آخرین و چهارمین لایحه دولت برای پیوستن به FATF یا گروه ویژه اقدام مالی بعد از کش‌وقوس‌های فراوان چندین ماهه روز گذشته در مجلس به تصویب رسید. هرچند مخالفان و موافقان زیادی درباره این قانون مقابل هم صف کشیده اند اما شفافیت که کلیدواژه اصلی FATF است و به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای آن برشمرده می‌شود، در اکوسیستم استارتاپی ایران، به‌خصوص در میان فعالان استارتاپ های حوزه مالی یا فین تک ها طرفداران جدی دارد. پیوستن ایران به «گروه ویژه اقدام مالی» به نفع کارشناسان استارتاپی کشور است و فرصت‌های جدیدی در ارتباط با جهان برایشان فراهم خواهد کرد؛ فرصتی که باوجود برجام می‌تواند تاثیر جدی روی فعالیت آن‌ها داشته باشد.
دور زدن تحریم‌ها، بعد از شفافیت
یکی از بزرگ‌ترین مشکلاتی که جلوی ارتباط تجاری ایران با کشورهای دیگر را گرفته، نبود شفافیت مالی است. با تصویب FATF و تبدیل‌شدن آن به قانون، منابع اقتصادی کشور شفاف شده و کشورهای دیگر به همکاری با ما رغبت بیشتری نشان می‌دهند. میثم عبداللهی، فعال حوزه استارتاپ های مالی و ارزی درباره شرایط جدید استارتاپ های حوزه مالی می‌گوید: «حداقل کاری که استارتاپ ها می‌توانند انجام بدهند، تشکیل یک شبکه مالی بین‌کشوری (فارغ از سوییفت) یا ایجاد یک رمزارز است که می‌توانیم از طریق آن تبادلات مالی‌مان را با کشورهای اطراف و دوست راحت‌تر به سرانجام برسانیم.» به گفته او، در شرایط فعلی، به‌دلیل اینکه شبکه اقتصادی کشور از نظر استانداردهای جهانی، «نقطه کور» محسوب می‌شود، حتی کشورهایی که با ما رابطه بهتری دارند نیز تمایل چندانی به برقراری رابطه ندارند. این وضعیت با تصویب FATF بهتر خواهد شد. صرافی‌های رمزنگاری‌شده ایرانی که در خارج از کشور امکان فعالیت ندارند، یکی از نمونه‌هایی است که به گفته عبداللهی، بعد از تبدیل «گروه ویژه اقدام مالی» به قانون عملا در وضعیت تجار و فعالان حوزه اقتصادی تاثیر جدی خواهد گذاشت.
ارتباطات شفاف با جهان؛ به نفع استارتاپ ها
به‌جز فین تک ها ، استارتاپ هایی که به‌طور تخصصی در حوزه‌های اقتصادی کار نمی‌کنند نیز در فضای جدید منتفع خواهند شد. میثم عبداللهی، دراین‌باره می‌گوید: «استارتاپ های حوزه فریلنسر به‌خاطر اینکه دامنه ارتباطاتشان نسبت به قبل گسترده‌تر می‌شود و بازارهای جدیدی پیدا می‌کنند، به شکل قابل‌ملاحظه‌ای پیشرفت خواهند کرد.» وی استارتاپ هایی را که در حوزه فروش خدمات فعالیت می‌کنند جزو بزرگ‌ترین برنده‌های این بازار قلمداد می‌کند؛ «ارزآوری استارتاپ ها و فعالیت آن‌ها با جهان خارج بسیار دشوار است، چون پول باید از چند کانال عبور کند و کارمزد بالایی دارد. در شرایط جدید پول می‌تواند مستقیم به‌دست استارتاپ ها برسد که این به نفع همه خواهد بود. بهتر شدن روابط بانکی نیز وضع همه فعالان اقتصادی را بهتر خواهد کرد و کسب و کار های نوپا، فارغ از نوع سرویسی که ارائه می‌کنند، برنده این ماجرا خواهند بود.»
پالایش سامانه‌های مالی کهنه
استارتاپ ها پیش از تصویب FATF نیز به‌خاطر شیوه کارکردشان تا حد زیادی بار شفافیت را به‌خصوص در حوزه مالی به دوش می‌کشیدند. به‌خاطر نوع پلتفرمی که روی آن کار می‌کنند، عملا همه‌چیز شفاف فعالیت می‌کند و نقل‌وانتقال‌ها کاملا مشخص است. حمیده حبیبی، فعال استارتاپی حوزه تامین‌مالی جمعی و مشاور فین تک چند بانک خصوصی دراین‌باره می‌گوید: «با وجود شفاف بودن استارتاپ ها، وقتی قرار بود پولی از بیرون این سیستم – مثلا بانک‌ها – وارد شود، امکان پول‌شویی وجود داشت؛ مثلا بعضی اشخاص پروژه‌های به‌اصطلاح خیریه را روی سایت‌های کراودفاندینگ ایجاد می‌کردند، به‌عنوان نیکوکار پول کثیفشان را وارد این سیستم کرده و در سمت دیگر، از صاحب پروژه پول جدید را تحویل می‌گیرند. راه‌اندازی چنین روش‌هایی در سیستم مالی شفاف جدید عملا امکان‌پذیر نیست و هر پولی، از هر راهی نمی‌تواند وارد استارتاپ ها شده و آن‌ها را آلوده کند. فناوری با مشخص کردن مبدا و مقصد پول، شفافیت را تا حد زیادی اجرا می‌کرد. حالا با پیوستن سیستم بانکی به این جریان، وضعیت سامانه‌های قدیمی نیز بهتر خواهد شد.»
