بحران دارویی ایران؛ فرصتی طلایی برای به کارگیری فناوری‌های نوین

وضعیت بحرانی دارو در ایران به نقطه‌ای رسیده که زنجیره تأمین و دسترسی به دارو، به دلیل نوسانات ارزی، تورم و افزایش هزینه‌های تولید، به‌شدت تحت فشار است.

بر اساس گزارشی از ایرنا، شوک گرانی دارو و افزایش قیمت برخی اقلام دارویی منجر به انصراف ۳۰ درصد از بیماران از خرید دارو شده است؛ وضعیتی که فشار مالی بیشتری را بر بیماران وارد کرده و دسترسی آن‌ها به دارو را محدود کرده است.

تأثیر فناوری‌های نوین بر مدیریت بحران دارویی

در چنین شرایطی، بهره‌گیری از فناوری‌های نوین و هوش مصنوعی می‌تواند نقشی کلیدی در پیشگیری از بحران‌های بیشتر ایفا کند.

استفاده از الگوریتم‌های پیشرفته برای پیش‌بینی نیاز بازار و بهینه‌سازی زنجیره تأمین دارو می‌تواند از کمبودهای ناگهانی جلوگیری کند و توزیع عادلانه دارو را تضمین نماید. کشورهای پیشرو در حوزه دارو و سلامت، با به‌کارگیری چنین سیستم‌هایی توانسته‌اند از بحران‌های مشابه جلوگیری کنند.

ناکارآمدی زیرساخت‌های دیجیتال در حوزه دارو

در حال حاضر، زیرساخت‌های دیجیتال در حوزه دارو در ایران، علیرغم هدف‌گذاری‌های اولیه برای ایجاد شفافیت و رهگیری زنجیره تأمین، به دلیل ضعف در اجرا و ناکارآمدی، عملکرد مناسبی ندارند.

نمونه‌هایی مانند اپلیکیشن TTAC و سامانه دارویار، که طراحی شده‌اند تا با ثبت دقیق داده‌ها و رهگیری محصولات دارویی، زنجیره تأمین را شفاف‌تر کنند، در عمل با چالش‌های متعددی مواجه‌اند. از جمله این چالش‌ها، عدم ثبت کدهای فروش توسط بسیاری از داروخانه‌ها است که منجر به ارائه داده‌های ناقص و غیرقابل‌اعتماد می‌شود. نتیجه این وضعیت، ایجاد اختلال در زنجیره تأمین و کاهش توانایی نظارتی بر بازار دارویی کشور است.

نقش صنایع دیگر در بهینه‌سازی زنجیره تأمین

از سوی دیگر، سازمان غذا و دارو در بیانیه‌ای اعلام کرده که افزایش قیمت دارو ناشی از عواملی مانند رشد هزینه‌های مواد اولیه، بسته‌بندی و حمل‌ونقل است.

برای مقابله با این چالش‌ها، لازم است سازمان غذا و دارو از تجربیات موفق سایر صنایع بهره‌برداری کند و با هم‌افزایی میان‌بخشی، فرآیندهای خود را بهینه‌سازی نماید.

راه‌حل‌های فناورانه برای کاهش هزینه‌ها و افزایش شفافیت

به‌عنوان مثال، صنایع لجستیکی و استارتاپ‌هایی نظیر «آپ‌تایم» در دیجی‌کالا نشان داده‌اند که چگونه می‌توان با استفاده از فناوری‌های نوین، فرآیندهای حمل‌ونقل را بهینه و هزینه‌ها را کاهش داد.

به‌کارگیری چنین فناوری‌ها و راهکارهایی در زنجیره تأمین دارو می‌تواند علاوه بر کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل، موجب افزایش شفافیت، توزیع عادلانه دارو و کاهش فشار مالی بر بیماران شود. این رویکرد می‌تواند نقطه عطفی در بهبود کارایی و پاسخگویی این حوزه باشد.

چشم‌انداز آینده: فناوری، شفافیت و دسترسی عادلانه به دارو

در نهایت، بهبود وضعیت موجود تنها با تغییر نگاه به آینده ممکن خواهد بود. سرمایه‌گذاری در فناوری‌های پیشرفته، توسعه زیرساخت‌های دیجیتال و طراحی سامانه‌های کارآمدتر برای ثبت دقیق اطلاعات زنجیره تأمین، می‌تواند علاوه بر افزایش شفافیت، از بحران‌هایی نظیر کمبود دارو جلوگیری کند.

ایران، با نیروی انسانی متخصص و دسترسی به فناوری‌های نوین، می‌تواند از این چالش یک فرصت بسازد. همان‌طور که بحران انرژی نیازمند نگاه جدی به توسعه زیرساخت‌هاست، بحران دارو نیز نیازمند رویکردی بلندمدت و فناورانه است تا سلامت جامعه قربانی نوسانات اقتصادی نشود.