارداد اختیار معامله بدون هیچ ارزش و سودآوری منقضی می شود. خریدار به ازای هر قراردادی که خریده، ۲ دلار به ازای هر سهم (۲۰۰ دلار) از دست می دهد اما ضررش فقط همین قدر است. خوبی قراردادهای اختیار معامله در این است که فقط در صورتی قیمت اختیار را از دست می دهید که تصمیم بگیرید وارد بازی نشوید.

 

انواع قراردادهای اختیار خرید

دو نوع قرارداد اختیار خرید وجود دارد:

• موقعیت خرید اختیار خرید

موقعیت خرید اختیار خرید، همان اختیار خرید استاندارد است که در آن خریدار، اختیار دارد تا سهامی را به قیمت توافقی در آینده خریداری کند. مزیت موقعیت خرید اختیار خرید در این است که به شما امکان می دهد از قبل برای خرید سهام با قیمت ارزان تر برنامه ریزی کنید. به عنوان مثال، می توانید یک موقعیت خرید اختیار خرید را در انتظار رویدادی خبرساز، مثلا فراخوان درآمد یک شرکت، خریداری کنید. سود قراردادهای موقعیت خرید اختیار خرید می تواند نامحدود باشد، اما زیانشان محدود به قیمت اختیار است. بنابراین، حتی اگر شرکت فاقد سود مثبت باشد (یا سودش انتظارات بازار را برآورده نکند) و قیمت سهامش کاهش یابد، حداکثر ضرری که خریدار اختیار خرید متحمل خواهد شد، محدود به قیمت اختیار خواهد بود.

• موقعیت فروش اختیار خرید

همان طور که از نامش مشخص است، موقعیت فروش اختیار خرید برعکس موقعیت خرید اختیار فروش است. در موقعیت فروش اختیار خرید، فروشنده قول می دهد که سهام خود را به قیمت توافقی ثابتی در آینده بفروشد. قراردادهای موقعیت فروش اختیار خرید عمدتا برای خریدهای تحت پوشش فروشنده اختیار معامله یا قراردادهای اختیار خریدی که در آن فروشنده از قبل دارای سهام پایه برای اختیار معاملات خود می باشد، استفاده می شوند. این نوع اختیار خرید میزان ضرری را که ممکن است در صورت عدم موفقیت معامله متحمل شوند، محدود می کند. مثلا در صورت تحت پوشش نبودن اختیار خرید (یعنی اگر دارای سهام پایه برای اختیار معامله خود نباشند) و افزایش قابل توجه قیمت سهام، زیانشان چند برابر می شود.

 

نحوه محاسبه بازده اختیار خرید

بازده اختیار خرید به سود یا ضرری اشاره دارد که خریدار یا فروشنده اختیار معامله از یک معامله به دست می آورد. به یاد داشته باشید که سه متغیر کلیدی برای ارزیابی قراردادهای اختیار خرید وجود دارد: قیمت توافقی، تاریخ انقضا و قیمت اختیار. این متغیرها بازده حاصل از قراردادهای اختیار خرید را محاسبه می کنند.

بازده اختیار خرید دو حالت دارد:

• بازده خریداران اختیار خرید

فرض کنید یک قرارداد اختیار خرید با قیمت اختیار ۲ دلار برای شرکت ABC خریده اید. قیمت توفقی اختیار معامله ۵۰ دلار و تاریخ انقضای آن ۳۰ نوامبر است. اگر قیمت سهام ABC به ۵۲ دلار برسد – یعنی مجموع قیمت اختیار پرداخت شده به اضافه قیمت خرید سهام – در سرمایه گذاری خود نه سود و نه ضرر خواهید کرد. هر گونه افزایش قیمتی از این مبلغ سود محسوب می شود. بنابراین، در صورت افزایش ارزش سهام ABC، بازده نامحدود خواهید داشت.

اگر قیمت سهام ABC تا ۳۰ نوامبر به زیر ۵۰ دلار کاهش یابد چه؟ از آنجا که قرارداد اختیار خرید به شما اختیار خرید سهام ABC را می دهد، می توانید از آن استفاده نکنید، یعنی در این صورت سهام ABC را نمی خرید. در این حالت، ضررتان به قیمت اختیاری که برای اختیار معامله پرداخت کرده اید محدود می شود.

بازده = قیمت آنی – قیمت توافقی

سود = بازده – قیمت اختیار پرداخت شده

بر اساس فرمول بالا، اگر قیمت آنی ABC در ۳۰ نوامبر ۵۵ دلار باشد، سود شما ۳ دلار خواهد بود.

• بازده فروشندگان اختیار خرید

محاسبات بازده فروشنده اختیار خرید هم تقریبا به همان صورت است. اگر قرارداد اختیار معامله ABC را با همان قیمت و تاریخ انقضا بفروشید، فقط در صورت کاهش قیمت سود خواهید برد. بسته به این که اختیار خریدتان تحت پوشش باشد یا نباشد، میزان ضررتان می تواند محدود یا نامحدود باشد. مورد دوم زمانی اتفاق می افتد که خریدار اختیار معامله قرارداد را اجرا کند و مجبور به خرید سهام پایه با قیمت آنی (یا شاید حتی بالاتر) شوید. تنها منبع درآمد و سود شما در این حالت محدود به قیمت اختیاری است که در انقضای قرارداد اختیار معامله به دست می آورید.

