در ادامه مقالات مربوط به گردشگری کشاورزی، این بار به سراغ روش های آماده سازی مزرعه گردشگری برای این موضوع رفتیم. امید است این مقالات کمکی هرچند ناچیز به صنعت گردشگری و همچنین کشاورزی کشور عزیزمان داشته باشد. پس در ادامه با ما همراه باشید.
قبل از باز کردن درهای مزرعه خود به روی عموم، زمانی برای فکر کردن در مورد گزینه های پیش رو (فرصت ها) و تاثیر انتخاب این گزینه ها در دست یابی به اهداف از قبل تعیین شده خود، قرار دهید. دکتر آدام متخصص حوزه گردشگری در آمریکا که در زمینه ارائه پیشنهادات و ایده ها برای افزودن ثبات به درآمد مزرعه تخصص دارد، سه اصل اولیه گردشگری کشاورزی را اینگونه معرفی می‌کند:
۱- فعالیتی برای نمایش به بازدیدکنندگان طراحی شود.
۲- کاری برای انجام دادن وجود داشته باشد.
۳- چیزی برای خریدن آماده شده باشد.
از آنجایی که اکثر گردشگران ساکن مکان‌های شهری هستند و درک ملموسی از دامداری و کشاورزی ندارند می‌توانند در هنگام بازدید از مزرعه، زندگی نزدیک در کنار حیوانات و کاشت یا برداشت محصول را تجربه کنند. گردشگری کشاورزی باعث می‌شود تا مردم با سبزیجات، میوه ها و سایر محصولات کشاورزی ارتباط برقرار کنند. در ادامه به چند مورد از ایده هایی که می‌توانید در مزرعه خود پیاده سازی کنید خواهیم پرداخت. بدیهی است با توجه به تفاوت بافت فرهنگی و جغرافیایی هر منطقه با مناطق دیگر کشور، توجه به این تفاوت‌ها در پرتو نبوغ و خلاقیت افراد در توسعه و گسترش گردشگری مزارع نقش به سزایی دارد.
مزارع خود برداشت
مزارع “Pick-Your-Own Farms” به شکل گسترده‌ای در آمریکا توسعه یافته است. صاحبان این مزارع، بازدید کنندگان را به برداشت محصول از باغ یا مزرعه خود دعوت می‌کنند. محصولاتی مانند توت فرنگی، ذغال اخته، تمشک، سیب و کدو تنبل سهم بیشتری در میان سایر محصولات یک مزرعه گردشگری دارند. در این گونه مزارع، گردشگر در ازای مبلغی از پیش تعیین شده، ظروفی برای جمع آوری محصولات دریافت می‌کند. البته برای صرفه جویی در زمان و کاهش خستگی ناشی از برداشت محصول، گردشگر می‌تواند میوه یا سبزیجات از قبل بسته بندی شده را خریداری نماید. همچنین خانواده‌ها از این سفر به عنوان یک سرگرمی خانوادگی یک روزه در طبیعت یاد می‌کنند.
نمایشگاه حیوانات
دامداران حیوانات خود را در ازای دریافت مبلغی از سوی گردشگرانی که تا به حال تجربه مستقیمی از دامداری نداشته اند به نمایش می‌گذارند. به عنوان مثال یک چوپان می‌تواند نمایشی از فرایند چرای گوسفندان و مهارت‌های ارتباطی خود و سگ گله را به نمایش گذارد. به علاوه دامدار می‌تواند شیر و محصولات لبنی تولید شده از گاو و گوسفند و یا شال و کلاه تولید شده از پشم دام را به گردشگران بفروشد.
کارگاه‌های آموزشی مربوط با مزرعه
صاحبان مزارع با مهارت‌های تدریس و بازاریابی می‌توانند کارگاه‌های آموزشی مربوط با کشاورزی و دامداری برگزار و از این راه کسب در آمد کنند. برای مثال در یک مزرعه مخصوص گیاهان دارویی، کلاس‌هایی در مورد خواص دارویی هر گیاه، لوسیون ها و کِرم‌های گیاهی و پرورش قارچ برگزار می‌شود. همچنین آنها می‌توانند با فروش گیاهان دارویی در انتهای جلسات درآمد خود را نیز افزایش دهند.
جاذبه‌های متعدد
با گذشت زمان، صاحب مزرعه می‌تواند امکانات مزرعه خود را گسترش داده و با ایجاد جذابیت‌های بیشتر، گردشگران بیشتری را جذب کند. به عنوان مثال او می تواند با احداث ساختمانی بزرگ در مزرعه و تجهیز آن به سرد خانه و دستگاه های آب میوه گیری، تجربه لذت بخش نوشیدن آب میوه طبیعی را برای گردشگران به ارمغان آورد. همچنین او می‌تواند با خرید لوازم آشپزخانه و سرو غذاهای محلی فضایی مانند یک رستوران در مزرعه خود ایجاد کرده و باعث افزایش جذابیت‌های مزرعه شود. در نهایت صاحبان مزارع می‌توانند با ارائه پیشنهاداتی همچون راندن تراکتور، برگزاری جشنواره‌های فصلی، رویدادهای مرتبط با کودکان و سایر فعالیت‌های مبتنی بر فضای باز، مزرعه گردشگری خود را توسعه دهند.
