به لطف بیت کوین و ظهور ارزهای دیجیتال، افراد زیادی با تکنولوژی بلاک چین و قابلیتهای آن آشنا شدند. معمولا عادت داریم بلاک چین را در کنار کلماتی مانند ارزهای دیجیتال و بیت کوین ببینیم؛ با این حال، کاربرد بلاک چین بسیار فراتر از داراییهای دیجیتال است. همزمان با پذیرش تکنولوژی بلاک چین توسط کسب و کارها، انتظار میرود که بلاک چین در نهایت تحولی در معاملات ما و کل سیستم مالی جهانی ایجاد کند.
از آنجایی که ورودیهای داده در این دفتر دیجیتال توسط یک شبکه همتا به همتا ثبت و نگهداری میشوند، بلاک چین میتواند نگرانیهای مربوط به حریم خصوصی را برطرف کند، اختلافات در پایگاههای داده را از بین ببرد و مشکلات قابل توجه زیادی را برطرف کند.
امروزه تقریباً هر بخش صنعتی به دنبال پذیرش فناوری بلاک چین و بهره مندی از مزایای آن است. بلاک چین قادر به حل بسیاری از مشکلات دنیای واقعی است و مدل کسب و کار و ساختار اقتصادی بهتری را به همه ما ارائه میدهد.
در این مقاله به بررسی ظرفیتهای بلاک چین در رفع نیازهای بشر امروز خواهیم پرداخت.
دلایل اهمیت تکنولوژی بلاک چین چیست؟
بهتر است قبل از بررسی ظرفیتها و دلایل اهمیت این تکنولوژی با ماهیت آن بیشتر آشنا شویم. همانطور که از نام آن پیداست، بلاک چین از نظر تئوری زنجیرهای از بلاکهاست. «بلاکها» در اینجا اطلاعات دیجیتالی را نشان میدهند که با استفاده از هش رمزنگاری بلاک قبلی به بلاکهای دیگر مرتبط هستند. بنابراین، بلاک چین به عنوان فناوری دفتر کل توزیع شده و غیرمتمرکز در نظر گرفته میشود؛ زیرا نیازی به یک مرجع مرکزی ندارد.
این ساختار منحصر به فرد بلاک چین را در برابر هر نوع تغییر داده فوقالعاده ایمن و انعطافپذیر میسازد. اول از همه، باید در نظر داشته باشید که هیچ مرجع مرکزی برای نظارت بر بلاک چین وجود ندارد.
بلاک چین در سال ۱۹۹۱ به عنوان راهی برای ذخیره و ایمنسازی دادههای دیجیتال به وجود آمد. این تکنولوژی یک دفتر کل منبع باز است که افراد میتوانند به طور همزمان به آن دسترسی داشته باشند. این فرایند، ذخیره یا ثبت تراکنشها و داراییهای دیجیتال را در یک شبکه غیرمتمرکز غیرقابل تغییر تسهیل میکند.
بلاک چین اطلاعات را در کل شبکه خود با پروتکلهای امنیتی از پیش تعریف شده ذخیره میکند و از هر گونه دستکاری دادهها و تهدیدات خارجی جلوگیری میکند. بنابراین، فناوری بلاک چین در موارد استفاده مختلف بسیار مفید است. امروزه کسب و کارها به دنبال شرکتهای برتر توسعه بلاک چین برای ایجاد راهحلهای کسب و کار محور با فناوری بلاک چین هستند.
بلاک چین به تأیید و ردیابی تراکنشهای چند مرحلهای که نیاز به تأیید و ردیابی دارند کمک میکند. میتواند تراکنشهای ایمن را فراهم کند، هزینههای انطباق را کاهش دهد و پردازش انتقال دادهها را سرعت بخشد. فناوری بلاک چین میتواند به مدیریت قراردادها کمک کند. همچنین میتوان از آن در پلتفرمهای رای گیری و مدیریت عناوین و اسناد استفاده کرد.
در ادامه دلایل اصلی اهمیت بلاک چین را بررسی میکنیم.
بلاک چین دسترسی به امور مالی را غیرمتمرکز میکند
بلاک چین در حال تغییر نقش موسسات مالی در مدیریت پول است. در دنیای واقعی، الزامات بانکی اغلب برای شهروندان عادی که در کشورهای کمتر توسعه یافته و جمعیتهای محروم زندگی میکنند، دست نیافتنی است. از سوی دیگر، بانکها برای دسترسی نیاز به مدارک شخصی، پاسپورت، مدارک مرتبط با منبع درآمد و سایر اسنادی دارند که میتواند وضعیت مالی را ثابت کند.
