تدابیر عملی اروپا برای ترویج کاربرد خودروهای برقی

در راستای تشویق مصرف­ کنندگان به استفاده هر چه بیشتر از خودروهای برقی فعالیت ­هایی در دست اقدام است. چنین مشوق­ هایی در سطوح مختلف دولتی طراحی و اجرا می­شوند؛ از قوانین وضع شده توسط اتحادیه اروپا برای ترویج وسایل نقلیه کم ­آلاینده گرفته تا اقدامات ملی نظیر اخذ مالیات کمتر برای خودروهای برقی و پارکینگ رایگان درون شهری، همگی از جمله اقدامات انجام گرفته در این راه هستند.

ابتکارات اتحادیه اروپا برای ترویج وسایل نقلیه الکتریکی

اتحادیه اروپا در جهت توسعه فناوری­ های کاهنده دی اکسید کربن در حمل ­و نقل از قبیل خودروهای الکتریکی و سوخت­ های زیستی پیشرفته، قوانینی را تدوین نموده است.

 این اتحادیه به منظور کاهش میانگین انتشار دی اکسید کربن، قوانینی در خصوص سطوح مجاز انتشار CO2 برای ناوگان مسافربری تعیین کرده است که این مقررات، بسته به وزن و نوع خودرو، حد مجاز انتشار CO2 را برای هر سازنده تعیین می­کند. مقادیر معین شده تا حدودی محقق شده ­اند، اما همچنان اختلاف زیادی میان اندازه ­گیری­ های آزمایشی و میزان واقعی انتشار کربن دی اسید وجود دارد. این بدان معناست که کاهش روند انتشار گازهای گلخانه ­ای خودروها در سال­های اخیر روند کندتری داشته است.

از سال ۲۰۲۱ به بعد، میانگین حد مجاز برای کل خودروهای جدید، تولید ۹۵ گرم CO2 در کیلومتر است. این قانون صرفا برای گازهای خروجی اگزوز لحاظ می­شود، بنابراین میزان آلایندگی خودروهای تمام الکتریکی صفر محسوب می­شود.

به منظور تشویق تولیدکنندگان، به ساخت خودروهایی که میزان انتشار CO2 در آن­ها کمتر از ۵۰ گرم در کیلومتر است، عنوان “super credits” اطلاق می­شود. اعطای این عنوان، در هنگام محاسبه میانگین آلایندگی، به چنین خودروهایی امتیاز بالاتری می­بخشد. بنابراین خودروهای برقی و هیبریدی کم آلاینده به سازندگان در رعایت این حد مجاز کمک می­کنند.

تعیین حد مجاز ۹۵ گرم دی اکسید کربن در هر کیلومتر به خودی خود برای تسریع نفوذ خودروهای الکتریکی در بازار کافی نیست. اما به طور کلی با هدف کمک به بهبود کارایی خودرو انجام می­گیرد.

نمونه­ های دیگر قوانین اتحادیه اروپا شامل دستورالعمل کیفیت سوخت و دستورالعمل انرژی­ های تجدیدپذیر است. به موجب این قوانین، تولیدکنندگان، مستلزم کاهش غلظت گازهای گلخانه­ ای حاصل از سوخت و استفاده ۱۰ درصدی از انرژی­ های تجدیدپذیر برای سوخت خودروها می­شوند. هر دو دستورالعمل بر گسترش کاربرد سوخت­ های زیستی تمرکز دارند، اما به طور غیرمستقیم از خودروهای الکتریکی نیز حمایت می­کنند. زیرا از این طریق کشورهای عضو می­توانند بر اساس اهداف خود به انرژی مصرفی برای خودروهای الکتریکی اعتبار دهند.