گام‌های کلیدی اندکی برای ایجاد و اجرای یک طرح موفق وجود دارد که در ادامه به آنها می‌پردازیم:
ایجاد یک طرح
چه تجاربی از مزرعه را می‌توانید به گردشگران عرضه کنید، بطوری که فعالیت‌های شما را منحصر به فرد کرده و در انطباق با تمام مقررات و احکام محلی بوده و از طرفی سودآور باشد؟ در این مرحله توجه به ذائقه مردم و همچنین استفاده از ظرفیت‌های فرهنگی و جغرافیایی منطقه مورد نظر در کنار رعایت قوانین نقش مهمی در تعیین طرح اولیه دارد.
برنامه ریزی برای رشد کسب و کار
پس از فراهم کردن طرح اولیه برای ایجاد یک کسب و کار گردشگری، شما باید به این مساله توجه کنید که اولاً چگونه می‌توانید شرایطی را فراهم کنید که بطور دائم مهمان جدیدتری را جذب کرده و در ثانی مسافرانی را که در حال حاضر، درحال بازدید از مزرعه بوده، را دوباره برگردانید و این موارد باید با توجه به محدودیت فضا، میزان دسترسی به پارکینگ، حداکثر تعداد افرادی که می‌توانند با خیال راحت به مزرعه مسافرت کنند، زمان مورد نیاز برای سفر به منطقه و مزرعه شما و ظرفیت محل استقرار برای انواع فعالیت‌ها ارزیابی شوند.
درک مسئولیت
هنگامی که بازدیدکنندگان برای بازدید از اموال شما وارد مزرعه می‌شوند، مسئولیت شما افزایش می‌یابد و باید به مواردی همچون شناسایی مسائل مربوط به مدیریت ریسک، اجرای طرح‌های ایمنی برای جلوگیری از خطرات شناسایی شده و پوشش بیمه ای لازم برای عملیات خاص توجه کافی داشته باشید.
مجوزها
اداراتی که مسئول ارائه مجوزهای لازم هستند را در مورد برنامه‌های خود برای آغاز یک فعالیت تجاری، آگاه سازید. لازم به ذکر است تمامی دستگاه‌های دولتی بر اساس بخش نامه موظف شده اند که در کوتاه‌ترین زمان ممکن به استعلامات مرتبط به فعالیت‌های اقتصادی مربوط به روستا پاسخ دهند. علاوه بر این کشاورزان می‌توانند از تسهیلات مربوط به این حوزه که با سود ۴ الی ۶ درصد مهیا شده، استفاده کنند.
توسعه مشارکت
با همسایگان خود در مورد برنامه‌های خود صحبت کنید و از آنها بخواهید شما را حمایت کنند. علامت‌های جاده را بررسی و اطمینان حاصل کنید که جهت‌های دسترسی به مزرعه به وضوح مشخص شده اند.
بازاریابی: از اداره گردشگری محلی برای کمک در بازبینی طرح تبلیغاتی خود و پیوند آن با سایر فعالیت‌های محلی کمک بگیرید و تحقیق کنید آیا مزارع دیگری در منطقه در حوزه گردشگری مشغول به فعالیت هستند یا خیر.
بازاریابی دیجیتال: مزرعه، محصولات آن، ویژگی‌های محیطی و اقلیمی آن و فعالیت‌هایی که برای بازدید کنندگان تدارک دیده اید را در وبسایت‌های مرتبط با گردشگری روستایی ثبت کنید.
بازاریابی دهان به دهان: کارآفرینان با سابقه گردشگری کشاورزی می‌دانند که مشتریان آنها به دنبال دست یابی به رفاه و آرامش بوده و لذت بردن از تجارب مزرعه مهم‌ترین هدف آنهاست. پس اگر بازدید کننده در اولین تجربه خود از مزرعه شما لذت فراوانی برد، شما را به شبکه ای از دوستان و آشنایان خودش معرفی می‌کند و باعث افزایش بازدید کنندگان خواهد شد.
قوانین
قوانین راهنمایی و هدایت برای همه بازدیدکنندگان مزرعه را تنظیم کرده و آنها را به روشنی بیان کنید. شما می‌خواهید یک تجربه گردشگری فوق‌العاده‌ای برای هر یک از مهمانان خود ایجاد کنید. با این حال، مهمانان باید قوانین مربوط به دست زدن به حیوانات، گردش در میان زمین‌های باز و اجتناب از مناطقی که برای گردشگر امنیت ندارد را رعایت کنند.
جمع بندی
کشاورزان باید توجه کنند لازم نیست در ابتدا همه یا بیشتر فعالیت‌های مذکور را آماده سازند چرا که این کار تقریباً ناممکن است. شما می‌توانید در ابتدا صرفاً با دریافت حق ورودی، درب‌های مزرعه خود را به روی گردشگران باز کنید و پس از آن با بخشی از سود حاصل از این کار مزرعه گردشگری خود را توسعه دهید. در کنار این موارد دریافت مجوزهای قانونی، گذراندن کلاس‌های بهداشتی، بازاریابی و همچنین ارائه دستور العمل راهنمای گردشگر از ملزومات کار است و موجب می‌شود گسترش و توسعه مزرعه با شتاب بیشتری ادامه یابد.
ممنونم آقای قدسی از سلسله مقالات تون در مورد اگری توریسم. واقعا جذاب بود و آموزنده.