این امر باعث شده بسیاری از صاحبان مشاغل خرد و کوچک که هیچ مدرکی دال بر چنین اسنادی ندارند، نتوانند وجوه مورد نیاز برای رشد کسب و کار خود را دریافت کنند. از طریق بلاک چین، حتی افرادی مانند پناهندگان بدون مدرک شناسایی میتوانند به تمامی خدمات مالی دسترسی داشته باشند.
خدمات غیرمتمرکز ستون فقرات جامعه آینده ما هستند. چه مدیریت دارایی و چه مدیریت انرژی، خدمات غیرمتمرکز برای هر بخش وجود خواهد داشت. این موضوع به مردم امکان دسترسی به گزینههایی را میدهد که در حال حاضر در بازار موجود نیستند. تقریباً هر بخشی میتواند خدمات غیرمتمرکز داشته باشد.
به عنوان مثال، صنعت موسیقی میتواند از خدمات غیرمتمرکز بهرهمند شود و خالق و مصرفکننده میتواند بدون نیاز به هیچگونه تأییدیه از یک شرکت بزرگ متمرکز در آن شرکت کند.
بلاک چین واسطههای انسانی را حذف میکند
در فضای غیرمتمرکز، اصطلاح «شخص ثالث» وجود ندارد. هر معامله مستقیماً در دفتر کل توزیع شده بدون نیاز به درخواست تأیید یا عدم تأیید نهادهای حاکم یا تعداد معدودی وارد میشود. این چارچوب، بروز خطای انسانی و فساد را که اغلب در چنین محیطهایی وجود دارد از بین میبرد.
یکی از مهمترین دلایل اهمیت بلاک چین، حذف واسطههای انسانی است. وقتی تراکنش انجام میدهید، بلاک چین بدون نیاز به نظارت شخص ثالث آن را تأیید و ثبت میکند. این امر نه تنها تراکنشها را سریعتر و کارآمدتر میکند، بلکه احتمال تقلب یا خطا را نیز کاهش میدهد.
علاوه بر این، بلاک چین میتواند برای ایجاد سوابق غیرقابل تغییر از هر نوع دادهای استفاده شود که میتواند برای همه چیز، از تراکنشهای مالی گرفته تا سوابق پزشکی، مفید باشد.
بلاک چین شفافیت را افزایش میدهد
یکی دیگر از جنبههای حیاتی که بلاک چین را بسیار مهم میکند، شفافیت آن است. بلاک چین عمومی به دلیل ماهیت خود شفاف و برای عموم قابل بررسی است. این ویژگی برای کارکردهای مختلف جامعه از جمله انجام انتخابات و رایدهی بسیار مفید است.
طبق گفته IBM، اصطلاح «بلاک چین» به سادگی به عنوان یک دفتر کل مشترک و تغییرناپذیر تعریف میشود که از مکانیزم اجماع برای ایجاد اعتماد استفاده میکند. اعضای شبکه، یا همان گره(node)، از ابتدا تا انتها بر تراکنشها نظارت میکنند. به این ترتیب، هیچ شانسی برای دستکاری یا ایحاد تغییر در دادهها وجود ندارد.
تمام اطلاعات روی گرههای به هم پیوسته کامپیوترها اجرا میشود و قابل تغییر یا حذف نیستند. بلاک چین با نگه داشتن سوابق عمومی از همه تراکنشها، انجام کلاهبرداری یا پنهان کردن فعالیت غیرقانونی را برای هر کسی بسیار دشوار میکند. به همین دلیل، بسیاری از مردم بر این باورند که بلاک چین در نهایت به ایجاد یک اقتصاد جهانی شفافتر و پاسخگوتر کمک میکند.
بلاک چین هزینهها را کاهش میدهد
بلاک چین در مقایسه با سایر تکنولوژیها ارزان است. حذف متمرکز بودن و نظارت سوم شخص، بسیاری از ملزومات اجرای بهینه شبکه را حذف میکند. با حذف نظارت سوم شخص، نیازی به پرداخت به واسطه وجود ندارد. در زنجیره تامین، استفاده از بلاک چین به معنای کاغذبازی کمتر است. خود فعالیتهای مربوط به کاغذ بازی هزینه زیادی دارد. موارد دیگری مانند استخدام افراد برای انجام امور اداری و نگهداری واسطهها نیز با هزینه همراه است.
