دارایی (Asset)

تعریف

دارایی به منبعی با ارزش اقتصادی می‌گویند که یک فرد، شرکت یا کشور مالک آن بوده یا آن را کنترل می‌کند، به این امید که در آینده از آن منفعت ببرد. دارایی‌ها در ترازنامه شرکت گزارش می‌شوند. هدف از خریداری یا ایجاد دارایی‌ها، افزایش ارزش شرکت یا کمک به عملیات شرکت می‌باشد. می‌توان گفت دارایی، صرف نظر از این که تجهیزات تولیدی باشد یا حق ثبت اختراع، چیزی است که در آینده می‌تواند به ایجاد جریان نقدی، کاهش هزینه‌ها یا بهبود فروش کمک کند.

نکات کلیدی

• دارایی، منبعی با ارزش اقتصادی است که یک فرد، شرکت یا کشور، به امید منفعت آتی از آن، مالکیت یا کنترل آن را به دست می‌گیرد.
• دارایی‌ها در ترازنامه شرکت گزارش می‌شوند و برای افزایش ارزش شرکت یا کمک به عملیات شرکت خریداری یا ایجاد می‌شوند.
• می‌توان گفت دارایی، صرف نظر از این که تجهیزات تولیدی باشد یا حق ثبت اختراع، چیزی است که در آینده می‌تواند جریان نقدی ایجاد کرده، هزینه‌ها را کاهش دهد و یا فروش را بهبود بخشد.

درک مفهوم دارایی

دارایی نشان‌دهنده منابع اقتصادی شرکت یا دسترسی‌هایی هستند که افراد یا شرکت‌های دیگر ندارند. حق یا دسترسی دیگران از نظر قانونی قابل اعمال است، به این معنی که استفاده از منابع اقتصادی با صلاحدید شرکت امکان­پذیر است و استفاده از آن ها می‌تواند توسط مالک منع یا محدود شود.

برای این که یک دارایی‌، موجود محسوب شود یک شرکت باید در تاریخ صورت‌های مالی، حقی نسبت به آن داشته باشد. منبع اقتصادی به چیزی می‌گویند که کمیاب است و توانایی ایجاد سود اقتصادی از طریق ایجاد جریان نقدی ورودی یا کاهش جریان نقدی خروجی را دارد.

دارایی‌ها را می‌توان به طور کلی به چهار دسته دارایی‌های کوتاه مدت (یا جاری)، دارایی‌های ثابت، سرمایه‌گذاری‌های مالی و دارایی‌های نامشهود تقسیم کرد.

انواع دارایی‌ها

دارایی‌های جاری

دارایی‌های جاری منابع اقتصادی کوتاه‌مدتی هستند که انتظار می‌رود ظرف یک سال به وجه نقد تبدیل شوند. دارایی‌های جاری شامل وجه نقد و معادل‌های نقدی، حساب‌های دریافتنی، موجودی کالا و هزینه‌های مختلف ازپیش‌پرداخت‌شده است.

با این که ارزش‌گذاری وجه نقد آسان است، حسابداران هر چند وقت یک بار قابلیت بازیافت موجودی و حساب‌های دریافتنی را مجدداً ارزیابی می‌کنند. اگر شواهدی مبنی بر احتمال غیر قابل وصول بودن حساب های دریافتنی وجود داشته باشد، این حساب‌ها دچار اختلال می‌شوند یا اگر موجودی کالا از رده خارج شود، شرکت‌ها ممکن است این دارایی ها را از لیست حذف کنند.

دارایی ها بر اساس مفهوم بهای تمام‌شده تاریخی در ترازنامه شرکت ها ثبت می شوند، که بیانگر بهای تمام‌شده اولیه دارایی است که متناسب با میزان بهسازی یا فرسودگی، تغییر می‌کند.

دارایی‌های ثابت

دارایی‌های ثابت منابع بلندمدتی مانند کارخانه‌ها، تجهیزات و ساختمان‌ها هستند. افت ارزش دارایی‌های ثابت به دلیل فرسودگی، مبتنی بر هزینه‌های دوره‌ای به نام استهلاک است که می‌تواند نمایانگر از دست دادن قدرت سودآوری یک دارایی ثابت باشد.

اصول پذیرفته شده حسابداری، محاسبه استهلاک را تحت دو روش کلی مجاز می‌داند. روش خط مستقیم فرض را بر این می‌گذارد که دارایی ثابت ارزش خود را متناسب با عمر مفید خود از دست می‌دهد، در حالی که مطابق روش تسریعی، دارایی ارزش خود را سریع‌تر و در نخستین سال‌های استفاده از دست می‌دهد.

دارایی‌های مالی

دارایی‌های مالی به معنای سرمایه‌گذاری در دارایی‌ها و اوراق بهادار سایر موسسات است. دارایی‌های مالی شامل سهام، اوراق قرضه دولتی و شرکتی، سهام ممتاز و سایر اوراق بهادار ترکیبی است. دارایی‌های مالی بسته به نحوه طبقه‌بندی سرمایه‌گذاری و انگیزه پشت آن ارزش‌گذاری می‌شوند.

دارایی‌های نامشهود

دارایی‌های نامشهود منابع اقتصادی هستند که حضور فیزیکی ندارند. آن ها شامل اختراعات، علائم تجاری، حق نشر و سرقفلی هستند. حسابداری دارایی‌های نامشهود بسته به نوع دارایی متفاوت است و می‌توان سالانه آن ها را مستهلک کرده یا از نظر کاهش ارزش، مورد سنجش قرار داد.

چگونه بدانیم که چه چیزهایی دارایی محسوب می‌شوند؟

دارایی چیزی است که منفعت اقتصادی فعلی، آتی یا بالقوه برای یک فرد یا دیگر نهادها ایجاد می‌کند. بنابراین، دارایی چیزی است که متعلق به شما بوده و یا به شما بدهکارند. بنابراین، یک اسکناس ۱۰ دلاری، یک کامپیوتر رومیزی، یک صندلی یا یک ماشین همگی دارایی محسوب می‌شوند. اگر کسی مبلغی به شما بدهکار است، آن  مبلغ نیز یک دارایی است زیرا جزو بستانکاری‌های شما است.

در مورد دارایی‌های غیرفیزیکی چطور؟

دارایی‌های نامشهود منافع اقتصادی برای کسی فراهم می‌کند، اما نمی‌توان آن ها را به صورت فیزیکی لمس کرد. این ها دسته مهمی از دارایی‌ها به شمار می‌آیند که شامل مالکیت معنوی (مانند ثبت اختراع یا علائم تجاری)، تعهدات قراردادی، حق امتیاز و سرقفلی می‌شوند. ارزش ویژه برند و شهرت نیز نمونه‌هایی از دارایی‌های غیرفیزیکی هستند که می‌توانند بسیار ارزشمند باشند. برخی از دارایی‌های مالی مانند اوراق سهام یا قراردادهای مشتقه نیز نامشهود هستند.

دارایی‌های جاری چه تفاوتی با دارایی‌های ثابت (غیرجاری) دارند؟

شرکت‌ها دارایی‌های خود را بر اساس افق زمانی کاربردی از یکدیگر تفکیک می‌کنند. دارایی‌های ثابت که به عنوان دارایی‌های غیرجاری نیز شناخته می‌شوند، برای استفاده طولانی مدت (یک سال یا بیشتر) در نظر گرفته شده‌اند و اغلب به راحتی نقد نمی‌شوند. در نتیجه، برخلاف دارایی‌های جاری، دارایی‌های ثابت دچار استهلاک می‌شوند.