دستورالعمل جایگاه ­های سوخت جایگزین (EU, 2014)، کشورهای عضو را ملزم کرد تا در سال ۲۰۲۰ بودجه ­ای را برای ساخت جایگاه ­های عمومی شارژ خودرو معین کنند. این دستورالعمل برای اطمینان از دسترسی افراد به محل شارژ خودرو در سطح شهر است. طبق قوانین باید به ازای هر ۱۰ وسیله نقلیه الکتریکی، یک نقطه شارژ تخصیص داده شود.

استراتژی­ های اخیر اروپا برای ترویج کاهش آلایندگی، موضوعاتی از قبیل حرکت به سوی خودروی کم­آلاینده، افزایش بهره­ وری از برق تجدیدپذیر و حذف موانع برقی ­سازی حمل و نقل را برجسته می­کند. این استراتژی ­ها بر گسترش بیشتر جایگاه­ های شارژ و همکاری تمام اعضای اتحادیه جهت استانداردسازی در زمینه پویایی الکتریکی تاکید دارد و هدف نهایی آن­ها، امکان سفر با این نوع خودروها در سراسر اروپا و تسهیل شارژ کردن آن­ها تا حد پر کردن باک خودروهای بنزینی است.

اقدامات ملی برای حمایت از کاربرد خودروهای الکتریکی

ترکیب مشوق­ های حمایتی و سیاست­های هماهنگ، به تسریع فرایند توسعه بازار خودروهای الکتریکی کمک می­کند. دولت می­تواند اقدامات مختلفی به منظور ترغیب مصرف­ کنندگان به خرید خودروهای الکتریکی اتخاذ کند. نمونه ­هایی از این اقدامات شامل معافیت از مالیات، اعطای یارانه خرید یکباره و یا افزایش مالیات بر مصرف سوخت فسیلی می­باشد. سطح اجرای این مشوق­ ها و میزان تسهیلات تخصیص یافته در بین کشورها بسیار متفاوت است.

یارانه یکباره

برخی کشورها از انواع مختلف یارانه­ های یکباره برای تشویق به خرید خودروهای برقی استفاده کرده ­اند. کاهش مالیات ثبت نام یا معافیت از مالیات برای خودروهای جدید از نمونه­ های رایج این یارانه ­ها است. در برخی کشورها (مانند بلژیک، یونان، مجارستان، لتونی، هلند و پرتغال)، معافیت از مالیات به صورت کامل و در برخی دیگر (مانند دانمارک و فنلاند) به صورت درصدی انجام می­گیرد. کشورهایی همچون ایرلند این مالیات را به میزان مشخصی کاهش می­دهند.

کاهش مالیات ثبت نام، تنها راهبرد در جهت کاهش هزینه­ های مالیاتی برای خودروهای الکتریکی نیست. برای مثال نروژ خودروهای برقی را از مالیات ارزش افزوده (VAT) معاف کرده است. همچنین کشورهایی از قبیل نروژ و ایسلند خودروهای برقی را از مالیات واردات معاف می­کنند.

بعضی از دولت­ ها از طرح­های مشارکت در خرید استفاده می­کنند. چنین طرح‌­هایی عموما کمک هزینه مالی یا حق بیمه­‌ای است که از طرف دولت‌ به مشتریان خودروهای الکتریکی داده می‌­شود. راهکارهای تعیین میزان کمک هزینه یا حق بیمه بین کشورها متفاوت است. کشورهایی همچون سوئد و رومانی، برای خرید خودروهایی با انتشار CO2 کم، از بودجه مشترک استفاده می­کنند. در فرانسه، آلمان، اسپانیا و بریتانیا، میزان یارانه اعطا شده به فناوری و دسته ­بندی خودروها بستگی دارد.

تعدادی از کشورهای عضو به ارائه سایر تعرفه ­های حمایت مالی پرداخته ­اند. در فرانسه و پرتغال، کمک هزینه ­ای ثابت برای جایگزینی خودروهای فرسوده با یک خودروی برقی جدید تخصیص داده شده است.