به صورت کلی، انجام فعالیتهای مربوط به کاغذبازی و واسطهها هزینههای زیادی برای کسب و کارها دارد. خوشبختانه، فناوری بلاک چین هر دو عامل را از معادله حذف میکند، که منجر به هزینه کمتر در مقایسه با پردازش دستی میشود. طبق یک مطالعه، بلاک چین میتواند هزینههای صنعت خدمات مالی را بین ۱۵ تا ۲۰ میلیارد دلار کاهش دهد.
برای مثال در سال ۲۰۱۸ انجام یک تراکنش به ارزش ۹۹ میلیون دلار در لایت کوین پس از تکمیل طی ۲.۵ دقیقه، با کارمزد ۰.۴ دلار انجام شد. این موضوع بسیار خبرساز شد و عموم متوجه اهمیت صرفهجویی در هزینهها با استفاده از فناوری بلاک چین شدند.
بلاک چین کارایی زمان را افزایش میدهد
به طور متوسط، تراکنشهایی که از طریق بلاک چین وارد میشوند، تنها چند دقیقه طول میکشند. این در تضاد با مؤسسات مالی است که قبل از انجام هر معاملهای نیاز به تأیید چندین نفر دارند.
از آنجایی که بانکها، صرافیها و سایر پلتفرمهایی که بهعنوان واسطههای تراکنش عمل میکنند، فقط توسط افراد عادی اداره میشوند، تنها قادر به پردازش تعداد معینی از تراکنشها در روز هستند. زمان تکمیل تراکنشهای بزرگتر در برخی شرکتهای سنتی حتی بیشتر طول میکشد، زیرا به فرایند اعتبارسنجی پیچیدهتری نیاز دارند.
بلاک چین قابلیت ردیابی ارائه میدهد
یکی از ویژگیهای برجسته بلاک چین، مدیریت زنجیره تامین است. شرکتها از دفتر کل دیجیتال برای وارد کردن جزئیات مهم در مورد یک محصول از زمان تصور تا تحویل استفاده میکنند. در صنایع غذایی، این به روز رسانی به موقع، امنیت و تازگی کالا را تضمین میکند. بلاک چین تشخیص زودهنگام فاسد شدن یک محصول را تضمین میکند و همچنین تشخیص علل مشکل را آسان میکند.
امروزه مشاغل مرتبط با حمل و نقل اقلام کمیاب از مزایای ردیابی بلاک چین نیز برای جلوگیری از جعل و سوء استفاده در حین حمل و نقل استفاده میکنند.
بلاک چین آزادی دیجیتال ایجاد میکند
بلاک چین در حال تعریف مجدد نقش و نفوذ شرکتهای بزرگ فناوری در اینترنت است. این پلتفرم غیرمتمرکز به عنوان پایه وب ۳.۰، بدون نیاز به نظارت برنامههای شخص ثالث مانند گوگل (Google)، نتفلیکس (Netflix)، یوتیوب (YouTube)، فیس بوک (Facebook) و سایرین برای انجام فعالیتهای دیجیتال شناخته میشود. وب ۳.۰ به کاربران این امکان را میدهد که مستقیماً از محتوای توسعهدهندگان و سازندگان استفاده کنند.
نهادهای متمرکزی وجود دارند که از نظر اقتصادی مفیدند؛ اما آزادی افراد را نیز از بین میبرند. به عنوان مثال بانک خود را در نظر بگیرید. بانک میتواند تراکنشهای شما را مسدود کند یا حساب شما را مصادره کند. بانکهایی هستند که حتی زمانی که کاربران کار اشتباهی انجام نداده باشند نیز قادر به مسدود کردن حساب آنها هستند.
با استفاده از بلاک چین، افراد آزادی دیجیتال خواهند داشت. شما میتوانید هر زمان که خواستید پول خود را بردارید و بدون اجازه شخص دیگری این کار را انجام دهید. با فقدان مرجع مرکزی، شما تنها مالک و مسئول داراییهای خود هستید.
توکنسازی از طریق بلاک چین، سرمایهگذاری را قابل دسترس میکند
بلاک چین به دلیل مشارکت در تبدیل پول به توکنهای دیجیتال با ارزش واقعی شناخته شده است. بسیاری از داراییها را میتوان به توکنهای مبتنی بر بلاک چین تبدیل کرد که برای فروش به سرمایهگذاران معمولی ارائه میشوند. هنر دیجیتال، کلکسیونهای بازی، املاک و مستغلات و موارد دیگر را میتوان به توکنهای غیرمثلی (NFT) تبدیل کرده و فروخت.