فرمول محاسبه سود و بازده به شرح زیر است:

بازده = قیمت لحظه – قیمت توافقی

سود = بازده + قیمت اختیار

بر اساس فرمول بالا، اگر قیمت آنی ABC در ۳۰ نوامبر ۴۷ دلار باشد، درآمد شما ۱ دلار خواهد بود.

 

اهداف قراردادهای اختیار خرید

قراردادهای اختیار خرید اغلب سه هدف اصلی را دنبال می کنند: تولید درآمد، سفته بازی و مدیریت مالیات.

• استفاده از اختیار معامله برای کسب درآمد

برخی سرمایه گذاران از اختیار معامله برای ایجاد درآمد از طریق استراتژی خرید تحت پوشش استفاده می کنند. این استراتژی شامل داشتن سهام پایه و در عین حال فروش اختیار خرید یا دادن حق خرید سهام خود به شخص دیگری است. سرمایه گذار قیمت اختیار معامله را نگه می دارد و به این امید می ماند که اختیار معامله بدون ارزش و سودآوری (زیر قیمت توافقی) منقضی شود. این استراتژی باعث تولید درآمد اضافی برای سرمایه گذار می شود، اما در صورت افزایش شدید قیمت سهام، می تواند پتانسیل سود را نیز محدود کند.

خریدهای تحت پوشش سود دارند زیرا اگر قیمت سهام به بالاتر از قیمت توافقی افزایش یابد، خریدار اختیار خرید از حق خود برای خرید سهام با قیمت توافقی پایین تر استفاده می کند. این بدان معناست که فروشنده اختیار معامله از افزایش قیمت سهام به بالاتر از قیمت توافقی سود نمی برد. حداکثر سودی که فروشنده اختیار معامله از آن می برد، قیمت اختیار دریافتی است.

• استفاده از اختیار معامله برای سفته بازی

قراردادهای اختیار معامله به خریداران این فرصت را می دهد که با هزینه نسبتا کمی به بازار سهام دسترسی یابند. اگر این قراردادها به طور جداگانه به کار گرفته شوند، می توانند سود قابل توجهی را در صورت افزایش قیمت سهام ایجاد کنند. اما در صورت انقضای بدون سود اختیار خرید به دلیل عدم افزایش قیمت سهام پایه از قیمت توافقی، ممکن است منجر به از دست دادن ۱۰۰٪ قیمت اختیار نیز شوند. مزیت خرید اختیار خرید این است که ریسک آن همیشه محدود به قیمت اختیار پرداخت شده برای اختیار معامله است.

• استفاده از اختیار خرید برای مدیریت مالیات

سرمایه گذاران گاهی اوقات از اختیار معامله برای تغییر سهام پرتفو بدون خرید یا فروش اوراق بهادار پایه استفاده می کنند.

به عنوان مثال، ممکن است سرمایه گذاری، مالک ۱۰۰ سهم از سهام XYZ بوده و احتمال افزایش عواید سرمایه ای تحقق نیافته زیادی را داشته باشد. در صورتی که سهام داران نخواهند رویداد مشمول مالیاتی را راه اندازی کنند، می توانند از اختیار معامله برای کاهش دسترسی به اوراق بهادار پایه بدون این که واقعا آن را بفروشند، استفاده کنند. در مورد فوق، تنها هزینه ای که این استراتژی برای سهام دار دارد، هزینه خود قرارداد اختیار معامله است.

 

خرید اختیار معامله چه سودی دارد؟

سرمایه گذاران در صورتی تصمیم به خرید اختیار خرید می گیرند که نسبت به چشم‌انداز سهام پایه آن خوش بین یا “گاوی” باشند. برای این سرمایه گذاران، قراردادهای اختیار خرید به دلیل اهرمی که ارائه می دهند، راه جذاب تری برای سفته بازی روی چشم انداز شرکت ها هستند. به هر حال، هر قرارداد اختیار معامله فرصت خرید ۱۰۰ سهم از شرکت مورد نظر را فراهم می کند. برای سرمایه گذارانی که از افزایش سهام یک شرکت مطمئنند، خرید سهام به طور غیرمستقیم از طریق اختیار خرید می تواند راهی جذاب برای افزایش قدرت خرید آن ها باشد.

 

آیا خرید اختیار خرید یک عمل گاوی است یا خرسی؟

خرید اختیار خرید یک رفتار گاوی است زیرا خریدار تنها در صورتی سود می برد که قیمت سهام افزایش یابد. برعکس، فروش اختیار خرید یک رفتار خرسی است، زیرا در صورت عدم افزایش سهام است که فروشنده سود می برد. در حالی که سود خریدار اختیار خرید از نظر تئوری نامحدود است، سود فروشنده اختیار خرید محدود به قیمت اختیاری است که هنگام فروش آن دریافت می کند.