در بلژیک، دولت فقط به افرادی که خودروهای الکتریکی خریداری می­کنند، کمک هزینه می­دهد. خودروهای لیزینگ و شرکتی مشمول این کمک هزینه نیستند. البته در برخی کشورها کاهش مالیات برای شرکت­ها نیز اعمال می­شود. (به عنوان مثال، فرانسه، هلند، پرتغال و سوئد.)

کاهش هزینه­ های مالکیت

رانندگان در بسیاری از کشورها ملزم به پرداخت مالیات سالانه جاده ­ای هستند که برای رانندگی در جاده ­های عمومی لازم است. معافیت ­ها یا تخفیف ­های مالیاتی سالانه معمولا بر این عنصر متمرکزند. نوع معافیت مالیات جاده ­ای در بین کشورها متفاوت و بر اساس موارد زیر است:

• مقدار و یا درصد تخفیف/ معافیت مالیات
• نوع و اندازه وسیله نقلیه الکتریکی
• مالکیت (فرد یا شرکت خصوصی)
• مدت دوره معافیت یا تخفیف

نمونه ­هایی از محدودیت زمانی برای این معافیت ­ها درکشورهای آلمان، ایتالیا و سوئد یافت می­شود. معافیت­ های مالیاتی برای خودروهای برقی در ایتالیا و سوئد صرفا در طول ۵ سال اول مالکیت و در آلمان برای ۱۰ سال اول اعمال می­شود.

بلژیک، قبرس، یونان، مجارستان، هلند، پرتغال، اسلواکی، سوئد و بریتانیا نیز معافیت­هایی را از مالیات سالانه در نظر گرفته­اند. در لتونی، صاحبان وسایل نقلیه الکتریکی از مالیات خودرو و موتور سیکلت و همچنین از مالیات کارکرد وسیله نقلیه معاف هستند. دولت اتریش مالکان خودروهای برقی را از مالیات ماهانه خودرو معاف می­کند.

بلژیک و پرتغال نیز در صورت استفاده شرکت‌­ها از خودروهای کم آلاینده، فرصتی را برای کسر مالیات از درآمد شرکت‌­ها فراهم می‌­کنند. پرتغال با افزایش حداکثر میزان استهلاک قابل قبول به عنوان هزینه ­های مالیاتی و کاهش نرخ مالیات بر درآمد افراد و شرکت­ها، مشوق­ هایی را برای خودروهای برقی باتری ­دار و هیبریدی پلاگین ایجاد کرده است.

دانمارک برای حمایت از خودروهای کم­ مصرف، سیاست کاهش مالیات برای خودروهای الکتریکی و معافیت کامل برای خودروهای پیل سوختی هیدروژنی را در پیش گرفته است.

برخی از کشورها با کاهش هزینه انرژی و برق، مصرف­ کنندگان را به خرید خودروهای برقی ترغیب می­کنند. دست کم شش کشور عضو اتحادیه اروپا (جمهوری چک، فنلاند، فرانسه، آلمان، لهستان و اسپانیا) برای شارژ خودرو در دوره خارج از پیک مصرف، تخفیف ­هایی قائل می­شوند که در اصطلاح به آن «شارژ هوشمند» می­گویند. این اقدام، فرصتی را برای پاداش مالی به مصرف ­کنندگان در صورت مصرف برق در دوره‌های کاهش مصرف فراهم می­آورد.

حمایت مالی از صنعت خودروهای الکتریکی

بسیاری از کشورها از پژوهش و تکامل در راستای تشویق نوآوری­ های تکنولوژیکی خودروهای کم ­آلاینده حمایت می ­کنند. نمونه ­ای از این حمایت ­ها در کشور فنلاند در حال انجام ­گیری است. دولت فنلاند در سال ۲۰۱۱، برنامه ­ای ۵ ساله با عنوان سیستم ­های وسایل نقلیه الکتریکی (EVE) را با بودجه ۱۰۰ میلیون یورو راه ­اندازی کرد. هدف اصلی این برنامه، ایجاد شرایط مالی برای حمایت و رشد بخش خدمات و فناوری پویایی الکتریکی بوده و بر تشویق شرکت­ها برای توسعه فرصت­ های تجاری بین ­المللی تمرکز داشت.

