تأمین مالی جمعی در سال‌های اخیر به یکی از ابزارهای کلیدی برای جذب سرمایه در ایران تبدیل شده است. به گفته امیرمحمد مهراد، دبیرکل سازمان ملی کارآفرینی، شرایط اقتصادی کشور و سخت‌گیری‌های بانک مرکزی در اعطای نقدینگی باعث شد که این روش از سال ۱۳۹۹ جهش و اصلاحات مثبتی را تجربه کند.
او افزود: از آن زمان تاکنون، بیش از ۱۳ هزار میلیارد تومان از این طریق جذب شده و ۵۱۷ شرکت توانسته‌اند سرمایه موردنیاز خود را تأمین کنند.
سهم پلتفرم‌ها و افزایش نرخ سود
در حال حاضر، ۳۹ سکوی تأمین مالی جمعی در کشور فعال هستند.
دبیرکل سازمان ملی کارآفرینی در این زمینه توضیح داد: پنج سکوی برتر بازار بیش از ۵۷ درصد تأمین مالی را بر عهده دارند. به‌طور خاص آی‌بی‌کراد، هم‌آفرین و کارن‌کراد توانسته‌اند به ترتیب ۳، ۲ و ۱ هزار میلیارد تومان سرمایه جذب کنند.
او همچنین به افزایش نرخ سود این بازار اشاره کرد: میانگین نرخ سود تأمین مالی جمعی از ۳۰ درصد در سال ۱۳۹۹ به حدود ۴۰ درصد رسیده است. این روند نشان‌دهنده رشد اعتماد عمومی به این مدل تأمین مالی است.
تأثیر تحریم‌ها و شرایط اقتصادی
یکی از مهم‌ترین چالش‌های تأمین مالی جمعی، تأثیرپذیری آن از اقتصاد کلان و تحریم‌هاست.
مهراد در این رابطه تصریح کرد: کنترل‌های بانک مرکزی و نوسانات اقتصادی باعث شده‌اند که در ۱۰ ماه نخست سال ۱۴۰۳، بیش از ۸۰ درصد سرمایه‌ای که در سال ۱۴۰۱ جذب شده بود، تنها در این بازه زمانی تأمین شود.
برگزاری نخستین همایش ملی تأمین مالی جمعی
در همین راستا، نخستین همایش ملی تأمین مالی جمعی در تاریخ ۳۰ بهمن ۱۴۰۳ برگزار خواهد شد. محمدرضا راوند، مشاور رئیس کل سازمان ملی کارآفرینی، درباره اهمیت این رویداد گفت: این همایش فرصتی ارزشمند برای فعالان، سرمایه‌گذاران و سیاست‌گذاران است تا درباره چالش‌ها، فرصت‌ها و آینده این صنعت گفتگو کنند.
علیرضا دلیری، دبیر علمی همایش نیز در مورد اهداف همایش توضیح داد: یکی از مسائل کلیدی، بررسی تجربه‌های جهانی و تطبیق آن با شرایط ایران است. در بسیاری از کشورها، مدل‌های متنوعی از تأمین مالی جمعی وجود دارد، اما در ایران تمرکز اصلی بر تأمین مالی مبتنی بر بدهی بوده است.
او تأکید کرد: اگر بازار ثانویه مناسبی ایجاد شود، می‌توان سایر مدل‌های تأمین مالی جمعی را نیز توسعه داد.
چشم‌انداز آینده تأمین مالی جمعی در ایران
به گفته راوند، هم‌اکنون، سکوهای تأمین مالی جمعی تحت نظارت دقیق‌تر نهادهای مالی قرار دارند. همچنین، استفاده از ضمانت‌نامه‌های بانکی و صندوق‌های پژوهشی برای کاهش ریسک سرمایه‌گذاری در دستور کار قرار گرفته است.
با توجه به اینکه سیستم بانکی ایران فرآیندی زمان‌بر برای اعطای تسهیلات دارد، تأمین مالی جمعی به گزینه‌ای جذاب برای تولیدکنندگان تبدیل شده است. دلیری در این زمینه گفت: این روش می‌تواند منابع مالی موردنیاز شرکت‌ها را در کوتاه‌ترین زمان ممکن، حتی در یک روز، تأمین کند. هرچند نرخ سود آن بالاتر از نرخ سود بانکی است، اما به دلیل نوسانات اقتصادی، همچنان جذابیت بالایی دارد.
در مجموع، تأمین مالی جمعی در سال‌های اخیر جایگاه ویژه‌ای در اقتصاد ایران پیدا کرده است و با حمایت، توسعه زیرساخت‌ها و ایجاد بازارهای ثانویه، می‌تواند به یکی از مهم‌ترین ابزارهای تأمین مالی کسب‌وکارها تبدیل شود.