همچنین مالکیت داراییها را میتوان به چند بخش تقسیم کرد. سرمایهگذاریهایی که قبلاً برای سرمایهگذاران خرده مقرون به صرفه نبودند، اکنون قابل دسترسی است. این نوع ساختار، سرمایهگذاری را برای تمامی افراد در هر کجای دنیا در دسترس قرار میدهد.
بلاک چین فرصتهای شغلی جدیدی را ارائه میدهد
دلایل زیادی وجود دارد که چرا بلاک چین مهم است؛ اما یکی از مهمترین آنها این است که این تکنولوژی مسیرهای شغلی جدیدی را ایجاد کرده است. به عنوان مثال، اگر شما علاقهمند به تبدیل شدن به یک توسعه دهنده معتبر هستید، اکنون فرصتهای زیادی برای توسعه برنامههای کاربردی بر روی پلتفرمهای بلاک چین وجود دارد.
این تکنولوژی قبلا وجود نداشت، بنابراین یک فرصت عالی برای کسانی است که مهارت مناسبی دارند. علاوه بر این، زمانی که کسب و کارهای بیشتری شروع به پذیرش فناوری بلاک چین میکنند، تقاضا برای افرادی که نحوه کار با آن را میدانند نیز افزایش مییابد.
بلاک چین امنیت بالایی ارائه میدهد
امنیت بالای بلاک چین یکی از مهمترین ویژگیهای آن است. بلاک چین از علم رمزنگاری برای افزودن یک لایه امنیتی به دادههای ذخیره شده در شبکه استفاده میکند. تلفیق ویژگیهای غیرمتمرکز بودن و رمزنگاری باعث شده تا بلاک چین امنیت بیشتری نسبت به سایر سیستمها ارائه دهد.
رمزنگاری از الگوریتمهای پیچیده ریاضی استفاده میکند که برای ایمنسازی دادهها و سیستمها در شبکه بلاک چین استفاده میشود. همچنین، هر بلاک در شبکه دارای یک هش منحصر به فرد است، در نتیجه هیچ دادهای نمیتواند توسط عوامل مخرب یا هکرها دستکاری شود.
چرا بلاک چین برای کسب و کارها اهمیت دارد؟
در بیشتر موارد، کسب و کارها بیشترین سود را از تکنولوژی بلاک چین میبرند. پیادهسازی بلاک چین برای کاربران عادی آسان نیست. در نتیجه باید توسط تیمی از متخصصان مدیریت شود؛ این تیم بلاکچین را برای مشاغلی ایدهآل میسازد که بودجه و دانش مدیریت پروژههایی با آن موضوع را دارند.
اما استفاده از تکنولوژی بلاک چین برای شرکتها با هزینه همراه هست. پس چه چیزی بلاک چین را برای کسب و کارها سودآور میکند؟ اول از همه، استفاده از این تکنولوژی هزینههای عملیاتی را کاهش میدهد. حذف واسطهها برای کسب و کار یک موهبت است؛ زیرا نه تنها هزینه را کاهش میدهد، بلکه کارایی و رشد را بهبود میبخشد. علاوه بر آن، سرعت تراکنشها نیز به شدت افزایش مییابد.
بخش بانکداری و مالی را میتوان به طور چشمگیری با بلاک چین بهبود بخشید. در صنایع مالی از بلاک چین میتوان برای بازارهای سرمایه مانند بیمه، فروش و تجارت، پرداختها و حوالههای داخلی و خارجی و مدیریت سرمایه گذاری استفاده کرد. همچنین مراقبتهای بهداشتی یکی دیگر از بخشهایی است که بلاک چین نقش مهمی در آن ایفا خواهد کرد. در بخشهایی مانند قابلیت ردیابی دارو، سوابق الکترونیکی سلامت (ETR)، امنیت دادههای آزمایشات بالینی و بسیاری موارد دیگر میتوان از این تکنولوژی استفاده کرد.
بلاک چین یک فناوری پیشرفته است که قابلیتهای مختلفی دارد. استفاده از این تکنولوژی امکان ثبت، نگهداری دادهها را به ایمنترین شکل ممکن فراهم کرده است.