تولید آزمایشی، برگزاری نمایشگاه و همکاری با شرکای حوزه‌های مختلف صنعت خودروهای برقی، همگی از جمله فعالیت ­های حائز اهمیت در این حوزه هستند.

تعدادی از دولت­ها و همچنین مقامات منطقه ­ای یا محلی از نصب جایگاه ­های شارژ خودروهای الکتریکی حمایت مالی کرده ­اند. از سال ۲۰۱۲ آژانس مدیریت محیط زیست و انرژی فرانسه (ADEME) از طریق اجرای برنامه سرمایه آینده (PIA)، بودجه ­ای را به صندوق پشتیبانی از نقاط شارژ اختصاص داده است. در سال ۲۰۱۵ این صندوق، حامی مالی نصب بیش از ۵۰۰۰ نقطه شارژ در فرانسه بود. بسیاری از دولت­ های دیگر نیز در ترویج و گسترش این زیرساخت­ها سهیم هستند. بلژیک، کرواسی، دانمارک، استونی، آلمان، ایرلند، ایتالیا، لوکزامبورگ، مالت، هلند، نروژ، پرتغال، اسپانیا، سوئد، سوئیس و بریتانیا از جمله این کشورها هستند. با این حال میزان بودجه و سرمایه ­گذاری برای این فعالیت­ها در بین کشورها متفاوت است.  در سوئد، به افرادی که مایل به نصب یک نقطه شارژ خودروی برقی در خانه‌ خود هستند، تخفیف مالیاتی تعلق می­گیرد.

اقدامات دولت محلی برای حمایت از خودروهای الکتریکی

مقامات محلی در سراسر اروپا، طیف وسیعی از تدابیر مختلف را برای تشویق کاربرد خودروهای برقی اجرا کرده­اند. این اقدامات که برای اطمینان از تبعیت قوانین تحت نظارت مقامات ملی اجرا می­شود اغلب (اما نه لزوما) غیر مالی هستند. نمونه­ هایی از این اقدامات عبارت اند از:

• خرید خودروهای برقی عمومی:

 سازمان شهرداری از وسایل نقلیه برای اهداف مختلفی از جمله حمل و نقل عمومی، حمل و نقل سالمندان و خودروهای خدماتی برای کارگران شهرداری استفاده می­کند. مقامات محلی اطمینان می­دهند که وسایل نقلیه برقی، بخشی از قراردادهای خرید عمومی آن­ها هستند. برای مثال، یک سوم شوراهای محلی در بریتانیا، اکنون حداقل یک خودروی الکتریکی را در اختیار دارند. در جمهوری چک، شهرداری­ ها، مناطق و سازمان­ های دولتی محلی حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد یارانه، برای خرید خودرو با فناوری جایگزین دریافت می­کنند. خرید خودروهای الکتریکی عمومی و بکارگیری آن­ها در بخش­های دولتی، علاوه بر افزایش آگاهی عمومی از این نوع خودروها، نیاز به پیگیری­ های محیط زیستی توسط دولت را کاهش می­دهد.

• تامین پارکینگ رایگان برای خودروهای برقی:

بلغارستان از سال ۲۰۱۲ الی ۲۰۱۴، به عنوان بخشی از برنامه اقدام ملی خود به منظور ترویج وسایل نقلیه سبز، پارکینگ­ های رایگانی را در اختیار صاحبان خودروهای الکتریکی قرار داد. به طور مشابهی دولت آلمان به شهرداری­ ها این امکان را می­دهد که به رانندگان این نوع خودروها مزایای مختلفی از جمله پارکینگ رایگان ارائه دهند. در لتونی از جولای ۲۰۱۶ پارکینگ خودروهای الکتریکی رایگان است. طرح پارکینگ عمومی رایگان در قبرس نیز معرفی شده است. در آمستردام نیز صاحبان خودروهای برقی نسبت به سایر افراد در کسب مجوز پارکینگ اولویت دارند.

