آشنایی با انواع مدل های کسب و کار – سلف سرویس

سلف سرویس واگذاری بخشی از ارزش آفرینی کالا یا خدمت به مشتری در ازای قیمت کم‌تر می‌باشد؛ درواقع با بالا بردن میزان اتوماسیون در روند خدمت به مشتری، هزینه‌ها را کاهش می‌دهیم. سلف سرویس از بالاترین میزان اتوماسیون برخوردار است.

پیدایش و گسترش فروشگاه‌های سلف سرویس در اوایل قرن بیستم در آمریکا به دنبال نارضایتی مشتریان و گرایش به استفاده‌ توسط خودشان از قفسه‌های فروشگاه‌ها آغاز شد و سپس در اواسط قرن ۲۰ به خارج از آمریکای شمالی و کشورهایی مانند سوئد و آلمان گسترش یافت. توسعه‌ی این مفهوم به کمک گرایش عمومی ایجاد شده به سمت افزایش کارایی و بهره‌وری ناشی از صنعتی شدن صورت گرفته است. مزایای سلف سرویس عبارتند از:

• صرفه‌جویی در هزینه‌ها و نیروی انسانی
• کاهش قیمت و زمان برای مشتریان
• افزایش کارایی

استفاده از سلف سرویس در فرآیندهای پرهزینه‌ و کم ارزش و زمانی که بخش DYI (خودت انجام بده) منجر به ارزش قابل دریافت برای مشتری شود، مناسب است و هم‌چنین باید پتانسیل‌های این الگو از نقطه نظر مشتریان بررسی شود.

مجموعه‌های پیرو الگوی سلف سرویس

ACCORHOTELS گروه هتل‌های فرانسوی است که از این مدل در هتل‌های ارزان قیمت خود با عنوان ibis استفاده کرده است؛ این هتل‌ها دارای اتاق‌های ارزان قیمت با تعداد کارکنان کم می‌باشد. در این هتل‌ها ارائه‌ی بسیاری از خدمات مانند رزرو و پرداخت هزینه‌ی اتاق، خدمات تجاری، رستوران، نوشیدنی، روزنامه و … به صورت سلف سرویس می‌باشد؛ در نتیجه‌ی استفاده از این الگو با کاهش هزینه‌ها و جذب مشتریان بیش‌تر مواجه شده است.

رستوران فست فود آمریکایی McDonald’s از مدل سلف سرویس در تجارت خود در ۱۱۹ کشور استفاده کرده است؛ سفارش غذای موردنظر جلوی پیشخوان صورت می‌گیرد و تحویل فوری سفارش هم بدون گارسون و خدمه می‌باشد. استفاده از سلف سرویس باعث کاهش هزینه‌ی نیروی انسانی و سایر مخارج غیرضروری و در نتیجه ارائه‌ی محصول با قیمیت رقابتی شده است.

IKEA یک شرکت سوئدی تولیدکننده‌ی مبلمان منزل است که در آن فروش محصولات آماده‌ی مونتاژ (تخت خواب، صندلی، میز و..) و انجام عمل مونتاژ در منزل توسط مشتری صورت می‌گیرد که در نتیجه‌ی استفاده از این الگو صرفه‌جویی در هزینه‌ی تولید و توزیع، ارائه‌ی محصول با قیمت پایین، هزینه‌ی صورت‌برداری بسیار کم‌تر از مدل سنتی و افزایش سود نهایی رخ داده است.