• ارائه شارژ رایگان در جایگاه­ های عمومی:

عده­ای از کشورها، از جمله بلغارستان، جمهوری چک و دانمارک، ۶۳ جایگاه عرضه شارژ رایگان را در دسترس قرار داده ­اند. این طرح در پرتغال به صورت آزمایشی در حال اجراست.

• استفاده از خطوط اختصاص یافته برای حمل و نقل عمومی، مانند خطوط اتوبوسرانی:

در کشورهایی همچون استونی، آلمان، لتونی، نروژ و بریتانیا، شهرداری­ها اجازه دارند تا خطوط اتوبوسرانی مخصوصی را برای خودروهای برقی نشان­ دار باز کنند.

• دسترسی به محدوده ­های ممنوع یا مراکز شهری:

در ایتالیا و یونان، خودروهای الکتریکی می­توانند وارد محدوده ­هایی مثل مراکز شهری شوند که برای دیگر خودروها ممنوع واقع شده. در آلمان نیز قانون پویایی الکتریکی، خودروهای برقی را از برخی محدودیت­ ها مستثنی کرده است.

• معافیت یا تخفیف عوارض جاده ­ای:

در نروژ، خودروهای الکتریکی و خودروهای پیل سوختی از عوارض جاده­ای معاف ­اند. این وسایل نقلیه همچنین از پرداخت هزینه در کشتی­ های ملی معاف هستند. دولت کاتالونیا در اسپانیا، به وسیله برچسب ­گذاری بر خودروهای تمام الکتریکی و هیبریدی با برد رانندگی بیش از ۴۰ کیلومتر، این خودروها را از پرداخت عوارض جاده ای معاف کرده است.

• حمایت از گام­ های آموزشی و ترویجی:

در سال ۲۰۱۰ کشور بلژیک پلتفرمی اطلاعاتی درمورد خودروهای برقی طراحی کرد. هدف این برنامه، ترویج و انتشار اطلاعات در مورد خودروهای الکتریکی است. این پلتفرم شامل لیست تمام سهام ­داران اصلی بلژیک در زمینه حمل و نقل الکتریکی است. هلند همواره با به کار بستن ابزارهای مشاوره، آموزش و ترویج، ازخودروهای برقی حمایت می­کند. به عنوان مثال، شهر لاهه هلند، یارانه ­هایی را برای خرید خودروهای تمام الکتریکی نو و دست دوم (به ترتیب ۵۰۰۰ و ۳۰۰۰ یورو) برای ساکنان خود در نظر گرفته است. همین طور در آمستردام برای خرید وسایل نقلیه الکتریکی (شخصی، وانت، تاکسی، کامیون) یارانه پرداخت می­شود. این یارانه به شرط استفاده خودرو در سطح شهر آمستردام است.

• همکاری سران:

در ژانویه ۲۰۱۶، چهار شهر در بریتانیا (ناتینگهام، بریستول، میلتون کینز و لندن)، بودجه عظیمی (در مجموع ۴۰ میلیون پوند) برای ترویج فناوری خودروهای سبز دریافت کردند. این شهرها با بهره ­برداری از فناوری­هایی اعم از نقاط شارژ سریع و چراغ‌­های خیابانی با قابلیت شارژ و همین طور ارائه طیف وسیعی از خدمات به مالکان این خودروها، پیشرو گسترش کاربرد خودروهای برقی شدند.

همچنین علاوه بر ایجاد دسترسی به خطوط اتوبوس و مراکز شهری، ۲۵۰۰۰ جای پارک در نقاط مختلف این شهرها برای خودروهای الکتریکی اختصاص داده شد که این اقدام، موجب صرفه­ جویی به میزان ۱۳۰۰ پوند در سال برای رانندگان این خودروها شد.